Zelf schakelen bij motorrijden, onzin of?

BMW levert de populaire R1300GS nu ook zonder koppelingshendel. Heiligschennis?

Save the manual. Het wordt geregeld geroepen door de liefhebbers onder de redacteuren en door de puristen onder jullie. Gasgeven, remmen, schakelen, dat is de drie-eenheid die voor velen synoniem is aan autorijden. Onder motorrijders leeft dat gevoel ook. Dat is ook de reden dat veel A-rijbewijsbezitters niet dood gevonden willen worden op een motorscooter. ‘Niet stoer’ en vooral het ‘ik zou het schakelen missen’ worden dan als argumenten genoemd.

Maar stilletjes brengen steeds meer motorfabrikanten modellen op de markt waarbij gedeeltes van het schakelen voor je gedaan worden. Honda scoort naar eigen zeggen heel goed in de verkopen met modellen waar ze een DCT versie van aanbieden. Dat is inderdaad een systeem met dubbele koppeling die ook in automaatstand gereden kan worden, net als bijvoorbeeld DSG bij een auto. Honda beweert dat bijvoorbeeld bij de Africa Twin (de Allroad van Honda), ruim 50% van de klanten kiest voor die DCT optie boven zelf koppelen en schakelen.

Ook Yamaha komt dit jaar met een koppelingsloze MT (naked bike), de Y-AMT en bij Honda is er dit jaar ineens de E-Clutch. Die E-Clutch neem simpelweg de handeling van het koppelen en ontkoppelen voor je over. De Y-AMT van Yamaha geeft je ook de mogelijkheid om de motor volledig automatisch te laten schakelen.

BMW R1300GS ASA, volledig automatisch te rijden

Maar nu is ook de verkooptopper van BMW Motorrad, de R1300GS in een automaatversie leverbaar. De BMW R1300GS ASA. Misschien geloven zij die claim van Honda wel over de verkoopcijfers en denken ze dat er wellicht klanten weglopen die ook op een GS automatisch hadden willen rijden.

Wij waren er in ieder geval als de kippen bij om de verse demo van BMW Nederland aan een eerste rijindruk te onderwerpen. Is dat wat, een BMW GS waarbij je niet meer hoeft te schakelen, of is het de doodsteek voor het ‘echte motorrijden’?

Hieronder direct een aantal antwoorden op vragen die wij hadden over de werking van het ASA systeem van de BMW R1300GS ASA

• Het systeem zelf weegt 2,1kg meer dan een GS zonder ASA.
• Wanneer je na het rijden het ‘contact’ uitzet, schakelt de motor zelf naar ‘P’, dus dan kan je hem niet verplaatsen en hij kan niet wegrollen
• Met de knop op de linker stuurhelft kan je tussen ‘manueel’ en ‘automatisch’ schakelen.
• Je kunt zelf de N (neutraal) niet selecteren zoals normaal bij een motor. De motor selecteert deze zelf wanneer je hem start.
• Wanneer je manueel wilt schakelen dan kan dit alleen met het schakelpedaal links, er zijn geen knoppen of ‘paddles’ bij het stuur. Dus het is niet HANDmatig schakelen maar met je voeten, zoals normaal is bij motoren.
• Wanneer je in de automaat stand rijdt, schakelt de motor zelf terug en weer op wanneer je bijvoorbeeld op de snelweg vol gas geeft. Staat de motor in ‘manueel’ dan moet je dit echt zelf handmatig doen. Hij overruled je dan niet bij een kickdown, zoals bij veel auto’s met een DSG. Totdat je stilstaat, dan schakelt de motor zelf terug naar 1.
• Wanneer je in manueel rijdt dan krijg je een fel flikkerend wit licht in het dashboard te zien wanneer je richting toerenbegrenzer gaat, maar opschakelen voor je doet hij gelukkig niet.
• Wanneer je de motor start en wilt wegrijden moet je altijd eerst de motor in zijn 1 schakelen met je voet, daarna kan je switchen naar automaat.
• Starten moet als bij een motorscooter, met de remhendel aan de rechterzijde ingetrokken. Vervolgens druk je rechts op de rode ‘engine start’ schakelaar/knop
• De motor heeft hill-hold of hill-assist. Dat betekent dat je op een hellende weg nadat je tot stilstand komt niet naar achteren rolt.

Hoe rijdt die automatische BMW R1300GS ASA

Belangrijker nog dan de praktische info hierboven over het systeem is de vraag: hoe rijdt dat dan?

We beginnen met de conclusie: Na een week met de R 1300 GS zijn we onder de indruk van het systeem, maar plaatsen we ook wel wat kanttekeningen. En dat is opvallend, zeker omdat ik persoonlijk vaak meer ‘Team Automaat’ ben dan ‘Team SaveTheManual’.

Terugschakelen doet het systeem feilloos en netter dan ik het zelf ooit zou kunnen, maar bij het opschakelen in de automaatstand, maar ook in de ‘manueel’ of semi-automaat stand, bekruipt me telkens het idee dat ik het zelf soepeler zou kunnen. En dat is zeker met een passagier achterop voor mij belangrijk. Die wil je niet ziek maken in de bochten EN door het schakelen. Er lijkt een bepaalde mate van ‘karakter’ in het systeem te zijn ingebouwd. Logisch ook bij een icoon als de GS met zijn boxer motor. Maar naar onze smaak laat het systeem nog net iets teveel weten dat het een gerobotiseerde manual is en niet een echte automaat.

