Geen carrosserievorm is in ons land zo populair als de hatchback. Maar wat was de allereerste? Het is niet de Renault 16 uit 1965 of de Golf I, maar het aanwijzen van de allereerste hatchback blijkt nog lastiger dan gedacht. We zetten de pioniers en kanshebbers op een rijtje.
1939/1953 – Citroën Traction Avant Commerciale
De Citroën Traction Avant is in vele opzichten zijn tijd vooruit. Natuurlijk is het een van de eerste in grote aantallen geproduceerde auto’s met voorwielaandrijving. Dankzij de zelfdragende carrosserie en het ontbreken van een lange aandrijfas, is de auto veel lager dan zijn concurrentie en dat komt de rijeigenschappen weer ten goede.
In 1939 krijgt de gewone Traction Avant een wat groter broertje in de vorm van de Familiale. Deze heeft een langere wielbasis, zeven zitplaatsen en een set extra zijruiten. Van die Familia verschijnt vervolgens weer de Commerciale-variant. Deze heeft aanvankelijk een in twee delen te openen achterklep. De achterruit klapt opmhoog, het deel daaronder klapt omlaag. In 1953 keert de Commerciale terug na een productiestop vanwege de oorlog, ditmaal met een achterklep uit één stuk.
1949 – Kaiser Traveler
Erg bekend is het Amerikaanse merk Kaiser niet en dat terwijl het merk ook hier in Nederland auto’s heeft geassembleerd. Vanaf 1949 staat de Traveler op het leveringsprogramma. Deze heeft net als de eerste Citroën Traction Commerciale een achterklep die uit twee delen bestaat.
1953 – Aston Martin DB2/4 Sports Saloon
Een van de eerste auto’s met een grote achterklep uit één deel, is deze Aston Martin DB2/4 Sports Saloon. Is het echt een hatchback? Mwoah, daarvoor neigt de auto teveel naar een coupe en te weinig naar praktische inzetbaarheid. Maar Aston Martin was er wel vroeg bij!
1959 – Austin A40 Countryman
Helaas, we zijn nog steeds niet aanbeland bij de eerste échte hatchback want ook de door Pininfarina ontworpen Austin A40 uit 1959 heeft een achterklep in twee delen. Toch is de auto vooruitstrevend, de basisvorm van de auto komt voor het eerst overeen met de compacte hatchback. Dit is de carrosserievorm die door auto’s als de Volkswagen Golf I en de Alfa Romeo Alfasud razend populair worden gemaakt.
1961 – Jagaur E-Type
Eigenlijk valt de Jaguar E-Type in dezelfde categorie als de Aston Martin DB2/4. Wel is de derde deur groter en daarmee praktischer dan die van de Aston Martin. En de Jaguar E-Type is enkele maanden ouder dan de Renault 4, die uiteindelijk toch de eerste échte hatchback genoemd kan worden. Voldoende voor een plekje in dit lijstje.
1961 – Renault 4
Een succesvollere auto dan de 4 heeft Renault nooit gebouwd: meer dan acht miljoen exemplaren werden verkocht. Hoewel Renault de 4 zelf omschreef als een compacte stationwagen, is de auto met zijn smalle achterste zijruitjes toch écht een hatchback.
Van Autobianchi Primula tot Volkswagen Golf
Na de Renault 4 volgen een paar rustige hatchback-jaren, maar in 1964 komt Autobianchi met de Primula, leverbaar met 2, 3, 4 of 5 deuren. Een jaar later komt Renault met de 16, de eerste grote échte hatchback. Al snel volgen andere Fransen en niet veel later ook Italianen: Simca 1100, Citroen Dyane, Fiat 127, Alfa Romeo Alfasud, Fiat Ritmo, Renault 5. Zelfs in Joegoslavië zijn ze met de Zastava 101 de Duitsers te snel af. Die komen pas in 1971 met de BMW 2002 Touring en in 1973 met de Volkswagen Passat hatchback, een jaar later gevolgd door de Golf I en de Audi50/VW Polo.
revstars-net zegt
-edit: dank u, is inmiddels gefixt-
spidermann zegt
Kwam de BMW 02 touring niet ergens begin jaren 70 op de markt?
Dizono zegt
@spidermann: Klopt, 1971. Ik heb hem erbij gezet, dank!
noodles zegt
Coupé’s zijn geen hatchbacks, anders waren het geen coupé’s geweest dus de E-type en de Aston vallen af.
Dan rest de vraag of We het gaan hebben over de hatchback zoals we hem nu algemeen zien dan ga ik voor de Austin A40, dat is trouwens een uiterst competitief apparaatje in de historische racelarij.
De traction avant is van een formaat Panamera en als je dat een hatchback noemt knopen de fans je aan de hoogste boom op. Toch ben ik geneigd hem de stamvader van de huidige hatch te noemen. Hij heeft immers 5 deuren en zoals 99,9% van de hatches, heeft hij voorwielaandrijving.
gtwillem zegt
@noodles: de Panamera is toch ook een Hatchback/Liftback?
knipperlichtje zegt
@gtwillem: evenals de A5 en A7 Sportback en de 4 serie Gran Coupe. Dat zijn ook gewoon hatchbacks, maar daarvoor is de marketingterm ‘liftback’ verzonnen, omdat een hatchback vooral met boodschappenwagens wordt geassocieerd. Volgens mij zijn alle auto’s met een klep waarbij de glasplaat ook meegaat hatchbacks. Tenzij het een estate is, dat zijn eigenlijk grote hatchbacks met een D-stijl.
gtwillem zegt
@knipperlichtje: ik dacht dat liftbacks een langere achterkant hadden.
