Sinds vorig jaar rijden de auto’s in Europa op grote schaal op E10/15, oftewel: benzine met een klein percentage biobrandstof. Milieuorganisaties verzetten zich hier tegen, en nu sluit ook Oxfam Novib zich hier bij aan.
Onderzoeken uit de links-ideologische hoek melden dat het milieu niet gebaat is bij biobrandstof, maar dat het ondertussen wel voedsel uit de mond van de allerarmsten steelt. Gewassen die niet op de voedselmarkt komen, maar linea recta in onze benzinetank verdwijnen, leiden tot hogere voedselprijzen, en hiervan zijn de ondergepriviligeerden de dupe.
Wanneer je de Europese automobilist vraagt of hij liever E10 heeft dan pure, onversneden benzine, dan zal hier vooral vanuit Duitsland een ontkennend antwoord op komen. Logisch, als je eigen minister een hetze tegen de biopeut begint, en bovendien: wat de boer niet kent….
Bovendien: wanneer je een verstokt aanhanger bent van gare oude barrels (*kuch* Alwood! *hoest*), dan is de alternatieve brandstof geen heel lekkere optie.
Maar waarom zijn we dan eigenlijk overgestapt van 100% uit aardolie gewonnen brandstof? 1 woord: Europa. De redenatie dat fossiele brandstoffen op raken is geen hele vreemde, dus de EU streeft juist naar vele alternatieve vormen van aandrijving. En als we hen moeten geloven hoeven we alleen maar een paar decennia te wachten, en dan is de hele discussie niet meer nodig.
Oxfams actie komt niet op een vreemd moment. Ze springen op de bandwagon op een moment dat de discussie over landbouwproducten als brandstof meer dan ooit leeft.
Moeten we dan maar brandstof gaan winnen uit algen, poep, whisky, lucht, en Mickey D.?
phaeton zegt
Ik ben niet links aangelegd, maar hier kan ik het alleen maar mee eens zijn. Alle modellen laten zien dat één van de grootste problemen (naast leefruimte etc.) van deze wereld, de komende jaren de stijgende voedselprijzen worden. En dan zouden we de schaarste in de hand werken door een pietluttig beetje schoner te rijden. Ik heb liever een M3 dan een plug-in, maar een laatste lost het probleem eerder op dan bio-brandstof.
Hupke zegt
@phaeton:
Het probleem van de schaarste en hoge voedselprijzen hebben niets te maken met te weinig landbouwgrond oid. maar wel met het beleid van de EU.
Of bio-brandstof iets is dat we zouden moeten willen is dan nog maar de vraag. Zeker wanneer er natuurgedien moeten verdwijnen om bio-brandstof te maken lijkt me het heel absurd. Daar heb je geen net-gain.
phaeton zegt
@Hupke: Ik noemde de voedselprijzen náást de leefruimte.
Want, ja, ** miljard bewoners in ****, hoe gaan we dat oplossen? Ja, eh, fuck, tja, eh, nog hogere wolkenkrabbers ofzo? Die mensen zullen met dank aan de ingenieurs vast wel een plekje krijgen, maar die moeten ook allemaal te eten hebben. En de kunst is nou net om dat te doen, zonder de balans tussen mens en milieu al teveel aan te tasten.
En dat is, inderdaad, beleid. Maar ik heb het nergens over te weinig landbouwgrond gehad.
flippert zegt
@phaeton: stijgende voedselprijzen zijn toch juist een perfecte oplossing voor overbevolking? Ik zeg gaan met die biozooi in je tank!
Emile_Benz zegt
@flippert: precies! Survival of the fittest. Dan krimpt de menselijke populatie wat in.
Emile_Benz zegt
@Emile_Benz: don’t forget to notice the sarcasm…
sir_smokalot zegt
@phaeton: Ja, je hoeft natuurlijk niet links aangelegd te zijn om solidariteit met je medemens te betrachten, dat is eerder een morele waarde.
Het is een grote misvatting dat niet-links, maar toch sociaal zijn, prima met elkaar combineert. Maar je moet ook wel een hele grote egoïst zijn om je medemens ver weg onnodig van de honger te laten verrekken.
phaeton zegt
@sir_smokalot: Dat linkse was meer een reactie op jouw tekst ”links-idealistische hoek”. Dus wat dat aan gaat…
zippy123 zegt
@phaeton: Een plug-in is geen goed alternatief aangezien dit qua productie een van de meest vervuilende auto’s ter wereld zijn. Kijk maar eens naar de productie van de accu’s en elektromotoren die nodig zijn voor een “milieuvriendelijke” prius..
