De geboorte van de luxe hyper hatch.
Tegenwoordig is het een type auto dat overal gretig aftrek vindt: de luxe, supersnelle en peperdure hatchback. Natuurlijk was Audi absoluut niet de eerste partij die met dit type auto op de proppen kwam, maar ze hebben het concept wel perfect afgestemd op de wensen van de klant. Dit in tegenstelling tot kneiterharde hatches die ontwikkeld waren om de goedkeuring van de autojournalist, purist of aspirant coureur weg te dragen. Nu, twintig jaar later, is gebleken dat Audi het perfecte recept gevonden had voor haar compacte premium C-segmenter.
Audi heeft altijd een klein modelgamma gehad. Jarenlang heeft het gedraaid op de D-segment Audi 80 en de E-segment Audi 100. In de jaren ’70 probeerde Audi het al eens anders te doen met de Audi 50. Eigenlijk is die auto wat de Audi A1 nu is: een Volkswagen Polo met de kraag omhoog. De Audi 50 was niet geboren om de badge met de vier ringen overal op te plakken, zoals tegenwoordig het geval lijkt te zijn. Het bestaansrecht van de Audi 50 lag ‘m in het feit dat er rond die tijd (begin jaren ’70) een behoorlijke oliecrisis heerste.
Deze liet zijn sporen na bij veel automerken. Omdat Audi twee relatief grote sedans in de aanbieding had, hakte de crisis er extra hard in. De Audi 50 was gewoon een luxere en chiquere versie van de Volkswagen Polo. De door Claus Luthe ontworpen Audi 50 kwam in 1974 op de markt. De auto deed het helemaal niet onaardig, in vier jaar tijd werden er meer dan 180.000 exemplaren van verkocht. Er stond een ingrijpende facelift op de planning voor 1978 (om de auto meer het uiterlijk te geven van de andere Audi’s), maar Audi besloot dat het zich moest gaan focussen op de luxere automobiel. Het D-segment was de ondergrens.
Dat heeft Audi heel erg lang vol gehouden. De Audi 80 was de gehele jaren ’80 de kleinste Audi die je kon krijgen. Nu was het gamma niet heel erg omvangrijk. De Audi 80 was de D-segment sedan, de Audi 100 was de E-Segment sedan. De Audi 200 en V8 opereerden een klasse daarboven, maar waren nooit echt volwaardige alternatieven voor de BMW 7 Serie en Mercedes-Benz S-Klasse. In de jaren ’90 veranderde dat allemaal. In 1994 verscheen de Audi A8, die wél een rechtstreekse concurrent was voor de gevestigde orde. Twee jaar later werd het gamma ‘naar beneden toe afgerond’ met misschien wel de belangrijkste Audi in jaren; de A3.
De Audi A3 werd ontworpen door de Belg Dirk Van Braeckel. De Audi A3 was een chique kleine hatchback die ook als dusdanig ontwikkeld was. Er was een BMW 3 Serie compact in die klasse, maar dat was een allegaartje van E36 en E30 onderdelen. De Audi A3 was dankzij het ‘PQ34’-platform anders dan andere Audi’s: de motor lag dwars voorin met de transmissie ernaast. De A3 was het eerste product van de Volkswagen Group die op dit onderstel stond.
In motorisch opzicht kreeg de Audi A3 de ‘dikkere’ viercilinders uit het concern mee. Qua benzinemotoren was 100 pk de ondergrens, het vermogen dat de achtkleps 1.6 MPI leverde. Daarboven stond de 1.8 met vijf kleppen per cilinder. Deze was er zonder (125 pk) en met turbo (150 pk). Ook was er keuze uit twee 1.9 TDI motoren met naar keuze 90 of 110 pk. Mede dankzij die vlotte doch zuinige diesels was de Audi A3 de favoriete leaseauto onder de junior-vice-president-management-trainee’s. Enkele jaren is de 1.8T de snelste A3. Met een top van 217 km/u was die niet direct heel erg traag, maar meer vermogen (en snelheid) is altijd leuk.
