Wat rijdt een rallycoureur eigenlijk zelf?

De Peugeot 205 Turbo 16 en de 405 Turbo 16. Met Ari Vatanen achter het stuur waren ze nagenoeg onverslaanbaar. Maar wat reed de Finse rallylegende eigenlijk zelf?

Als je oud genoeg bent om de jaren tachtig bewust meegemaakt te hebben, heb je waarschijnlijk een zwak voor die rally Peugeots. Dat waren de auto’s die hij ‘zakelijk’ reed, maar we lieten de kans niet lopen om het Ari Vatanen persoonlijk te vragen, wat stond er bij hem zelf voor de deur?

Het duurt vast niet lang tot Max Verstappen boodschappen doet met een Red Bull RB17. En ooit reed Mercedes’ autosportbaas Rudolf Uhlenhaut naar kantoor met de duurste auto ter wereld. Dat zet je toch aan het denken: wat was de dagelijkse auto van andere autosportlegendes? Ging Vatanen naar de bakker met een 205 Turbo 16? Bouwde Peugeot misschien zelfs een straatversie van de 405 Turbo 16 voor hem? Niets van dat alles, al is hij na al die jaren nog steeds enthousiast over de 405, de voiture die ooit op de meest overtuigende wijze Auto van het Jaar werd: in de geschiedenis van de verkiezing kreeg geen enkele auto zoveel punten als de 405.

Geen wonder dat Peugeot op de achterruit van iedere 405 de slogan ‘ongekend talent’ plakte. Vatanen: “Hij zag er goed uit, had veel binnenruimte en had goede motoren. Ik weet niet hoe het bij jou is, maar ik woon in Zuid-Frankrijk en hier zie je nog dagelijks 405’s. Het is natuurlijuk niet voor niets dat je ze nog iedere dag ziet, het waren ontzettend degelijke, robuuste auto’s. Als je er nu aan terugdenkt is het misschien niet de meest sexy auto, maar toen was hij geweldig. Lees er de oude tests maar op na, de 405 won ze stuk voor stuk.”

Human adventure

Vlak voordat hij bij Peugeot begon, dreigde Vatanen nog werkloos te worden. En dat terwijl hij in 1981 al wereldkampioen was geworden. “Ik had voor Ford getest met de Escort RS1700T, ook een Groep B-auto, maar dat project werd stopgezet,” vertelt hij. “Peugeot ging echter rallyrijden met de 205 Turbo 16 en vroeg me op het goede moment. De buitenwereld had er totaal geen vertrouwen in dat het iets zou worden en juist dat maakte het zo interessant.

Als ik op die periode terugkijk vind ik niet eens de wedstrijden het mooist, maar dat we met ons team die successen konden behalen. Natuurlijk, als je aan het stuur zit moet je de wedstrijd zien te winnen, maar dat lukte alleen omdat Jean Todt een geweldig team had samengesteld.

De periode bij Peugeot was geen sport, het was een human adventure en ik genoot van iedere seconde.” Tot 1985, want in dat jaar had de Fin een ongeluk dat hem anderhalf jaar uitschakelde. In Parijs-Dakar maakte hij een overtuigende comeback. “We reden toen nog met de 205, die aangepast was voor rally-raids. De wielbasis was langer, de tank was groter, er was van alles aangepast. In het begin van de rally brak er echter een voorwiel af, maar toch kwamen we er. Uiteindelijk wonnen we de rally.”

Pikes Peak-405

Een jaar later deed Vatanen mee met een nieuwe auto: de 405. “Met name het uiterlijk was anders, de wielbasis was gelijk aan die van de 205. Het was dan ook geen wereld van verschil, ook al omdat we steeds doorgingen met de ontwikkeling van de auto. Het was dus geen grote overgang van de 205 naar de 405. Alleen was mijn start met de 405 niet al te gelukkig, want in de Dakar van ’88 werd onze auto gestolen door iemand die er losgeld voor vroeg. We kregen de auto wel terug, maar we werden gediskwalificeerd omdat we te laat gestart waren.

Het gerucht ging dat we die diefstal zelf in scène hadden gezet, maar dat is onzin. Er zijn mensen die dachten dat de wereld een paar jaar terug zou vergaan, er zijn mensen die geloven dat de moord op Kennedy een complot was en er zijn mensen die daadwerkelijk denken dat wij onze eigen auto hadden gestolen. De overeenkomst tussen al die mensen? Ze zijn knettergek. Toch heeft die affaire er niet voor gezorgd dat ik een nare smaak aan de 405 heb overgehouden, want in 1989 en 1990 won ik er alsnog Parijs-Dakar mee.

En in 1988 won ik Dakar dan niet, maar dat was wel het jaar waarin ik Pikes Peak won. De auto die we daar gebruikten leek uiterlijk veel op de Dakar-auto, maar onderhuids was hij totaal anders. Logisch ook, want wat moet je tijdens zo’n heuvelklim met een benzinetank aar honderden liters benzine in gaan? De Dakar-auto’s waren vooral gebouwd op duurzaamheid. De Pikes Peak-auto woog maar 900 kilo en had een vermogen van 600 pk. Een van mijn favoriete auto’s.”

Toch staat de Pikes Peak-405 niet helemaal bovenaan zijn lijstje, vertelt hij. “De Pikes Peak-auto vond ik geweldig, maar er zijn twee auto’s waar ik nog betere herinneringen aan heb. Dat zijn de Ford Escort RS1800, waar mijn carrière mee begon, en de 205 Turbo 16, de Groep B-versie, omdat die auto het begin was van het avontuur bij Peugeot. Een auto die fantastisch rijdt; je hoeft er maar heel weinig mee te sturen, totaal anders dan de Escort.”

Familieauto

Eerder in het gesprek liet Vatanen zich ontvallen dat hij een voorkeur heeft voor auto’s met een duidelijk overstuurd karakter. Dat hadden de reguliere versies van de 205 en de 405 niet, want die hadden immers voorwielaandrijving. Vatanen: “Ik reed geen 205, ook geen 405. Ik reed toen in een 505.” Toch was dat niet vanwege de achterwielaandrijving, voegt hij er direct aan toe. “Nee, dat had er niks mee te maken. Het was mijn werk om hard te rijden, maar die 505 was praktisch voor het gezin. Ik had een Familiale, die was lekker ruim. Later had ik een 806, die was nog ruimer.”

Geen bijzondere 205 of 405 voor Ari Vatanen, maar gewoon een degelijke familieauto. En nu? “Eigenlijk doe ik nu niet zo heel veel. Ik ben ex-rallyrijder, ex-politicus, I’m an ex-everything. Maar ik heb een gezin en we hebben een boerderij in Zuid-Frankrijk.

Een enkele keer rijd ik nog een rally, zoals een paar jaar terug de Boucles de Spa. Maar je zult me hier niet door de bergen zien brullen in een 205 of 405 Turbo 16. Peugeot gaf me er nooit een en ik vind ze te duur om te kopen. Waar ik nu dan wel mee rijd? De laatste jaren doe ik wat werk voor BMW.”

Ari Vatanen aan het werk zien tijdens Pikes Peak kan je in de film Climb Dance.

Maar wat is er toffer, de Porsche 959 Dakar of een Turbo 16?