Het feit dat we de vraag zo stellen in de titel, betekent dat het niet zo is. De waarheid ligt, zoals altijd, in het midden. Hoe precies, dat leggen wij hier uit.
De drie letters G, T en I zijn enorm belangrijk voor Volkswagen. Kijk naar het lettertype, dat geheel ongewijzigd is gebleven ten opzichte sinds het jaar ’76. Met retro-stijlelementen als de ruitjesbekleding, de golfbal als pookknop en de rode bies om de grille wil Volkswagen graag de link met het verleden bewaren en benadrukken dat het ooit een initiator was als het gaat om hete hatchbacks.
We zeggen bewust ‘een’, want ondanks dat het merk uit Duitsland enorm veel succes heeft gehad met de Golf GTI, wil het niet zeggen dat ze ook daadwerkelijk de eerste waren. Het recept van een Hot Hatch is heel erg simpel, doch doeltreffend. In basis neem je een reguliere hatchback. Hierin wordt een bovengemiddeld krachtige motor gelepeld. Vervolgens wordt de hardware – denk hierbij aan remmen, veren, demping, wielen, etc – aangepast. Enkele verfraaiingen aan het interieur en het exterieur zijn eveneens gewenst. Het resulterende totaalplaatje is een auto waarmee je elke dag boodschappen kunt doen en naar je werk kunt rijden, maar waar je ook nog eens een lekker potje mee kunt sturen.
Voordat we aanvangen moeten we drie auto’s benoemen die in technische zin geen hatchbacks zijn, maar wel degelijk de titel ‘hot’ verdienen. In de jaren ’60 en ’70 was de hatchback namelijk niet de standaard onder de auto’s. Zo waren er destijdsd bijvoorbeeld nog heel veel twee- en vierdeurs sedans, zelfs in de betaalbare klasse. In technisch opzicht zijn de volgende auto’s dus absoluut geen hot hatches, maar samen legden zij wel de basis voor het succes waar de andere merken daarna op konden voortborduren.
1961: Austin Mini Cooper (ADO15)
Het is moeilijk om voor te stellen welke impact de Mini Cooper S had in de jaren ’60. De enige auto die een dergelijke impact heeft achtergelaten, was de Ford Mustang aan de andere kant van De Grote Plas. Niet elke Mini was een Cooper, overigens. Net zoals niet iedere Mustang een Shelby was. Sterker nog, het gros van alle Mini’s bestond uit reguliere Austins en Morissen. De Mini was niet alleen een briljante kleine auto en een waar designicoon, maar dankzij zijn dimensies en lage gewicht ook een uitstekende basis voor snelle varianten. In 1961 was het John Cooper die een standaard Mini opvoerde van 34 naar 55 pk en de auto sportieve accenten meegaf. Waarom is de Mini Cooper dan niet de eerste Hot Hatch? Simpel, het is geen hatchback, de achterklep opent naar beneden en geeft alleen toegang tot het bagagecompartiment, niet het interieur. Volgende.
1963: Lotus Cortina
Een van de zwaardere Lotussen van zijn tijd was de Lotus Cortina. Je kan ‘m een beetje zien als de voorganger van de Lotus Carlton. De basis van de auto was een gewone huis-, tuin- en keuken-Cortina. De motor was een 1.6 dubbelnokker, destijds vrij bijzonder. Het was sowieso een lekker motortje, mede dankzij Keith Duckworth (de tweede helft van Cosworth). De auto was een absolute sensatie onder coureurs, aspirant coureurs en huisvaders. Dankzij Lotus was het niet alleen een snelle auto in een rechte lijn, ook de wegligging was uit de kunst.
1964: Renault 8 Gordini
Deze auto heeft natuurlijk niets met een Hot Hatch te maken. De Renault 8 was een Frans sedannetje voor elk gezin. De 8 Gordini was de rappe variant. Aanvankelijk was deze alleen leverbaar in het blauw en had hij kenmerkende witte strepen. De motor werd onder handen genomen, waardoor het vermogen steeg van 55 naar 95 pk. In 1966 steeg het vermogen nogmaals naar 110 pk. De Renault 8 Gordini werd niet alleen geroemd om zijn snelheid, maar ook om de wegligging. De auto werd vrij snel een cultheld onder de Fransen.