In 1999 werd daar eindelijk gehoor aangegeven met een sterkere 1.8 Turbo. Deze leverde 180 pk bij 5.500 toeren en 235 Nm vanaf 1.950 toeren. Dankzij die sterkere motor behoorde een standaardsprint van 7,5 seconden tot de mogelijkheden, inclusief een topsnelheid van 228 km/u. Voor het eerst was de A3 ook als ‘quattro’ leverbaar. Dat quattro staat expres tussen haakjes, want dankzij een andere layout maakte de Audi gebruik van 4motion vierwielaandrijving middels een haldex koppeling. In principe was de A3 quattro voorwielaangedreven, op het moment dat de voorwielen grip gingen verliezen, werd een gedeelte van de aandrijving naar de achterwielen gestuurd. De quattro aandrijving kon ook besteld worden op de 150 pk versie.
Belangrijker nieuws kwam slechts twee maanden later in de vorm van de Audi S3. Er was al een Audi S4, S6 en S8. In tegenstelling tot de grotere Audi’s paste er geen dikke V6 in het vooronder van de A3. Een VR6 zou een oplossing kunnen zijn, maar er werd gekozen voor een sterkere variant van de 1.8T, ditmaal met 210 pk bij 5.800 toeren en 270 Nm bij 2.100 toeren. Dit was niet zomaar een andere chip en klaar. de De 210 pk versie kreeg een KKK K04 turbo mee, in plaats van de kleinere K03 op de 150 en 180 pk variant.
Verder werden de nokkenassen en zuigers ook aangepast. Ook kreeg de S3 twee intercoolers in plaats van eentje. Het was eigenlijk de motor uit de Audi TT, maar dan teruggetuned met 15 pk. Het was destijds de overweging dat de S3 niet sneller mocht zijn dan de spectaculaire sportcoupe van Audi. Tevens kreeg de S3 een zesbak, in plaats van een vijfbak. De S3 had standaard de beschikking over vierwielaandrijving. De prestaties waren niet misselijk, 0-100 km/u duurde 6,8 seconden en op de Autobahn kon je 238 km/u aantikken. Een flinke upgrade qua hardware dus.
Het was niet alleen de techniek die veranderd was, de S3 kreeg een sportonderstel en grotere remmen mee. Standaard stond de auto op 17″ Avus-design velgen met 225/45 R17 banden eromheen. Er waren meer wijzigingen aangebracht aan het exterieur. De voorbumper was dikker, breder en standaard voorzien van dikke mistpitten. Ook aan de achterkant zagen we een nieuwe achterbumper, plus een dubbele uitlaat linksonder.
Misschien wel het paradepaardje van de S3 was het interieur. De S3 was leverbaar met diverse soorten bekledingen, waaronder leer of een leer-alcantara combinatie. Optioneel waren er zelfs heuse Recaro sportzetels te verkrijgen. De combinatie van gebruikte materialen, ambiance, afwerking en kwaliteit waren nog nooit zo hoog geweest in een C-segment hatchback. Daar was de prijs ook naar. Een kale S3 koste je toen namelijk al 93.000 gulden!
Van de ‘8L’-generatie zijn er drie verschillende varianten S3. De eerste verscheen in het voorjaar van 1999 en was leverbaar tot de herfst van 2000. Toen werd de Audi S3 voorzien van een facelift. De verschillen zijn subtiel, doch aanwezig. Duidelijk kenmerk waren de nieuwe koplampen. Aan de achterkant was het facelift-model voorzien van nieuwe achterlichten met een groter wit-oppervlak. Qua verfijning stond de gelifte S3 op een nog hoger niveau. De materialen waren nog wat fraaier en duurder dan voorheen. Nadeel was dat de S3 daardoor wel een zware auto werd. Ondanks dat de motor gelijk bleef (210 pk), steeg het gewicht met meer dan 50 kilogram. Tegenwoordig kijken we niet meer op van een hatchback die 1450 kg weegt, maar in 2000 was het serieus zwaar. Deze generatie is ook de langzaamste S3: 0-100 km/u duurde 6,9 seconden. De topsnelheid bleef gelijk.