Dus de drieudeurs Corolla in 99 was een hatchback, maar de vijfdeurs Corolla in 99 was een hatchback.
knipperlichtje zegt
@gtwillem: klopt, maar liftbacks vallen binnen het spectrum van hatchbacks. Niet elke hathback is een liftback, maar iedere liftback is een hatchback. Ik denk dat het meer een marketingterm is omdat het per land verschilt hoe een liftback wordt genoemd. En bijvoorbeeld Skoda (wat we kennen als een merk dat best down to earth is) noemt de Superb en Ocatvia gewoon hatchbacks, terwijl die wel een meer horizontale klep hebben vanwege de sedanvorm.
noodles zegt
@gtwillem:
In mijn terminologie is dat een Hunchback, maar dat is officieel geen carrosserievorm.
Liftback lijkt het dichtste bij te komen, voor een fastback loopt de klep te stijl af.
Dizono zegt
@noodles: Officieel is een coupé een tweedeurs auto en door hun derde deur zouden de Aston Martin en de Jag dus afvallen. In dat opzicht zou je ze eerder een Liftback of Fastback moeten noemen, maar de scheidslijnen tussen verschillende bodystyles zijn dun. Denk aan een Renault Megane Coupe bijvoorbeeld, de Seat Cordoba Coupe of de Xsara Coupe.
noodles zegt
@dizono:
Het licht eraan welke Megane Coupé, bij de eerste ben ik geneigd het een coupé te noemen.
De huidige is, net als de Scirocco en de Xsara gewoon een hatchback.
De Cordoba coupé is volgens de oude richtlijnen een coach, net als de eerste Polo’s en Corsa’s met kont en verder terug de Jetta, Kadett en Escort.
Maar in een tijd waar marketingjongens en bonentellers niet gehinderd door enige automobiele kennes noch historisch besef zelfs 4 deurs sedans als coupé aan de man durven te brengen, kan ik me voorstellen dat het een beetje vaag wordt.
gtwillem zegt
@noodles: je bedoelt het waarschijnlijk andersom, de Megane ‘Coupe’ zijn gewoon driedeurs versies van de vijfdeurs hatchback, alhoewel het resultaat erg leuk was. Met name die korte achterkant was leuk.
Maar de Sciricco heeft een compleet koetswerk, vooral een stuk lager, breder en wat korter. Dus daarvan zou ik eerder geneigd zijn dat wél een coupeetje te noemen.
noodles zegt
@gtwillem:
Sec genomen is de laatste Scirocco een Shootingbrake, het dak loopt te ver naar achteren door.
Neem je de eerste 2 generaties van de Scirocco en de Corrado dan ga ik een eind met je mee.
De eerste Megane Coupé doe je ernstig tekort door hem een 3 deurs variant te noemen, zelfs zijn wielbasis was korter dan van de 5 deurs waar de Scirocco gewoon dezelfde wielbasis heeft als de Golf.
Even voor de duidelijkheid, ik heb het over deze https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/25/Renault_M%C3%A9gane_Coach_Phase_I_16V_Montecarlo_Heck.JPG als ik het over de eerste generatie Megan Coupé heb.
Als bonus doe ik de Maxi er nog even bij, http://megane-cabrio.pl/wp-content/gallery/megane-rajdowe/renault_maxi_megane_yellow.jpg
Als ik daar toch eens de hand op zou kunnen leggen.
e1000bmw zegt
@dizono: of shootingbreak
Edge zegt
-edit: dank u, is inmiddels gefixt-
philipf zegt
Doe mij de E-type alsjeblieft!
Pallas zegt
Even fotootje van de r16 plaatsen graag, gewoon voor ’t mooi!
noodles zegt
@Pallas:
Alstublieft
https://c1.staticflickr.com/7/6062/6160851532_bde0d159c4_b.jpg
Gewoon omdat mijn oude heer er zo eentje had, ook in deze kleur.
Pallas zegt
@noodles: Merci!
e1000bmw zegt
@noodles: dat is een laat model gezien de achterlichten…
http://pics.imcdb.org/0is156/renault16berlhayonter3tgz5.1997.jpg
noodles zegt
@e1000bmw523i:
Klopt, mijn oude heer kocht hem ergens begin jaren 80.
henkhupelschoten zegt
Interessant artikel! Maar hoort de Daf 44 stationcar hier niet tussen?? @dizono:
lincoln zegt
Respect voor MB ..
Die noemen tenminste alles een coupe of shooting brake ..
Maakt ze niet uit ..
En 100 kilo extra plastic heet “sport” ..
gtwillem zegt
@lincoln: klopt, zelfs de eerste Smart en de driedeurs A-klasse noemden ze ‘Coupe’…
MrSkyline zegt
Tsja eigenlijk is dan de Hispano-Suiza H6B Dubonnet Xenia Coupe uit 1938 ook een hatchback.
https://s-media-cache-ak0.pinimg.com/236x/60/70/db/6070db383b5d4effa5878f91d100fa52.jpg
lincoln zegt
Is er eigenlijk nog een exacte definitie voor hatchback ..
Of gewoon weer een loze marketingskreet ??
alfablog zegt
Alfasud had alleen een schuine achterruit, maar die kon niet open, alleen het klepje. Volgens mij kon ook de leuning niet omgelegd worden.
Dus staat hij onterecht in dit lijstje?
danmar zegt
@alfablog: Idd, pas vanaf 1981 werd het een hatchback.
mrrallycross zegt
Jaguar of de Aston Martin aub!
LaLancia zegt
En weer liepen de Duitsers achter(op). Sommige dingen veranderen echt nooit.