1971: BMW 2002 tii Touring (E6)
Jarenlang was BMW geen merk van turbo’s, toch was het het eerste merk dat een turbomotor leverde in een straatauto. Hetzelfde geldt in zekere zin voor Hot Hatches. BMW bracht lang geen échte Hot Hatchback op de markt, maar was tegelijkertijd wel de eerste. Hoe dan? Wel, door de 02-serie Touring te combineren met de 2002 tii uitvoering. Dat wil zeggen een potente 2.0 liter met maar liefst 130 pk. Daardoor was een topsnelheid van 185 km/u mogelijk. Tegenwoordig is een Touring bij BMW een stationwagon, maar destijds was het een soort driedeurs combi-coupe, ofwel een hatchback. De 2002 tii Touring was leverbaar van 1971 tot 1974.
1971: Autobianchi A112 Abarth
Autobianchi was een merk dat ontstond door een samenwerking tussen een fietsenfabrikant (Bianchi), een bandenfabrikant (Pirelli) en een autofabrikant (Fiat). Het idee was om van Autobianchi een innovatief merk te maken, gespecialiseerd in kleine auto’s. De A112 hatchback was een van de eerste voorwielaangedreven kleine hatchbacks na de Austin Mini. De snelste variant was de A112 Abarth. De eenliter motor was goed voor 70 pk. Dat is niet bijster veel vermogen voor een hot hatch, alhoewel het lage gewicht van een 700 kilogram veel goedmaakte.
1973: Simca 1100 Ti
Bij de BMW 2002 tii Touring kun je voor die tijd nog beweren dat het inderdaad een Hot Hatch was. Hij was snel en het was technisch gezien een hatchback, maar de auto opereerde een segmentje of twee hoger en had toevallig die derde deur wel zoals de Mini hem toevallig niet had. Bij de latere Simca 1100TI, daarentegen, was het wel duidelijk dat dit een hatchback was in de ware zin van het woord. Dankzij de flink opgepepte motor was de auto ook redelijk ‘hot’. De viercilinder was opgevoerd van 50 naar 85 pk, waardoor een topsnelheid van 160 km/u tot de mogelijkheden behoorde. Misschien wel belangrijker was de aankleding met mistlampen, spoilers, leuke wielen en sportief interieur.
1973: Volkswagen Kever GSR (Typ 1)
Ook bij de originele Kever was er vraag naar sportieve modellen. Bijna iedereen had destijds een Kever, dus waren er ook een paar sportievelingen die een snellere en sterkere Kever wilden. De naam van de Kever klinkt heldhaftig: GSR, wat een afkorting is voor Gelb Schwarzer Renner. De GSR lag wat lager en was voorzien van grote lichtmetalen wielen. Helaas veranderde Volkswagen niet zo veel aan de motor: die bleef gelijk. Hoewel hij met 50 pk niet bijzonder zwak was voor zijn tijd, mocht hij zeker niet sportief genoemd worden. Er werden in totaal 3.500 exemplaren van gebouwd. Overigens is het natuurlijk ook geen hatchback: de Kever heeft immers geen derde deur.
1976: Renault 5 Alpine
Tot op heden is Renault altijd hofleverancier geweest als het gaat om hete hatchbacks en ook in de jaren ’70 stelden de Fransen absoluut niet teleur. We herinneren ons natuurlijk vooral de 5 Turbo met middenmotor, maar de Renault 5 Alpine was er een stuk eerder, in 1976 om precies te zijn. De Renault 5 Alpine had een 1.4 motor met bijna 100 pk, waardoor ‘ie in minder dan 10 seconden naar de 100 kon sprinten. Het rode interieur is nog steeds gaaf, net zoals de stickers en die wielen.