De derde versie van de Audi S3 (8P) verscheen aan het einde van 2001. Er waren meer merken die zagen dat er markt was voor een peperdure hatchback. Denk aan auto’s als de Ford Focus RS en Alfa Romeo 147 GTA. Ook in eigen huis was er concurrentie in de vorm van de Seat Leon Cupra R en Volkswagen Golf R32. Daarom mocht de motor eindelijk hetzelfde vermogen leveren als de TT: 225 pk bij 5.900 toeren en 280 Nm bij 2.200 toeren. Het hoeft geen betoog dat deze serie het snelste was. De 0-100 km/u sprint werd in 6,6 seconden afgeraffeld. Voor de topsnelheid was nog altijd geen begrenzer nodig, bij 243 km/u was de koek op.
Althans, als je de S3 standaard hield. Omdat het S3 blok zo zwaar was aangepast, kon er eenvoudig nog meer vermogen uit de 1.781 cc metende viercilinder worden gehaald. Het blok klonk absoluut niet spectaculair, zeker niet in vergelijking met een VR6 of Busso V6. Maar met met eenvoudige chiptuning was 270 pk mogelijk, op sommige markten zelfs met dealergarantie! Met iets meer werk was 350 pk ook geen probleem. Sommige tuners zoals MTM en B&B Automobiltechnik wisten er relatief betrouwbaar meer dan 400 pk uit te persen.
De Audi S3 bleef tot de zomer van 2003 in productie. Na vier jaar tijd werd het model uit productie genomen. Niet omdat het geen succes was, maar er stond een nieuwe generatie Audi A3 te trappelen om het stokje over te nemen.
Het is heel erg makkelijk om de Audi S3 tot zijn sokken af te branden. Het is gewoon een dure Golf. Qua rijeigenschappen was het absoluut geen heel bijzondere auto. Qua auditief genoegen stond een 147 GTA veel hoger in de pikorde, terwijl de Ford Focus RS een veel beter rij-ijzer was. Maar dan mis je het punt volkomen van de Audi S3. Dat punt is tevens de reden waarom de auto zo geliefd is bij mensen die daadwerkelijk een Audi S3 rijden. Omdat het gewoon Golf-techniek is, zijn onderdelen goed te vinden en niet eens waanzinnig duur. De lampunits van een Civic Type-R zijn drie keer zo duur als die van een S3, om maar een zijstraat te noemen.
Het was juist het relatief relaxte karakter van de S3 waardoor het een geweldige auto voor elke dag was en is. De zitpositie is uitstekend en de deur gaat met een solide plof dicht. Het was een enorm prettige auto voor alle kilometers. Dankzij die motor waren de prestaties meer dan uitstekend en vanwege de vierwielaandrijving kon je het vermogen ook in gladde omstandigheden goed kwijt.
We noemden de 147 GTA gekscherend de ‘Ferrari onder de Hot Hatches’. De Audi S3 was juist de Porsche 911 Turbo onder de hatchbacks: zakelijk, hoogwaardig en altijd en overal bliksemsnel. Nog altijd een auto die je niet moet onderschatten.
Deze auto beschouw ik juist een beetje als de doodsteek van leuk. Omdat de S3 een succes was, moest ineens iedere hot hatch ook comfortabel zijn, en luxe, en ‘premium’ en, en, en… Het is het soort auto dat toch vooral mensen aan lijkt te spreken die bezig zijn met hun imago (kijk eens naar mij, ik kan dit betalen!), en niet zozeer met autorijden. Nou ja, smaken verschillen, zullen we maar zeggen.
Overigens: de Audi 50 was volgens mij niet op de Polo gebaseerd, de 50 was er namelijk eerder dan de Polo (althans, op de markt, het zou natuurlijk zomaar kunnen dat VW de Polo eerst bedacht had en Audi de primeur gunde om marketingredenen, dat weet ik niet).
-edit: tot ziens bofkont!-
@benzv8rijder: Inderdaad; en als je de leuke A3/S3 variant wilde, nam je (ietsjes later) gewoon de goedkopere Leon 1P. Net zo kneiterhard geveerd, maar een hoop lol voor weinig geld. En met een chippie had gewoon een 184pk 1.9TDI-tje, juist de laatste generatie LOL-auto voordat al die muesli-meuk kwam …
@benzv8rijder: Meen je dat nou? Heel erg veel heb ik niet met een S3 gereden maar ik herinner hem me als vrij slap geveerd maar juist kneiterhard gedempt, dat wel.
