Special: Ford Mondeo

De auto die alles bood wat je maar nodig zou kunnen hebben.

We stellen nog wel eens de vraag: hoe volg je een succesnummer op? Eigenlijk is het antwoord vaak simpel: maak ‘m in alle opzichten net even ietsje beter dan voorheen. Verander wat men niet aanstaat, verbeter wat meer juist wel kan waarderen. Enzovoorts. Porsche doet dat al decennialang met de 911 modellen.

De vraag wordt lastiger als we ‘m anders gaan stellen. Hoe volg je een uiterst beperkt succes op? Of nog sterker, hoe volg je twee matige successen op met slechts één product. Dat was namelijk de taak die de Ford Mondeo stond te wachten. Inmiddels is de naam uitgegroeid tot een begrip, maar dat ging zeker niet zonder slag of stoot.

Diverse Ford divisies

Zoals bekend is Ford wereldwijd actief. Voor lange tijd had Ford specifieke modellen voor Europa, de Verenigde Staten en andere delen van de wereld. Sterker nog, zelfs in Europa waren er diverse Ford fabrikanten: Zo was Ford Frankrijk tot de jaren ’50 nog een begrip. In de jaren ’80 wilde Ford dat er meer gebruik gemaakt ging worden van globalisering. In plaats van twee of drie vergelijkbare auto’s te bouwen en te verkopen wilde Ford over naar één model, dat slechts op details werd aangepast voor de lokale markten.

Ford Sierra

Dit betekende in het geval voor de Mondeo dat deze auto twee voorgangers kende. De meest bekende is natuurlijk de Ford Sierra. Deze auto werd in 1983 op de markt gebracht en was zijn tijd ver voorruit. De Sierra was bijzonder aerodynamisch vormgegeven en leek in niets op de zeer belegen Taunus. De klanten waren echter bijzonder content met de Taunus. De Sierra was voor veel behoudende Ford-klanten veel te gewaagd. Daarboven op waren het met name de Japanse merken die marktaandeel kwamen opeisen. Die merken voerden dan weer wél een zeer eenvoudige en saaie lijnvoering. Ondanks de facelift in 1987 die de scherpe randjes ervan afhaalde, was de Sierra moderner dan goed was voor een middenklasser.

Ford Tempo

In de Verenigde Staten gebeurde min of meer hetzelfde. Daar werd de zeer saaie Ford Fairmont opgevolgd door de aanzienlijk modernere Ford Tempo. Ondanks dat Ford zijn huiswerk gedaan had als het aankwam op de intrinsieke kwaliteiten van de auto, had de Ford Tempo het zwaar met de concurrentie, wederom afkomstig uit Japan. In de eerste paar jaren van de productie was de Tempo een succes met uitschieters boven de 400.000 (1984), 300.000 (1985 en 1988) exemplaren. Daarna zakten de verkoopcijfers behoorlijk in.

Ford Telstar

In dit geval gaat het niet om een directe opvolger. Maar Ford had nóg een aanbieding in het D-segment. De Ford Telstar werd geleverd in Aziatische landen, Australië en Oceanië. Voor wie een beetje een timmermansoog heeft, zal het snel duidelijk zijn dat de Ford Telstar lijkt op een Mazda 626 met Ford kenmerken en dat is het uiteraard ook. Nu is er niet zozeer één generatie Telstar die vervangen moest worden door de Mondeo, het scheelde een beetje per markt wanneer de Telstar werd uitgefaseerd.

CDW27

Speciaal voor de Mondeo werd er een compleet nieuw platform ontwikkeld. Een kenmerk van de Sierra was nog de verouderde achterwielaandrijving. Voorwielaandrijving gaf de ontwerpers en technici meer vrijheid. De Mondeo moest namelijk aan een enorme waslijst aan eisen voldoen, zoals veel ruimte, krachtige motoren en een capabele ophanging, om maar wat voorbeelden te noemen. De transitie naar voorwielaandrijving werd niet maximaal uitgebuit. Zo was de Mondeo dusdanig ontworpen dat er van alles onder de motorkap terecht kon, van viercilinder lijnmotor over dwars, tot een V8 in de lengte.