1976: Volkswagen Golf GTi (Typ 17)
Twee maanden nadat de Renault 5 Alpine op de markt komt, lanceert Volkswagen dan ein-de-lijk zijn Golf GTI. Het idee van een Sport-Golf wordt uitgewerkt tot Golf GTi. De motor uit een Audi 80 GTE, een straffer chassis, sportstoelen en ook die rode bies in de grille. De eerste Golf GTI had 110 pk te verdelen over de voorwielen, minder dan de helft van de huidige Golf GTI. Volkswagen heeft de naam GTI inmiddels bijna uit weten te bouwen tot een merknaam. Op dit moment kun je de Up GTI, Polo GTI en Golf GTI bij de dealer aanschaffen. Daarmee is Volkswagen een van de meest succesvolle merken geweest met dit concept. Het merk was alleen niet het eerste.
Het was wel de beste
@rob636: Die 110pk Gordini van 10 jaar eerder is indrukwekkender. Daarnaast lijkt me de bmw sowieso beter
Mis de Alfasud ti
@larini: Inderdaad, 1973, dubbele weber, 75pk, schijfremmen rondom en een sublieme wegligging. Was wel hatchback in de strikte zin van het woord.
@alfapeter: geen hatchback
@alfapeter: maar die kever, R8 en Cortina ook niet.
@alfapeter: Niet geheel rondom, de voorste remschijven zitten tussen de versnellingsbak en de aandrijfas.
@larini: De Sud was er ook voor de Golf!..
@hans75: Al weggeroest voor de Golf er was.
Hmm, geen Ford Escort RS 2000 mk1 en mk2 ?
@eulo: hatchback?
Mis ik nu iets of zijn de helft van deze auto’s in het lijstje gewoon coupes en geen hatchbacks…
@mk2jens: 4e kolom onderaan.
@mk2jens: de enige in het lijstje welke een echte (hot) hatch back : de Renault 5 Alpine.
Haha, die Simca, mijn vader had die ook. Zeker niet de hot hatch versie. In een kleur beige die niet meer bestaat.
De Kever GSR stond helemaal niet op lichtmetalen velgen, het waren stalen velgen formaat 5.5 x 15. Later is dit model velgen gebruikt in de speciale Weltmeister reeks, maar dan in formaat 4.5 x 15. Misschien toch beter wat research doen alvorens onzin op het web te kwakken?
@johnwaters: correctie 1300S reeks
De Golf GTI is wel de enige in dit lijstje die je heden ten dage af en toe nog tegenkomt in het verkeer..
@5cil: Ja, want van de Lotus, Gordini en Alpine hebben ze er net zo veel verkocht als de Gti bij Vw.
@johnhert: doordat er nu nog relatief veel rondrijden, wordt de Gti niet zo snel ‘vergeten’ door de massa, en blijft het dé hot hatch. Het is maar goed dat Vw in ‘82 op het heldere idee kwam om de auto’s betere roestpreventie te geven, anders waren er nu ook geen Golfjes 1 Gti meer. Het oermodel met de stalen bumpers zie je net zo weinig als een Alfasud
@5cil: De roestpreventie kwam er in ’81.
@5cil: rijden er geen 5 Alpines meer rond dan? Spannender lijnen dan een Golf wat mij betreft. Renault had een hoop leuke ontwerpen, 16-17-19-20-30 en natuurlijk de Fuego. Heimwee naar die tijd…
Gaaf artikel! En oh oh oh wat is zo’n 5je uit die jaren toch lekker smeuïg :)
Moest even twee keer kijken naar de Touring maar idd, het is een heuse achterklep.
@renegade: klassieker; maar dat zijn bijna alle Renaults uit die tijd. Misschien komt die mening omdat de enige garage in het dorp Renaults dealde.
@hotze: haha dat klopt. Zo ook in het durp waar ik opgroeide. Vanaf mijn 10e lopen bedelen om een zaterdagbaantje daar, en toen ik 14 was was het eindelijk zo ver. Voeg daar aan toe enkele zomervakanties door jaren ‘90 Frankrijk en de voorliefde is geboren…… :-)
Als de Renault 8 Gordini een vermelding krijgt, verdient de Simca 1000 Rallye er ook één.