-edit: nutteloze bijdrage-
-EDIT: u bent niet meer welkom.-
@vaakbenjetebang: De Audi 50 is ontwikkeld als opvolger van de NSU Prinz 1000. De Volkswagen Polo kwam later op de markt als goedkope versie.
@vaakbenjetebang: Ik snap wel dat er een markt voor is. Niet iedereen wil een middenklasser-formaat auto voor de deur. De luxe en afwerking daarvan, een volwassener rijden en stiller interieur, zijn vaak wel factoren die gewenst zijn.
Voor echte hothatches is het wel een ongemakkelijke spagaat.
@vaakbenjetebang: dat van ‘kijk mij, ik kan dit betalen’ is vooral een ‘dingetje’ van mensen die dat niet kunnen. Ik heb persoonlijk nog nooit van mijn leven een auto gekocht voor ‘een ander’. Ik koop (!!) de auto die ik het leukste vind binnen mijn budget. Wat ‘de ander’ daar van vind moet hij/zij zelf weten, dat boeit me werkelijk niks. Heb in mijn mobiele carriere, schat ik, zo’n 40 auto’s gekocht en weer omgestoken voor een andere. Niet één voor iets achterlijks als ‘status’, stuk-voor-stuk puur voor mezelf (en later voor ‘ons’ als gezin)
Een simpele remap naar 276 pk was al een grote stap voorwaarts.
Wederom een mooi artikel
Ik kan me nog goed het dambord motief in de bekleding herinneren. Ik vond het wel een mooie auto toen.
@rob5nismo: dat zat in het sportieve uitrustingsniveau, de Ambition-uitvoering. Waren wel fijne semi-sportstoelen trouwens.
Nog altijd een hele simpele mooie auto om naar te kijken. Ideale daily !
-edit: tot ziens, bofkont-
Mijn eerste auto…. getuned naar 270pk….
Denk er nog wel eens aan terug. Was echt een fijne auto. 2x mee naar de GP van Hongarije geweest.
@grrrrommmmm: En? Gewonnen?
@gandini: hahaha… Mooie! ?
@grrrrommmmm: ???
Een goede vriend had de 110pk TDi.
Gekocht van een collega toen het ding met 150.000km uit de lease kwam en járen mee gereden.
Uiteindelijk weggedaan met 550.000km. Erg degelijk ding.
@sabrerator: inderdaad. Dit was de beste generatie Golf. Zoals eigenlijk veel Duitse producten in die tijd hun hoogtepunt bereikten. Nou ja, behalve Mercedes dan. Die liepen voorop en hadden de weg naar beneden al ingezet met producten van mindere kwaliteit. Krabbelen ze nu weer wat van terug. Hopelijk volgt de rest dat voorbeeld.
Heb nooit begrepen waarom bijna iedereen zo lyrisch was over het interieur van deze generatie Audi’s. Het steekt wel goed in elkaar, maar dat het nou echt een gevoel van luxe oproept… Het oogt vooral nuchter en netjes.
Hadden de Italianen met de GTA een stuk beter voor elkaar, die had ook fantastische sportstoelen. Met mooier leer dan in de Audi, en op een mooiere manier aangebracht. En dan hebben we het over de Busso V6 nog niet eens gehad.
Moet Audi wel nageven dat ze hun best gedaan hebben om het merk op een hoger plan te krijgen. Anno nu zijn het erg mooie auto’s met een verfijnd interieur.
-edit: nutteloze bijdrage-
@moveyourmind: In de SEAT Leon/Toledo van die bouwjaren keek je tegen hetzelfde dashboard aan. Alleen dan met wat meer geld voor opties. Oké, clima oogt anders en de klokkenwinkel steekt wat anders in elkaar. Maar de gietmal was hetzelfde.