Ik ben van mening dat Hupke oa een goed punt maakt dat er eerst eens goed gekeken moet worden naar het EU beleid. Voedsel is er teveel, alleen het word allemaal maar weg gegooid zodra er een overvloed van is.
phaeton zegt
@zippy123: Deels waar, maar ik blijf dat een flauwe vergelijking vinden. Olie wordt nou ook niet bepaald heel ‘schoon’ gewonnen.
mannetje zegt
algen, poep, whisky, lucht, en Mickey D.? story of my life, right here.
Hupke zegt
” leiden tot hogere voedselprijzen” -> ik denk dat het landbouw beleid van de EU nog meer leid tot hoge voedselprijzen en boeren die omkomen van de honger in de 3e wereld.
Oxfam jammert op de verkeerde.
sir_smokalot zegt
@Hupke: De gouden tijden van het GLB en de megasubsidies hebben we echter al even achter ons. Ik zou het probbleem wat breder benaderen, dan alleen de interne markt van de EU.
Megakix zegt
@Hupke: eensch ! Maar de discussie wordt dan wel héél breed voor een autoblog.nl. Maar ik begrijp precies waar je op doelt. Al decennia lang bekend…en dan met z’n allen ‘Heal the world” zingen.
Alwood zegt
Duh, en meteen de bureaucraat die deze regels ooit verzonnen heeft een kantoorbaantje geven waar die nooit meer iets te zeggen zal hebben…
Los van het feit dat het milieu er blijkbaar weinig aan heeft en voedselprijzen stijgen voegt ethanol aan een standaard benzine-motor weinig meer toe dan water. Een beetje koeling als je heel hard aan het stampen bent maar vooral een hoger verbruik omdat het niet zo hart *boem* doet als benzine. (tenzij je met ontsteking en brandstofsysteem aan de gang gaat en gewoon op E85 gaat rijden)
Dagg zegt
Het tekort aan fosfor wat mede door de bio-brandstof ontstaat is erger.
pomoek zegt
Brazilië loopt voorop in het rijden op ethanol want goed voor het milieu in de stad. Op zich prima, de productie van ethanol gaat helaas ten koste van regenwoud en landbouwgronden. Ethanol winnen uit afval is een mogelijke oplossing voor dit probleem: http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2664/Nieuws/article/detail/983079/2010/06/28/DSM-wint-ethanol-uit-afval.dhtml.
ferrari94tr zegt
@pomoek: Haha grapjas, suikerriet wordt 2000km van het dichs bij zijnde oerwoud verbouwd. Suikerriet kan helemaal niet in oerwouden groeien.
glashelder zegt
Is er hier iemand voor biobrandstof???
Ik niet in elk geval. De beste manier om minder afhankelijk te worden van olie is gewoon minder gebruiken.
En als je dan toch veel moet rijden (om anderen minder te laten rijden bijvoorbeeld) en toch lekker wil cruisen is een zuinige en toch snelle auto een mooie oplossing.
Megakix zegt
@glashelder: gisteren me opnieuw verdiept in waterstof toepassing bij BMW (Hydrogen 7 serie). Olie is dusdanig politiek godsgeklaagd, dat de Hydrogen techniek simpelweg geen doorgang MAG vinden. Zeer bedroevend gesteld met de ontwikkeling van de mensheid. Zeker, als ze de niet-functionerende-alternatieve-brandstoffen wèl ’toestaan’..omdat het geen bedreiging vormt voor de ‘olie’.
RoT___ zegt
@glashelder: Snel hoeft niet eens, heb je meestal niets aan. Merk het met mijn 206, enkel wanneer na een file het gas er op gaat komt mijn HDi’tje niet mee. Anders volstaat de 1.4 prima. Een lekker laag verbruik telt voor mij meer dan als eerste mijn rijbewijs kwijtraken.
nsmeijer zegt
Er kan ook ethanol gemaakt worden uit plantenresten, dat lijkt me zeker wel een goede optie. Levensmiddelen in je auto verbranden idd niet
Megakix zegt
..zelfs…Oxfam Novib…zelfs…dus (grinnik)
jrk68 zegt
Nu breekt mijn klomp.
Een club van zichzelf verrijkende wereld verbeteraars die claimen het voor de armen op tenemen gaan nu ook al bij klussen bij milieudefensie?