@alfapeter: en de hillman/sunbeam imp.. nsu tt.. lancia fulvia 1600HF, FIAT 1000 TC abarth, eigenlijk kan je een hele trits abarths opnoemen die onder de noemer passen..
Dit is net zo’n artikel als vragen: Was James Watt de uitvinden van de gloeilamp? Nee, dat was Tesla alleen een ander maakte die gloeilamp een succes onder het publiek! Zelfde met de GTI. Het was misschien niet de eerste hot hatch ooit maar wel degene die daarin de doorslag heeft gemaakt tot het concept hot hatch!
@ghost: Euhm… James Watt en de gloeilamp? Bedoel je niet de stoommachine?
Daarnaast staat Tesla ook niet in het rijtje van uitvinders die een poging tot gloeilamp hebben geleverd. Wel heeft hij zijn deel gedaan in neon-licht, als verbeteraar van de bestaande technologie.
@Esprit_de_Flandre: bedoelde Thomas Edison, mijn excuses, was al laat en een lange eerste dag van de week!
@ghost: de 5 Alpine toch ? Jammer dat ze die naam er niet in hebben gehouden; Megane Alpine klinkt ook prima en RS linkt meer naar Porsche.
@hotze: en RS linkt aan de Escort.
@hotze: Renault Sport..
Ok ok. Buiten mededinging, want net iets later dan de eerste Golf GTI. Maar wat is ie gaaf zeg:
de Sunbeam Lotus.
Ik moest hem even noemen
@pignon: jammer dat ik je maar 1 like kan geven.
@pignon: eigenlijk was de Sunbeam ti meer vergelijkbaar met de Golf GTI dan de Lotus. Maar de Sunbeam Lotus was inderdaad een machtig mooi ding :-)
@pignon: vergeet niet de rest van de merknamen te noemen die je her en der op de flanken, neus en kont kon aantreffen: Simca, Talbot Chrysler. E.e.a. afhankelijk van in welk jaar wie nu met wie fuseerde en wie nu wie overnam. Op dezelfde manier kun je dus soebatten over of we hier nu over een Brit, Fransman of zelfs een Amerikaan spreken!
Hoe dan ook, een geweldig (en hilarisch) stukje autogeschiedenis. Dank voor het noemen.
De Golf was in ieder geval de eerste GTI ?
Heb er 2 gehad, een ’78-er en een ’79-er. Ik was een van de weinigen die hem origineel had (gemaakt). Wat een bekijks toen op de Duitse autodag op Assen, toen iedereen nog rondreed met booskijkers, ATS Cup velgen en foute spoilers ?
@markos78: Maserati had al een GTI in 1960: De 3500GTI met mechanische injectie
https://en.wikipedia.org/wiki/Maserati_3500_GT
@karaya: en ook de mooiste ?
De Golf GTi was weliswaar eerder, maar de Passat ‘GTi’ die mijn ouders begin jaren ’80 hadden was toch een stuk unieker.
Het groene gevaarte uit Wolfsburg was zijn leven begonnen als simpel 1300’tje en had de eerste zes jaar dienst gedaan als de auto van de huisarts bij ons op dorp. Die natuurlijk niet de auto eerst warm ging rijden als hij naar een spoedgeval moest.
Niet heel lang nadat mijn ouders de Passat hadden gekocht was het einde oefening voor de motor. Gelukkig bracht een oom die monteur was bij VW de redding. Hij had nog ergens in de schuur een veel dikker Audi-blok liggen dat bijna precies paste… De slijptol moest wel in de langsdragers gezet worden en met wat provisorisch bak- en braaiwerk weer wat stevigheid krijgen en de motorsteunen zaten ook niet helemaal zoals het hoort. Maar de Passat liep weer. En hoe, moeders heeft er menig dikke bak bij het stoplicht uitgetrokken.
@moveyourmind: haha, mooi verhaal.
