Het verhaal van de steenrijke Martini-erfgenaam op Zandvoort

De Martini-livery is één van de meest iconische die we kennen in de racewereld (naast die van Jägermeister natuurlijk). Auto’s in bijna alle grote raceklassen hebben de afgelopen decennia de naam van de Italiaanse drankenfabrikant gedragen.

Het begon met Porsche in 1971, toen de Porsche 917 het wit-blauw-rood van Martini kreeg aangemeten. In die kleuren won Gijs van Lennep in dat jaar de 24 Uur van Le Mans. Tegenwoordig prijkt de naam Martini op de Williams Formule 1-bolides. En in tussenliggende jaren zitten nog tal van rally-Lancia’s.

De familie Rossi, de Italiaanse adellijke familie die Martini heeft opgericht, is nog steeds nauw betrokken bij de racerij. Manfredo Rossi di Montelera, zoon van de man die Martini Racing in 1971 begon, racet met zijn bijzondere Abarth-Osella zeer verdienstelijk in het FIA Masters Historic Sportscar Championship. Martini valt tegenwoordig onder het drankenconcern Bacardi en Manfredo Rossi is daar aandeelhouder en lid van de raad van bestuur. Autoblog sprak hem uitgebreid tijdens de Historic Grand Prix op Zandvoort, waar hij dit weekend voor het vijfde jaar op rij aan de start verschijnt met zijn Abarth-Osella uit 1973.

Alles zelf doen

Het sport-prototype van de Abarth-Osella uit 1973 draagt chassisnummer PA1-009 en heeft een 2-liter viercilinder Abarth-blok dat 270 pk levert bij 9.000 toeren. Dat is heel veel voor twee liter, en het past helemaal in de Italiaanse traditie van relatief kleine inhoud, veel toeren en een waarachtig gillende sound.

De Abarth-Osella rijdt veel grotere racekanonnen zoals de Lola T70 met een enorme , bulderende Amerikaanse V8 zoek. Op weggedrag en handling verslaat de lichte Italiaan ze, vertelt Rossi opgetogen op het Zandvoortse circuit: ‘Als ik bij het uitkomen van de Tarzanbocht vóór ze lig, dan blijf ik ze voor op de rest van de baan. In het bochtige gedeelte, zoals het Scheivlak, ben ik veel sneller. De grote achtervleugel geeft heel veel downforce en zulke bochten kan ik dat duidelijk voelen. De auto voelt als een kart, want de wielbasis en geometrie zijn heel vierkant.’

Rossi koos als Italiaan voor de Abarth-Osella omdat het een volledig Italiaanse auto is: motor van tuner Abarth en chassis van Osella, een kleine chassisbouwer. Osella werd begin jaren zeventig door Abarth, na de overname van Abarth door Fiat, aangewezen om het sportscar-programma voor de tweeliterklasse te runnen. Osella bouwde een auto die de strijd aanging met de Chevrons en Lola’s. De PA1 is feitelijk een doorontwikkeling van de eerdere Abarth SE021.

‘Zoveel auto’s zijn er niet waarin je in dit kampioenschap goed mee kunt rijden, maar dit is er één. Prachtig, toch?’ Hoewel Abarth recentelijk een Officine Abarth Classiche opende, kan Rossi daar met zijn Abarth-Osella niet terecht. ‘Osella bestaat niet meer en zo’n raceblok is ook heel specifiek. Er zit maar één ding op: alles zelf doen.’

De Abarth Osella is al een paar jaar in bezit van Rossi, maar de precieze herkomst en racing pedigree kent hij zelf niet helemaal. ‘Die ben ik nog aan het uitzoeken. Veel exemplaren zijn er niet van gemaakt, van de PA1 slechts tien stuks voor het seizoen 1973, maar het is niet precies duidelijk welke coureurs allemaal in dit chassis hebben gereden.’

Geschiedenis van Martini Racing

Rossi vertelt graag over hoe zijn vader Gregorio in 1971 Martini Racing oprichtte. ‘Het leek Porsche en de Duitse importeur van Martini een goed idee om voor de 1.000 kilometer race op de Nürburgring de naam Martini op de auto te hebben. Mijn vader zei, oké, dus plakten ze er een sticker op. De volgende race plakten ze er een grotere sticker op. Toen heeft mijn vader besloten om voor volledige sponsoring te gaan.’ Die eerste stickers zaten op de Porsche 908 en 910. Maar door vader Gregorio Rossi’s besluit om groot te gaan, was de Porsche 917 waarmee Gijs van Lennep dat jaar Le Mans reed volledig in Martini-kleuren getooid.