Er liggen kasten vol met rapporten dat een grootdeel van de armoede in Afrika juist zijn veroorzaakt door dit soort clubjes.
Voor de invoering van ontwikkelingshulp waren ze rijker en minder afhankelijk van het westen.
En omdat nu te maskeren gaan we de automobilist maar een schuldgevoel aanpraten?
Sorry, maar ik ga hier niet intrappen….
Megakix zegt
@jrk68: check ! Hoewel ik laatst op AB.nl nog met ‘mijn-pappa-zegt-bengels’ en discussie hierover moest voeren…zonde van de tijd (overigens). Men leest werkelijk te weinig, en over verdieping is al helemaal geen sprake meer. Baal er soms letterlijk van.
lemans96 zegt
@jrk68: De bekende spijker op z’n kop. 10+
kniesoor zegt
Meende even ‘stop suikerbiet met biobrandstof’ te lezen…
Met name 1e generatie biobrandstoffen leiden tot een hogere vraag naar bepaalde soorten agrarisch producten, die ook als (basis voor) voedsel kunnen dienen. Daardoor veroorzaken biobrandstoffen – bij gelijkblijvend aanbod van die agrarische producten – een opwaartse druk op de prijs ervan. De zieligheidsindustrie heeft dus een punt. Dat ze nu kunnen maken, omdat de hysterie over afhankelijkheid van het instabiele Midden Oosten (het milieu-mom is daar indertijd aan de haren bijgesleept) inmiddels geluwd is. Benieuwd of het wat op gaat leveren.
Simpson zegt
Dan moeten we ook meteen maar stoppen met bloembollen, landschapsmais (het bestaat echt) en andere gesubsidieerde teelt.
of we moeten biodiesel leren drinken.
bullgod76 zegt
Als Biobrandstof geen goed idee is, dan moeten we inderdaad maar iets anders verzinnen. Er zijn nog genoeg ministers waar nog wel iets uit te knijpen valt ;)
desjonnies zegt
Als advocaat van de duivel zou ik zeggen :
Neuq eens wat minder.
Maak wat minder meisjes zwanger en maak wat minder kindertjes.
Dat is namelijk het hele probleem.
Als je de demografische ontwikkeling van de wereld bevolking bekijkt, dan kan het bijna niet anders zijn dat men in bepaalde delen van de wereld, die ondanks het feit dat ze vruchtbare landbouwgrond hebben, honger lijdt.
lemans96 zegt
@desjonnies: Zeg dat tegen de bevolkingen van zo’n beetje alle afrikaanse landen en alle landen in het midden-oosten.
Wij hier zitten al op een laag voortplantingsniveau.
desjonnies zegt
@lemans96:
“als je de demografische ontwikkeling van de wereld bevolking bekijkt “
lemans96 zegt
@desjonnies: Oeps, my bad. Nie goe gelezen hè…
pieter-jan_catteeuw zegt
Drijvende platformen (uit composiet) waarin hennep groeit in een aan de lucht blootgesteld medium met hun wortels in het water. Je kan de hennep voorgroeien in bakken in serres met hydroponische techieken en dan stapelen en op het platform zetten met een kraanboot. Als hennep in de grond al vier maal kan geoogst worden (tegenover traditionele gewassen) dan kan voorgeroeide hennep in een water medium misschien veelvoudig meer biomassa opleveren.
Je maakt een kraanboot die de hennep reeds machinaal kan oogsten (moet niet moeilijk zijn dankzij het medium) – eventueel zelfs al in half product verwerken – zodat de gebruikte bakken kunnen worden gestapeld om dan meteen verse planten bakken in het water te laten.
De bakken zouden een soort frame moeten hebben die er ook voor zorg dat er bij het stapelen voldoende ruimte is voor de nieuwe plantjes. Zo’n frame kan verwijderbaar zijn zodat de gebruikte bakken wel direct op elkaar staan.
Dankzij het medium kan je misschien gewoon oogsten door de bak om te gooien en het medium eruit te sorteren. Of als de hennep mooi op een rij staat kun je ze met een raster eruit trekken.
Met hennep kan je ethanol/biodiesel maken – naast een een resem andere nuttige dingen – en het groeit letterlijk als een onkruid.
Het is ook een vorm van water zuivering, je gebruikt geen landbouwgrond en het werkt tegen oever erosie.