Vergelijkingen zijn nogal vergezocht, de Renault 5 komt nog het dichtste bij. Mijn 2e auto was een 1.8 golf gti. Wat een roestbak maar snel en fun! Na een laatste vag (1998) later ben ik afgehaakt. Nooit meer die nieuwere rommel.
NSU TT?
@hjhj: Oui oui, vous ne connaissez pas le NSU TT? Utiliser Google…
@Esprit_de_Flandre: ik bedoel meer dat die ook wel
In het rijtje past
Oei, die SImca, had mn oom in dde 70’s. Ding viel al uit elkaar als je ernaar keek. Wat zijn auto’s toch ontzettend veel betrouwbaarder geworden sinds die tijd ….. In die tijd was je al blij dat het ding startte en het vervolgens even volhield totdat er wat brak.
Wat een leuk artikel en wat nog leuker is dat alle genoemde auto’s mij aanspreken. Dat komt zeker niet altijd voor.
Een aantal van de genoemde auto’s zijn auto’s die ooit in het bezit van mijn ouders zijn geweest.
Ok’e dan niet in de sportieve uitvoering maar in de basis wel (bijna) dezelfde auto.
De Lotus Cortina ken ik van de vergeelde foto’s uit een oud familie fotoalbum. Echter heette hij Ford Cortina. Degene die die auto van mijn ouders kocht maakte er qua uiterlijk een Lotus Cortina van. Helaas heb ik daar nooit een foto van gezien.
De Simca 1100, ja er zijn er 2 geweest binnen het gezin. Een rode 3 deurs (dacht ik) en later een blauwe 5 deurs.
Zelf heb ik sinds het moment dat ik auto’s ging herkennen als peuter een soort van zwak voor de Golf 1. De Golf GTI 1 was en is nog steeds een droomauto. Dan met de kleine achterlichten zoals op de foto’s en niet zoals later met de brede achterlichten. De generaties na deze Golf hebben mij nooit kunnen bekoren. Gelukkig zijn er genoeg liefhebbers die dit tegen zullen spreken.
De A112, ja een soort van guilty pleasure. Ik zag er laatst op Facebook 2 in 1 koop te koop staan.
Maar gebrek aan ruimte en een ruime portemonnee zetten je dan weer met beiden benen terug op de grond.
De overige auto’s uit dit artikel zijn gewoon leuk.
@milan0: ma Ewing reedt een Golf I Cabrio (van Dallas; RIP Cliff Barnes, de zwager van Bob Ewing, van de week naar ’t hiernamaals gevlogen. Leuk ook de eigen kentekens Ewing 1, Ewing 2 etc.)
En och…..de roanje 02 Touring doet mij denken aan het circuit van Zandvoort van vroeger. Al waren dat volgens mij 1802’s, maar toch……
https://www.autojunk.nl/2015/05/bmw-1802-touring-reddingswagen-zandvoort
Heel mooi rijtje auto’s! Leuk om over te lezen. Maar eigenlijk zijn alleen de 5 Alpine en Simca 1100 zijn echt vergelijkbaar (en net iets eerder) dan de Golf. Sommige van de auto’s in het rijtje zijn meer voor competitie ontwikkeld en waren eigenlijk geen auto’s voor dagelijks gebruik. De Lotus Cortina was bijvoorbeeld voorzien van een gedowntunde competitiemotor. Zou overigens ook een mooi onderwerp voor een artikel zijn. Snelle Fords: Lotus Cortina, Escort TC, Escort RS1600 en RS1800, RS2000, de RS2600 en RS3100 en dan zitten we nog maar in de jaren ‘80 ?
Autobianchi is wat mij betreft de eerste.