Je had net zoveel ruimte als in een Bora, en deels de afwerking van een Audi A3.
https://www.imolatuning.com/1089-thickbox_default/dash-trim-kit-audi-a3-8l-00-03-5-door-manual-gearbox-digital-a-c.jpg
https://www.autoweek.nl/images/800/c/5e526bad2c7f9ad609d9819bb0dab36c.jpg
@moveyourmind: Dat leer is wel waar ja, alleen moet je bij de rest van het interieur zorgen dat je je nagels verwijderd hebt anders zit alles wat je aanraakt direct vol met krassen en begint te plakken.
@johnhert: Heb acht jaar een 147 gereden, maar nooit last van gehad. Weet niet of de GTA andere kunststoffen heeft, maar op het instapmodel dat ik had zat ook kunststof met een laagje. Altijd wel voorzichtig mee geweest en uitgekeken met schoonmaakmiddelen. En nooit met de nagels aan het dashboard gepultkt.
@moveyourmind: De degelijkheid van het interieur viel pas op wanneer men er begon aan te schroeven, boutjes ipv parkerschroeven.
@wimof: Daar heb je wel een goed punt. Toen ik de 147 net had dacht ik wel even de voorluidsprekers te kunnen vervangen. Dat was gelijk feest met van die flutclipjes.
@moveyourmind: Je vergeet alleen dat de GTA (hoe mooi de auto ook op een poster was en hoe heerlijk de V6 ook klonk) een onbestuurbaar ding was. Het wilde geen bocht om en lag (geheel niet ‘des Alfa’s’) als een dweil op de weg. Deze generatie S3 had Quattro en ging wel de bocht om. Daarnaast is deze 1,8T 20v één van de beste motoren uit de VAG stal van de afgelopen decennia gebleken. Maar alles terzijde, met een kleine software remap, gaf deze S3 de GTA héél dik het nakijken en niet alleen in de bochten.
Heerlijk zo’n Audi 50, je ziet ze nog wel eens bij de bergrennen, vet uitgebouwd en met een getuned blokkie.
Wat Audi onderscheidde van de concurrenten in die tijd was ook dat ze auto’s maakten waar elke bestuurder gewoon schofterig hard in kon rijden. Waar BMW en andere merken voor meer beleving (zorgden) maakte Audi in mijn optiek toen al auto’s waar je met gemak hoogst illegale snelheden behaalde. De bochten die je met dit soort Audi’s moet maken zijn niet de stuurmanswegen waar je je BMW of alfa kan laten gaan, nee hiermee kan je gewoon met 200 een flauwe snelwegbocht door of eeen afrit af.
Fijn stukje weer! Heel lang getwijfeld tussen deze en de VR6. En nog altijd kijk ik een S3 even na. Jammer dat ze tegenwoordig 17k voor een knap exemplaar durven vragen, anders was er zeker een gekomen. Fantastische wagen.
En roesten willen ze goed… Dakgoten en dergelijke. Maar een mooie donkerpaarse van na de facelift mag hier wel staan.
Kleine correctie: de eerste Polo was een Audi 50 met een VW badge.
Ik rij nog steeds dagelijks in een S3 8L, rood met de optionele 18″ RS velgen. Nu 330.000km op de teller, wat rammeltjes in het interieur maar verder erg betrouwbaar en gelukkig nog steeds geen roest. Ben het ook niet eens meer enkele eerdere commentaren, vind hem heel erg leuk rijden, en ook heel betrouwbaar weggedrag. Hiervoor een Clio Williams gehad, misschien nog meer een kart, maar op hoge snelheden erg zenuwachtig. En moet wel beamen, onderdelen zijn goed te vinden. Achterruitenwissermotor onlangs zelf vervangen, makkelijk te vinden, zelfde als in een golf of leon.
@audirs3: plaatjes op Autojunk? In rood of geel is deze generatie het mooist.
@audirs3: 1.8T is de 1.9 TDI onder de benzine motoren. Met beleid halen ze hoge standen op de pantoffels.
Heerlijke wagen! Toen hij destijds net een kleine 6 maanden had een maatje van mij in Luxemburg, een van de eerste van het groot hertogdom op kenteken. Knalgeel, met in het interieur ook diezelfde kleur terugkomend. In die zin altijd een gekke verstandshouding met deze generatie S3 gehad. Misschien dat ik er nog wel eens 1tje bij koop als ik ruimte heb ervoor. Lijkt me een leuke auto om een beetje aan te hobby’en.
