Twaalfcilinders met handbak: dit zijn er 11!

Ja, de twaalfcilinders met handbak. 12 pitten en alsnog zelf roeren. Vroeger kon dat nog gewoon.

Afgelopen week kwam daar als een duveltje uit een doosje de Pagani Utopia! Deze auto is gebouwd door de deelnemers van het gelijknamige Talpa-programma. Er zijn natuurlijk wel wat parallellen tussen het Televisieprogramma van John de Mol en de producten van Pagani. Beide kosten een vermogen om te bouwen en het aantal daadwerkelijke klanten is heel erg laag. Hahahaha. Johan Derksen zal nu wel heel boos op ons worden omdat zijn baas door de mangel gehaald wordt.

Enfin, het is wel een bijzonder fenomeen: twaalfcilinders met een handbak. Bij luxe auto’s koppelt men de V12 vaak aan een automaat en in supercars zijn sequentiële transmissies veel populairder, maar niet veel leuker!

Desalniettemin zijn er een wel een aantal gebouwd. We nemen een gedeelte daarvan met jouw door op deze maandagavond. We hebben ons ditmaal gebogen over de auto’s waarbij het eigenlijk best bijzonder is dat er een handbak in ligt. Alle jaren ’90 supercars zoals de Isdera Commendatore 112i, Lister Storm, McLaren F1, Ferrari F50 en dergelijke kun je altijd in de comments vermelden!

Jaguar XJ-S

1976

De Jaguar XJ-S is een bijzondere GT die eigenlijk nooit echt goed begrepen is. Een beetje de Porsche 928 van Jaguar. Zeer bijzonder, maar de puristen wilden liever het oudere model. Bij Porsche bleven ze de 911 doorbouwen, maar Jaguar stopte met de E-Type. De XJ-S was aanvankelijk alleen leverbaar met een 5.3 liter V12 die vooral heel veel zoop en een beetje koppel produceerde. De handbak was een overblijfsel van zijn voorganger, de Mk3 Jaguar E-Type.

Die kon je met handbak krijgen en Jaguar had er nog wat liggen. Toen deze handbakken op waren, kreeg de V12 altijd een automaat. Er zijn later wel handgeschakelde XJ-S’en bijgekomen, maar dat waren zescilinders. En het gaat om twaalfcilinders met handbak.

Lamborghini LM002

1993

Dat Lamborghini wel de Urus bouwt en niet een moderne versie hiervan is onbegrijpelijk. Natuurlijk, de (pak ‘m beet) Mercedes GLE Coupé verkoopt uitstekend, maar de G-Klasse is populairder in sommige contreien. De LM002 is eigenlijk een mislukt project waar Lamborghini het beste van heeft geprobeerd te maken.

De Lamborghini LM002 was standaard voorzien van een 5.2 V12 (Bizzarrini design), maar eventueel kon er ook een 7.2 gekozen worden. Die motor kwam uit de beruchte powerboats waar Lamborghini ook motoren voor bouwde. Hoe cool is dat? En niet alleen met handbak, ook met lage gearing.

BMW 850Ci (E31)

1996

Wat, niet eens de M8 of 850CSI? Jawel, jawel, die versies van de BMW 8 Serie kennen we en hebben we bij deze genoemd. Maar wist je dat de standaard 850i óók standaard een handbak had? De E31 was niet de meest sportieve coupé, maar een grote zware Gran Tourer. Daar past een automaat erg goed bij.

Echter, die moest je aanvankelijk toch echt bestellen. Omdat echt niemand die handbak leek te kiezen, maakte BMW de automaat standaard. Aanvankelijk heette de auto 850i. In 1994 werd deze omgedoopt tot 850Ci, later werden de E46 Coupé en E62 Coupé ook voorzien van een ‘Ci’-badge.

Ferrari 612 Scaglietti (F-137)

2009

Tegenwoordig bestaat dit type Ferrari niet meer. De vierzits twaalfcilinder Ferrari’s zijn opgevolgd door een crossover. Blasfemie. De Ferrari 612 Scaglietti is een van de goedkopere manieren om een moderne Ferrari te rijden. De playboys kiezen voor de V8-middenmotor Ferrari’s en de senioren zijn allang overgestapt op SUV’s. De Scaglietti is naar Ferrari-maatstaven een zeer praktische auto.

De achterbank is een beetje behelpen qua instap, maar stiekem is er best wat ruimte. Alle Scaglietti’s hebben een 5.7 V12 met 540 pk onder de kap, de laatste uit de F133-seri, afkomstig uit de jaren ’90. In de meeste gevallen met een F1-transmissie, maar er zijn exemplaren geleverd met handbak. Dat zijn natuurlijk de leukste om op te sporen.

Ferrari 599 GTB (F-141)

2011

Naast de vierzits V12 modellen heeft Ferrari ook de sportievere GT’s met V12. Ook bij de Ferrari 599 GTB Fiorano was voor lange tijd een handbak mogelijk, maar koos bijna niemand daardoor. Iedereen wilde de Schumacher-transmissie hebben natuurlijk. Toegegeven, de F1 Superfast transmissie was bijzonder goed voor zijn soort. Opschakelen ging vlot, terugschakelen flitsend snel.

Uiteindelijk zijn er 30 puristen geweest die door hadden dat een handbak veel epischer was. Daarvan zijn er 20 terecht gekomen in de VS, de rest in Europa. Na de 599 GTB maakte Ferrari geen twaalfcilinders met handbak meer. Een 599 GTB met handbak brengt zo het dubbele op van een regulier model. In tegenstelling tot de 612 heeft de 599 de F160 uit de Ferrari Enzo, het zijn dus wezenlijk andere auto’s die toevallig op papier overeenkomsten lijken te hebben. De bodemplaat delen de auto’s dan weer wel.