Maar er is ook wel wat te zeggen voor de Renault 4 (jawel!). Daar werd in de jaren ‘60 en ‘70 al mee geraced, diverse rally’s tot Paris-Dakar aantoe. Ook werden er zogenaamde ‘merkenraces’ mee gereden, races met allemaal dezelfde auto’s dus. Alain Prost is zo begonnen bijvoorbeeld. Ook de Renault 5 LS (1974) werd daarvoor gebruikt en later de 5 TS (1975). Maar nog eerder, veel eerder, was er de Renault 4 CV die eind jaren ‘40 al ingezet voor diverse wedstrijden en won (in zijn klasse dan toch), zoals Monte Carlo en Le Mans! En deze auto vormde de basis voor het latere Alpine. De auto heeft een ‘hatch’ (achterkleppie) maar daar zit dan wel de motor achter.
https://www.racingsportscars.com/suffix/photo/Renault/4CV/1063.html
https://www.pinterest.es/pin/736338607795663895/
Kleine correctie:
In 1971 had de BMW E6 touring de “2” niet in de type-aanduiding.
Het was gewoon “2000 touring”.
@hallokroket: mierenneuker
@toniominestrone:
Flauw.
Wat is er mis mee om correcte informatie door te geven; wordt toch op een nette manier gedaan?
‘Mensen die van andere mensen vinden dat zij zeikerds zijn, zijn zelf zeikerds’.
@henkp1: De touring heeft in zijn bestaan net zo lang de aanduiding 2000 als 2002 gehad, dus is het inderdaad muggenziften, (nette versie)
@toniominestrone:
Wie is er nu eigenlijk aan het muggenziften?
Leuk artikel weer! Een originele GTI kost inmiddels een vermogen. Het is een beter idee een gewone Golf 1 op de kop te tikken en er je eigen GTI van maken. Een ABF er in en een strakker onderstel. BBS wieltjes en klaar.
mis de Talbot Sunbeam in deze…..
ik ben oud………..
Waar is de Alfa Giulia??
Man, man, man…
Die zilveren 1e Golf GTI.
Precies zo had mijn vader ‘m ook. Met de 1600 motor en kleine achterlichten.
Wat zou dat ding nu wel waard zijn?
@tweetyv6: Enkel het idee dat je er ooit eentje gehad hebt, dat is het waard.
Een beetje zoals Woodstock, ” we waren erbij”
Ik het Thierry Tassin zijn Golf GTI zijn banden nog mogen oppompen, de jonge snotter was zelfs een jaar jonger dan ik.
Ik vind het een beetje raar dat de Cortina en de andere sedans er bij gehaald worden. Daarnaast word de Alfasud vergeten. Ik denk dat de sleutel zit in de type aanduiding GTI in combinatie met een midden grote hatchback. Daarnaast denk ik dat de Golf, qua verkoopcijfers, de meest succesvolle was in het hele rijtje.
Vw is vooral goed om het concept van anderen te verbeteren, ze verzinnen zelf niets nieuws, ze maken er nu zelfs reclame mee.
Mijn eerste echte auto was een witte GTI uit 1982. Hard voor gespaard en gekocht bij Auto Ames. Gelukkig met jaar garantie. Want de 3,5 jaar oude auto was volledig verabbezakt. Kapotte stuurinrichting, versnellingsbak gaar, voorschermen begonnen te roesten en de toetentalbegrenzer bleek eruit zijn gehaald. Toch, met heel veel kosten jaren in gereden. Áls ie goed reed was het een geweldige wagen, maar er was vrijwel altijd wat. Ook door eigen schuld: hier en daar wat plaatschadetjes. Uiteindelijk begaf de motor het na 160.000 km met een enorme vastloper op de A4. Nieuwe ruilmotor erin en twee weken later begaven de homokineten het. Toen met pijn in het hart verkocht. Lang verhaal kort: ik ben bezig met de totale revisie van een Golf GTI mk1 1.8 in Lhasa Grün. Volledig origineel. Van kokerbalken tot dak gestript en opnieuw gespoten. Na drie jaar klussen – niet door mijzelf, twee linkerhanden – is ie bijna af. Kan niet wachten tot dit icoon de weg weer op mag. Heb mijn tijdplanningen maar in de open haard gegooid want telkens weer tegenslagen. Eind is echter in zicht. Hoop ik. (Sorry voor deze lange post).