@ghost: Een gele S3 met gele recaro’s is geniaal!
Mijn vader had hem toen terwijl ik net mijn rijbewijs haalde. Heeft de Staat met plezier geweten…
Fantastische bak.
Leuk artikel. Heb jaren geleden ook een S3 8L gehad,. Gechipt, Sportec velgen (snap nu nog steeds niet dat ik die velgen toen mooier vond dan de originele Avus velgen), beetje verlaagd. Super fijne auto. Mooie tijd mee gehad, ook nog wat sprints gereden in Drachten voor de lol, maar een A-corsa 2.0 16v turbo was toch iets te snel?
@5cil: was die a corsa toevallig knalgeel en helemaal aangepast?
@crosscabouter: nee, een bordeaux rode. Was in 2007 dacht ik. Bij de start natuurlijk veel sneller weg met vierwielaandrijving, maar het Corsaatje was net iets eerder bij de 400 meter met een aardig hogere eindsnelheid
@5cil: was een andere dan. Een kennis van mij die had een knal gele met een turbo blok erin. Was ook iets eerder, rond 2000 ongeveer..
Wat ik niet helemaal snap is het eeuwige ophemelen van het interieur?
Persoonlijk vind ik bv een 147/156 interieur vele malen mooier.
Tot op de dag van vandaag worden de Audis de hemel ingeprezen wegens hun geweldige interieur, maar waarom snap ik nog steeds niet…
Overigens heb ik ooit een A3 1.9 TDI (de sportback) gehad, fijn bakkie, maar ook klein. De Jetta met t zelfde blok die ik erna had vond ik toch een prettigere auto.
@sudbina: het is niet zo moeilijk om te begrijpen hoor. Ik had zelf een a3 uit 1997. Dat interieur zit goed in elkaar, qua design niet het meest spannende maar de materialen voelen goed, geen plastic, kraakt niet, voelt gewoon degelijk. Mijn moeder had een veel nieuwere 156. Mooier qua design maar overal knetter plastic, voelde goedkoop, rammelde. Was gewoon niet van dezelfde kwaliteit. Zoals in het artikel mooi staat beschreven. In een a3 gooi je de deur dicht met een zachte plof. In een 156 hoor je gewoon dat je een goedkoop blik dicht gooit…
@2scan: Hij (en de rest) bedoelt dat het er op een foto mooier uitziet. Staatvlos van de werkelijkheid
Mooi artikel.
Lijkt mij echt een heerlijke daily met een chipje en ander turboback uitlaatje en natuurlijk leuke bov
Zelf veel lol gehad met mijn A3 1.8T non quattro, 200pk was best leuk op 1120kg.
Reed eigenlijk door het gewicht leuker dan de golf 5 gti die ik paar jaar daarna had. De gti was een zwaar hok
Laat maar meer komen, dit soort verhalen over juweeltjes in de Gouden Decade van de brandstofaangedreven auto.
(Zoals eerder gezegd: van 2000 tot 2010 was de tijd van de bizarre experimenten en motorische topprestaties. Afkortingen als M3 V8, V12 TDI en GTI W12 bestonden toen niet in dromen. Daarna werd het allemaal minder vanwege emissiemeuk en downsizing).
-EDIT: omdat we je al diverse keren gebanned hebben vanwege het constant niet naleven van de huisregels. M.a.w.: je bent hier niet meer welkom.-
-EDIT: nee. Geen verwarring. Tot ziens.-
Er staat helaas een fout midden op de pagina. Het 8P model was het compleet nieuwe model met de 265pk 2 liter TFSI motor die vanaf 2006 geleverd werdt. Die 225pk versie waar we het hier over hebben heet nog steeds 8L.
Verder mooi bericht over ene parel van een auto. Ik heb er nog steeds een, een 2000 model in het zilver en het is een waar genot om mee te rijden. Behalve een chiptuning naar +/- 250pk heb ik er verder niets aan gedaan. Gewoon goed onderhouden en gaan met die banaan.