Lamborghini Murciélago LP670 SV

2011

Lamborghini is een briljant merk. Jarenlang bouwden ze enkel en alleen twaalfcilinders met handbak. De Countach, Miura, Diablo, 350GT en ga zo maar door: allemaal een V12 waarbij je zelfs moest roeren. Bij de Lamborghini Murciélago had je de keuze. Er was een handbak of een ‘E-Gear’-transmissie. In principe ook een handbak, maar dan gerobotiseerd. Iedereen wilde destijds die ‘Schalten wie Schumi’-transmissies waardoor de verkopen van de handbak zwaar onder de druk kwam te staan.

Lamborghini bood ‘m echter wel voor lange tijd aan, tot 2011. De versie met e-gear werd ietsje langer geproduceerd. Helemaal bijzonder zijn handgeschakelde LP670’s. Die waren er aanvankelijk alleen met E-Gear, maar er zijn er zes gebouwd met handbak. De Aventador is alleen maar te krijgen met schakelpeddels.

Pagani Zonda 760 LH

2016

Deze Pagani is een beetje een lastige. Want de Utopia heeft een handbak, maar de Huayra staat erom bekend dat ‘ie altijd de automaat had. De Huayra is sinds 2012 in productie, dus er was wat overlap. In veel gevallen zijn al die Pagani Zonda-speciaaltjes ombouwprojecten. Een klant brengt een C12, S of F en dan maakt Pagani daar een uniek kunstwerk van.

De ‘760’-serie is echter compleet nieuw en opgebouwd uit onderdelen die ze waarschijnlijk nog in het magazijn hadden liggen. Bij een restaurant krijg je dan dikke korting, maar hier niet. Er zijn vijf exemplaren voor de hoofdprijs eruit gegaan. Eentje is verkocht aan Lewis Hamilton, vandaar de ‘LH’ in de naam.

Fotocredits: @defriezencrew via Autoblog Spots.

Aston Martin V12 Vantage S

2016

Bij Aston Martin is de V12 een vrij moderne motor. Ze worden pas geleverd sinds 1999. De DB7 kon je krijgen met een ouderwetse viertraps automaat of een handgeschakelde zesbak. Bij De Vanquish deed de gerobotiseerde bak zijn intrede. Dat ding was zó matig, dat je nog steeds je V12 Vanquish kunt ombouwen naar handbak! Maar ook de tofste Aston Martin (de V12 Vantage) heeft een handbak.

Bij de Vantage S was aanvankelijk alleen de Sportshift III-transmissie leverbaar. Pas aan het einde van de carrière van dit model werden er nog 100 exemplaren met handbak gebouwd van deze twaalfcilinder, alleen voor de Amerikaanse markt. Anno 2016 heel erg bijzonder dat Aston Martin nogmaals teruggreep naar de handbak. Ook de V12 Vantage AMR en de ‘Sport Plus Pack’ hadden de handbak, evenals de V600-uitloop-editie. Autoblog-lezer @banderas (die sinds kort ook een Aston Martin heeft) weet nu wel wat zijn volgende auto gaat worden.

Aston Martin Victor

2020

Eentje! Ze hebben er eentje van gemaakt. De Aston Martin Victor is zo’n auto die je vaker op het internet ziet dan in het echt. Het idee achter de auto is geweldig. Het is een Aston Martin Vulcan, maar dan met een koetswerk dat moet teruggrijpen naar de jaren ’80 Aston Martins.

Er is er maar eentje (hadden we dat al vermeld?), en die is in de enige correcte kleur gespoten: donkergroen. De naam heeft ‘ie te danken aan Victor Gauntlett, de baas van Aston Martin uit de jaren ’70 toen Aston Martin een extreem cool (en impopulair) merk was.

Gordon Murray Automotive T.33

2021

Als er iemand een purist is, is het Gordon Murray wel. In principe denkt hij in twaalfcilinders met handbak. Zijn McLaren F1 was namelijk ook gebouwd volgens dat principe. In de jaren ’90 was dat overigens ook de beste oplossing als je een snelle supercar wilde.

Tegenwoordig is het een zeer zeldzame toepassing, maar in de Gordon Murray T.50 komt de handbak weer terug. Voor Murray was de V12 de enige mogelijke correcte motor voor veel koppel en vermogen te combineren met een mooi geluid en directe gaspedaalrespons. De T.50 heeft altijd de X-Trac handbak, bij de T.33 is een automaat ook mogelijk. Maar een handbak is gelukkig nog altijd de standaard.

Pagani Utopia

2022

Ja, deze dus ook! Dat er een nieuwe auto van Pagani is op zichzelf al heel erg bijzonder. Dat deze dan nog een V12 eveneens. Maar dat de handbak weer terug is gekomen, dat is erg speciaal. De handbak is interessant voor een kleinere groep mensen. Iedereen wil immers de automaat.

Gelukkig is met name de Amerikaanse markt geïnteresseerd in de handbak, waardoor het voor fabrikanten alsnog lonend kan zijn om ze te leveren. In het geval van Pagani is het wellicht dermate specifiek dat er alsnog meer prospects zullen zijn dan dat Horacio Pagani kan bouwen.

Meer lezen? Deze 10 grote topsedans hebben óók een handbak!