Pa Rossi haalde in die tijd de grootste grap uit die je je maar kan voorstellen met een dedicated en ook nog eens listige Le Mans-racer. Hij kocht een Porsche 917, chassisnummer 917-030 en uiteraard in Martini-livery en liet die op kenteken zetten om er mee op straat te kunnen rijden. Dat lukte in de Verenigde Staten. De auto werd geregistreerd in de staat Alabama, maar kwam in Europa op de weg. Rossi reed hem eens van Stuttgart naar Parijs en zo maakte hij af en toe een plezierritje. De auto is nog altijd familiebezit. Zoon Manfredo (geboren in 1969) rijdt er ook weleens mee om hem in conditie te houden. ‘Maar wel voorzichtig, want die motoren zijn zo gevoelig. Als daar wat mee is… Hij heeft een beige lederen interieur en je kan er met zijn tweeën in zitten, al is het krap. Ik krijg regelmatig vragen om te verkopen, maar dat doe ik niet. Het is een familiestuk. Ik hoop dat ik hem aan mijn zoon kan doorgeven.’

En zo begon een rijke historie aan iconische race-auto’s. ‘Mijn vader wilde alleen topteams sponsoren. Het moesten front-running cars zijn.’Dat hoofdsponsorschap kostte nogal wat geld, maar het leverde enorm veel naamsbekendheid op. ‘En als je het vergelijkt met de bedragen die er tegenwoordig in racesponsoring omgaan, dan viel het toen best mee’, grapt Rossi.

Stap naar Formule 1

Na de Porsche-periode wilde vader Rossi de naam Martini exclusief verbinden aan een Italiaanse auto, team of coureur, en liefst alledrie tezamen. En weer groot. Zo zette Martini in 1972 de stap naar de Formule 1 met het Italiaanse team van Tecno. Dat was heel succesvol geweest in de kleinere klassen Formule 2 en Formule Junior. Maar in de F1 bleef dat succes uit.

Daarom gunde Rossi vanaf 1976 zijn sponsorgeld aan Brabham, dat met een Alfa Romeo V12 aan de start kwam. Die V12 was een prachtig stuk techniek, maar tegelijk nogal complex, zwaar en erg dorstig. Brabham was destijds van Bernie Ecclestone. ‘Toen is hij begonnen met geld verdienen’, zegt Rossi met een kwinkslag.

Na het Formule 1 avontuur brak het tijdperk van de rallysport aan. Martini verbond zich aan Lancia en haalde talloze successen met auto’s die met hun Martini-livery nog steeds bekend zijn, zoals de Delta en de 037. Rossi bezit nog steeds een Delta S4 die als testmule heeft gediend. Er is weinig mee gereden en Rossi wil hem mooi conserveren en rijdt er dus zelf ook weinig mee. ‘Hij is nog altijd brand new en dat wil ik graag zo houden.’

Het Formule 1 avontuur leeft tot op de dag van vandaag voort in de Martini-sponsoring van het Williams-team. Dat is niet een idee van Manfredo Rossi, maar van de marketeers van het Bacardi-concern waar Martini nu deel van uitmaakt. ‘Het is een goede deal, want Williams zat financieel wat krapjes, dus we hebben een vierjarige deal voor een mooi bedrag. Vergeet niet dat het team wereldkampioen is geweest. Ze rijden nu weliswaar sub-top, maar ze hebben hun zaakjes goed voor elkaar.’

De rode draad van de Formule 1 is ook voor Manfredo zelf belangrijk: ‘Ik heb de afgelopen tijd alle vier de Formule 1 wagens die we destijds sponsorden aan mijn collectie kunnen toevoegen: de Tecno, de Lotus 80, de Brabham BT-45. De Brabham BT-44 was al een familiestuk. Rossi erfde de auto van zijn vader. ‘Die auto is de reden dat ik tien jaar geleden ben begonnen met historisch racen. Ik stond voor de keus: verkopen of houden. Ik dacht, laat het gewoon eens proberen. Ik heb me ingeschreven voor de historische Grand Prix van Monaco in 2006 en prompt finishte ik als vierde. Alleen de Williams-Mercedes-Benz van nu heb ik nog niet. Die is te duur en met zo’n KERS-systeem technisch te complex om privé te runnen. Maar wie weet in de toekomst.’ De ogen van Manfredo Rossi de Montelera glunderen bij het idee. Hij zal er ongetwijfeld veel aan doen om een Williams aan zijn collectie toe te voegen en zo de F1-historie van Martini verder compleet te maken.

Met dank aan Robert van den Oever en Maarten van der Pas voor deze bijdrage.