Nissan Primera

Het platform was enorm duur om te ontwikkelen, ondanks dat men de basis van een Mazda platform (GE) als uitgangspunt kon nemen. Het voordeel was dat Ford alle investeringskosten kon uitsmeren over meerdere modellen, wat een besparing van 25% moest gaan opleveren. Halverwege de ontwikkeling moest Ford nog een tandje bijzetten. Aanvankelijk nam men bij Ford de Honda Accord als maatstaf. Logisch, want dat was een uitstekende allrounder die wereldwijd verkocht werd. In 1990 werd de Nissan Primera geïntroduceerd en die auto was qua onderstel nog weer een tandje beter. In de ontwikkeling van het onderstel van de Mondeo werden de bevindingen van de Primera alsnog meegenomen. Ford wilde zich namelijk profileren als fabrikant van prettig sturende auto’s. Niet alleen de dure RS modellen, maar juist ook de instapversies.

Design

Voor het design waren er diverse voorstellen. Omdat de Mondeo een wereldauto moest worden, mochten er meerdere designstudio’s meedingen om het beste ontwerp aan te leveren. De studio’s in Dearborn, Keulen, Turijn en Californië draaiden overuren. Uiteindelijk waren alle voorstellen alsnog veel te uitbundig. Dat was absoluut niet de bedoeling. De jaren ’80 en begin jaren ’90 waren juist de hoogtijdagen voor behoudende autodesigns.

Behoudend

En behoudend was de Mondeo. De auto werd onthuld aan het einde van 1992 en kwam pas op de markt in 1993. Dus elf jaar nadat de Sierra op de markt kwam. De Mondeo kwam geen moment te vroeg op de markt. De Mondeo maakte furore met alle techniek die leverbaar was. Een bestuurdersairbag was standaard, een passagiersairbag was optioneel. ABS remsysteem, ADS dempers en traction control waren ook mogelijk. Dat ABS niet standaard was, lag aan de accountants bij Ford. Men moest kiezen tussen ABS of een airbag. Aangezien airbags betere verkoopinstrumenten waren, werd ABS op de optielijst gezet.

Introductie Mondeo

De Mondeo kwam begin 1993 op de markt, ook in Nederland. Er was keuze uit twee carrosserievarianten: een vierdeurs sedan en een vijfdeurs liftback. Het maakt niet heel erg veel uit. De sedan was ietsje lichter en stijver, de liftback was praktischer met een vijfde deur. Qua bagageruimte zat er slechts een kleine 10 liter tussen. De Liftback had als gemak dat je met de banken plat meer dan 1.350 liter aan bagageruimte had.

Mondeo Wagon

Een paar maanden na de introductie van de Mondeo sedan en liftback komt er een derde variant bij: de Mondeo Wagon. Dit was nog een klassieke stationwagon. Er werd even overwogen om de deuren van de sedan te gebruiken en het stationwagon-gedeelte ‘er aan te plakken’, maar dit kon de directie van Ford niet waarderen. De bagageruimte was gigantisch: je kon 650 liter verstouwen. Met de banken neergeklapt kon er nog eens 1.000 liter bij. Dat is ongeveer evenveel als een Audi A6 Avant kwijt kan.

Motoren

In motorisch opzicht was de Mondeo verkrijgbaar met drie moderne benzinemotoren. Een 1.6 (90 pk), 1.8 (115 pk) en 2.0 (130 pk) waren mogelijk. Alledrie de motoren waren zogenaamde ‘zestienkleppers’, dus met vier kleppen per cilinder. Destijds nog geen gemeengoed, zeker niet bij Europese merken. Voor de vertegenwoordigers was er ook een dieselmotor beschikbaar, een 1.8 liter grote turbodiesel. Ford was nog niet echt bedreven met dieselmotoren. Het ding maakte kabaal, was niet erg snel en qua zuinigheid viel het ook best tegen. Wel een leuk weetje: de Mondeo met dieselmotor had een iets andere grille vanwege de airflow naar de intercooler.