Je kunt met de R1300GS dus volledig automatisch rijden of zelf schakelen (manueel / semi-automaat stand) waarbij de motor alleen voor je koppelt en ontkoppelt. Dat laatste rijdt in de basis echt wel heerlijk. Fijner dan elke quickshifter die we hiervoor reden. Bij het opschakelen heb je alleen de neiging om even gas los te houden, zoals je normaal zou doen wanneer je een koppelingshendel hebt. Dit omdat je dat opschakelen zo goed voelt. Zowel bij lichte als bij forse acceleraties. Maar dat gas loslaten bij opschakelen lost het helaas niet echt op. Los van het feit dat je van dit systeem zou verwachten dat hij dit voor je oplost door automatische gasonderbreking bij schakelen.

In de automaatstand en de standaard ‘Road’ motormapping schakelt de motor snel door naar de 6e versnelling. Bij forse acceleratie schakelt hij dan terug, maar zelden meer dan 1 versnelling. In de stad zorgt de ‘Dynamic’ motormapping ervoor dat hij het vaak bij de 5e versnelling houdt. Lekker, want hoewel het sterke (145 pk bij 7.750 tpm) boxer blok van de BMW genoeg koppel (145 Nm bij 6.500 tpm) heeft is 6e versnelling bij 50 km/u wel wat overdreven laag in de toeren.

Op de snelweg maakt het voor de versnellingsbak niet veel uit of je in ‘Road’ of ‘Dynamic’ rijdt wanneer je volgas geeft bij 100 km/u. Hij trapt hem zelf 1 versnelling terug naar 5 en schiet er dan vandoor.

De gekozen mapping maakt vooral verschil bij het rijden in en rond de steden. Laat je gas los terwijl je op een rotonde aan komt rijden, met bijvoorbeeld 80 km/u. Dan zal de versnellingsbak gewoon in 6 blijven bij ‘gas los’ in de ‘Road’ mapping. Maar doe je dat in de ‘Dynamic’ mapping dan schakelt de BMW actief terug en heb je een prettige motorrem-werking en is zelf remmen eigenlijk niet meer nodig. Dan excelleert het ASA systeem. Wij lieten hem dus in ‘Dynamic’ staan!

Wat na enkele malen wel went is het feit dat bij accelereren in bochten de motor gewoon doorschakelt, dus bij het verlaten van een rotonde of op een doordraaiende oprit voel je het opschakelen ook goed. Het vertrouwenwekkende rijgedeelte van de GS zorgt er dan voor dat dit geen moment zorgt voor instabiliteit, maar je bent de eerste paar keren wel direct wakker. Zeker omdat je dan nog niet weet waar de schakelmomenten liggen.

Wat kost dat?

BMW levert het ASA systeem als een uitbreiding op het dynamic pakket. Maar concreet is dat € 878 voor de geautomatiseerde schakkelassistent bovenop het dynamic pakket van € 1.688. Dus het is zeker geen koopje, maar GS kopers zullen er niet van opkijken. De motor die je op de afbeeldingen ziet komt in totaal op een prijs van € 35.607,51. Dus ja, BMW Motorrad weet ook wel raad met de rekenmachine in de configurator. De BMW R1300GS begint overigens met een vanafprijs van € 23.890. Het lukt je vast om het minder gek te maken. Maar al die opties en pakketten zijn stuk voor stuk begeerlijk. Dus wanneer je ze wel aanvinkt snappen we het.

Standaard is overigens het briljante adaptive cruise control op de R 1300 GS. Je denkt dat je dat niet nodig hebt, totdat je het gaat gebruiken. Vooral op Provinciale en N-Wegen heerlijk. Wanneer je achter auto’s zit die GEEN cruise control lijken te hebben. Een echte ‘file-cruise-control’ is het niet. Want de cruise control schakelt zichzelf uit onder de 20-15 km/u dus daar moet je wel op bedacht zijn. Hij laat je wel op de stilstaande auto voor je inrijden op het laatst. Maar goed, het blijft motorrijden he, dus je moet wel blijven opletten.

Je zou de automaat stand de ‘luie optie’ kunnen noemen. En rustig rijdend in de stad maakt de R1300GS met ASA dat wel waar. Want je wordt echt ontzorgd door het systeem. Rij je buiten de stad dan kozen wij steevast voor de semi-automaat stand. Vooral omdat je dan iets meer controle hebt en de schakelmomenten echt die van jou zijn. Dan is een duidelijke schakelreactie in ieder geval geen verrassing maar echt gekozen.

Kortom, een interessante systeem dat ASA. Van ons mag het systeem zich nog wat minder laten voelen bij een volgende generatie. Wellicht is dat zelfs maar een software update weg. En deze automaatliefhebber zou hem zelf niet aankruisen in de optielijst. Maar als het op de ‘huurmotor’ zit deze zomer dan ben je in de Alpen vast snel blij dat het erop zit. Maar dan zetten we hem wel in standje ‘manueel’. Meer lezen over de BMW GS doe je hier.