Duratec V6

In 1994 krijgt de Mondeo dan eindelijk de motor die deze verdient, de 2.5 V6 Duratec met 24 kleppen. Het initiële ontwerp van dit blok wordt uit handen gegeven aan Porsche Engineering. De Duitsers ontwerpen de V6 en kijken daarbij sterk naar de architectuur van de motor uit de 928 S4. De motor leverde 170 pk bij De Duratec V6 zou nog een een hele lange carrière tegemoet gaan Zo werd de motor gebruikt in diverse sportwagens als Marcos (TSO) en Noble (M10). En inderdaad, twee van deze Ford V6 motoren vormen de basis voor Aston Martins V12. Het zegt vooral veel over hoe goed het basisontwerp van de motor was, meer dan dat er een kastekort was bij Aston Martin.

Ford Contour

In de verenigde staten werd de naam Mondeo niet gebruikt. In plaats daarvan koos men voor Contour. Het was geen letterlijke kopie van de Mondeo. De neus en kont waren afwijkend. Alle Europese ingetogenheid was even iets te veel van het goede voor de Amerikaanse markt. De Contour kreeg een opvallend aantal ronde details.

Nog een verschil met de Mondeo was dat de Contour er enkel en alleen als Sedan kwam. Er was keuze uit motoren, maar dan alleen wel ‘de dikke’: een 2.0 viercilinder en de 2.5 zescilinder. Qua transmissie was het kiezen uit een handgeschakelde vijfbak of een viertraps automaat. De auto week dus of op aankleding en exterieurdetails, maar het chassis, de aandrijflijnen en ophanging waren identiek aan die van de Mondeo.

Mercury Mistique

De Ford Contour en Mercury Mystique waren in principe identiek. De Mercury versie had wat chiquere styling-elementen en moest iets hoger in de markt gepositioneerd staan. Ook wat betreft de aankleding en qua uitrusting was er heel erg weinig verschil. Toch was het voldoende om voor de Amerikaanse consumenten klein beetje meer te betalen voor een Mystique. Zie het een beetje als 2 Unlimited en 2 Brothers on the 4th floor: het schijnt anders te zijn, maar ze doen exact hetzelfde.

Facelift

In 1996 word de Ford Mondeo onderworpen aan een facelift. Het is meteen een flinke. Ford is namelijk bezig om de New Edge designtaal in te voeren. Deze kenmerkt zich door scherpe vouwen en bijzondere lijnen. Nu kun je bij een vrij reguliere sedan, liftback of stationwagon maar een bepaalde hoeveelheid doen, maar het lukte uitstekend. Met name het front was compleet anders en veel moderner. In veel landen wordt deze auto dan ook als de Mondeo Mk2 aangeduid, wat overigens deels correct is.

CD162

Ja, de code voor het chassis werd veranderd, van CDW27 naar CD162. Wel was de ruimte achter de stoelen uitgehold, zodat er wat meer beenruimte was voor de achterpassagiers. In technisch opzicht bleek de meeste dingen gelijk. Zo waren er drie viercilinder benzinemotoren, een zescilinder op benzine en een viercilinder turbodiesel.

Facelift Contour en Mystique

Ook de Ford Countour en Mercury Mystique ontvingen de facelift. De Ford Contour leek op de voorkant enorm veel op de Mondeo. De achterzijde bestond nu uit een geheel in plaats van de Taurus-esque ovalen lampen van het pre-faceliftmodel. De Mercury Mystique werd juist een stuk sportiever met de nieuwe grille. De zeer platte en brede koplampen werden vervangen door hoekige luchtunits en een grotere grille.

Ford SVT Contour

Eindelijk kwam er dan een snelle variant, de Ford SVT Contour. SVT staat voor Special Vehicle Team en deze organisatie houdt zich bezig met het dikker maken van Mustangs, F-150’s en dus ook deze Contour. Gekozen werd voor de bestaande V6 en hiervan de beademing aanzienlijk te verbeteren middels een variabel inlaatspruitstuk. Goed voor 195 pk. In plaats van focussen op brute power, bouwde SVT liever het USP uit van de Contour, namelijk zijn wegligging.

De velgen, banden, veren, dempers: alles werd aangepast door serieuzer spul te monteren. In het interieur kreeg je nieuwe sportstoelen en de auto werd net iets te dik aangekleed, zoals Ford dat in die tijd uitstekend deed. De Ford SVT Contour was geen enorm succes. Voor Amerikanen was de auto te duur, te langzaam en te krap. Dat was een geluid dat overigens niet uniek was voor de SVT. In 1999 werd de motor nog even herzien dankzij een andere ECU leverde het V6 blok precies 200 pk.

Mondeo ST200

Ondanks dat men lovend was over de wegligging van de Mondeo, duurde het tot 1999 voordat er een snelle versie in Europa leverbaar was. De Mondeo ST200 kon je min of meer zien als de Europese variant van de SVT Contour. Toch waren er wel degelijk verschillen. De stoelen waren meer gesitueerd voor de smallere medemens in de Mondeo. Het chassis was nog een paar tandjes strakker. Qua uiterlijke wijzigingen koos men ook voor een meer Europese aanpak.

Veelspaak-velgen, glasgrilles en subtiele verlaging deden het uitstekend in de late jaren ’90. De motor was overigens wel identiek aan de SVT Contour, alhoewel de Mondeo ST200 goed was voor 205 pk. Net als de SVT Contour was de Mondeo ST220 alleen leverbaar met een handbak. Een groot verschil: de Mondeo ST200 kon besteld worden als sedan, liftback en zelfs als stationwagon!

Mondeo ST250

Die keuze was er niet met de Mondeo ST250. Niet alleen omdat het een liftback was, maar voornamelijk omdat het een concept zou blijven. De Mondeo ST250 is alleen te dik om niet te benoemen. De 3.0 motor kwam uit de Taurus, maar werd voorzien van 12 kleppen extra en een Eaton mechanische compressor. Prodrive zorgde ervoor dat de boel ook daadwerkelijk werkte en reed, terwijl Ian Callum (ja, die ja) een subtiel dikke bodykit boetseerde.

Het bijzondere aan de Mondeo ST250 was het feit dat de auto snel én milieuvriendelijk moest zijn. Mede daarom liep de V6 niet op benzine, maar op LPG. In plaats van een reservewiel had de ringtank voor het autogas. Uiteraard zag deze ‘M3-killer’ niet het levenslicht. Niet alleen omdat de kansen op commercieel succes te klein zouden zijn, maar voornamelijk omdat de ST200 eigenlijk al te laat kwam en de ST250 al helemaal. Het einde van de productie voor de Mondeo ST200 naderde namelijk met rasse schreden.

Actiemodellen

In 1999 zette Ford nog wat actiemodellen in om de verkoopcijfers op peil te houden. Een van de acties was dat een stationwagon, liftback en sedan allemaal hetzelfde kostte. Dat is de reden waarom je relatief veel Wagons te koop ziet staan uit die periode. De Mercury Mystique ging in 1999 al met pensioen. De laatste voorraad werd in 2000 verkocht. De Ford Contour bleef tot de October 2000 in productie. De Mondeo ging deed in november het licht uit.

Top en flop

De Ford Mondeo was een enorm succes en ook een beetje een flop. Althans, als je kijkt naar wat de bedoeling van de auto was. In Europa was het 8 jaar lang een zeer gerespecteerde middenklasse geweest. In Nederland was het een behoorlijk populaire auto, maar in het Verenigd Koninkrijk was het een begrip. Dusdanig zelfs dat Tony Blair sprak over de ‘Mondeo Man’ om een gedeelte van zijn kiezers aan te duiden. Kortom, ten opzichte van de Sierra had de Mondeo zeker niet gefaald.

Geen wereldauto, wel goed

Maar wel met het idee van een ‘wereldauto’. Ondanks de beste bedoelingen lukt het bijna geen enkel merk. Voor ons Europeanen was de Mondeo een keurige, ruime middenklasser. Voor de Amerikanen was de Contour veel te krap en veel te verfijnd. Dat geld wat je steekt in naaimachientjes als motoren en een geweldig chassis zien de Amerikanen liever terug in ruimte, hard plastic en bekerhouders. Verschil in perceptie. We kunnen een enorm lang slotwoord houden over de Mondeo, maar eigenlijk kunnen we er vrij simpel over zijn: een keurige zakenauto waarmee je de familie blij maakt en fijn genoeg stuurt voor papa om af en toe een blokje om te rijden. Dat was de Mondeo toen en dat is de Mondeo eigenlijk nog steeds.