Plus, als we water opsparen om het zeeniveau te reguleren, kunnen die nieuwe zoete water oppervlaktes op deze manier economisch benut worden. Als voeding kan riolering of vissenkweek gebruikt worden – waarmee je nog een probleem oplost – dat vd gezonde proteïne productie en de overbevissing.
krijn zegt
@Pieter-Jan Catteeuw: LOL :P
maar serieus: Benzine is na een jaar “verrot”. Zou het toevoegen van biobrandstof dit proces niet versnellen? Benzine van een jaar oud is echt niet goed meer, terwijl dat eerst nog beter kon.
iemand die hier wat meer vanaf weet?
lemans96 zegt
@krijn: Nou ja, verrot, je kunt het dan nog steeds wel gebruiken maar hoge rendementen en topprestaties zul je er dan niet meer uithalen.
krijn zegt
@lemans96: Bij m’n zaterdagbaantje zijn er genoeg voorbeelden van machines, zoals maaiers e.d. die het met verse benzine ineens weer wel deden.
lemans96 zegt
@krijn: Dat geloof ik graag, dat werkt idd beter. Maar als die motoren eenmaal weer gelopen hebben, dan kun je die oude peut er weer in doen en lopen ze ook weer. (als je niets beters bij de hand hebt, tenminste)
Emile_Benz zegt
@Pieter-Jan: zeg nou maar gewoon dat je je afzetmarkt wil vergroten…
lemans96 zegt
‘De redenatie dat fossiele brandstoffen op raken is geen hele vreemde’. Nee, een wereldvreemde !
Zielen die dit nu nog steeds geloven, kijken enkel naar het 8 uur Journaal, DWDD, Nieuwsuur of Pauw&Witteman. Verder lezen ze enkel De Volkskrant, het NRC en de Trouw…
Mensen die bereidt zijn wat verder te kijken dan hun voorgekouwde mainstreammedia neus lang is, weten dat we voor de aankomende honderden jaren nog meer dan genoeg fossiele brandstoffen zullen hebben.
Ik moet wel een beetje grinniken om die schijnheiligenclub van dat Oxfam Novib. Onder meer zij zijn ervoor verantwoordelijk dat de EU allerhande verplichtingen omtrent het gebruik van deze o zo fantastische biobrandstoffen heeft opgesteld. Redden van de wereld door minieme beïnvloeding van onze gemiddelde CO2 uitstoot en zo…
Thomasio zegt
@lemans96: Precies, eerst staren ze zich helemaal blind op de Co2, waarvan in Nederland toch 80% wordt uitgestoten door de koeien en kippen, maar de autorijders zijn de lul. En dan zijn ze weer op iets tegen, waar ze eerst voor waren. Domme organisatie…
Hupke zegt
@Thomasio:
Je bedoelt broeikasgassen niet CO2 denk ik. Koeien stoten redelijk veel methaan (ook een broeikasgas uit) en een stuk minder CO2.
Gewoon water is trouwens ook een broeikasgas.
Thomasio zegt
Maar wat we vergeten in het hele verhaal: Oud en reeds gebruikte frituurvet, kun je ook al bio-brandstof gebruiken. Je laat het dan niet alleen groeien om als brandstof te gebruiken, maar in de eerst instantie om het te gebruiken bij het frituren (niet dat dat perse iets goeds is) en daarna kun je er ook nog mee rijden. Maar dat snoert wel de mond van alle zeikerds die zeggen dat we landbouwgrond gebruiken voor brandstof. Maarja dit soort groene initiatieven worden door de overheid natuurlijk direct verboden omdat er geen cent belasting mee te verdienen valt. Dat is de overheid, zeggen dat ze voor groen gaan, maar als het niks oplevert dan maakt het geen reet uit hoeveel je het milieu ontziet!
lemans96 zegt
@Thomasio: Je hebt een punt, however, er is,alles bij elkaar opgeteld, maar heel weinig van dat gebruikte frituurvet en het is nog vrij bewerkelijk alvorens het in je dieseltje kan worden gemikt.
Je hebt, voor wat betreft de graai instelling van onze roverheid, helemaal gelijk. Probeer maar ‘ns je tank met goedkope slaolie te vullen. Je dieselmotor loopt daar prima op maar o wee als oom agent je daar op betrapt. Dikke boetes zullen je deel zijn. ‘Wat denk jij nou wel, nietig burgermannetje?! Een beetje geld achterhouden voor vadertje staat? Hoe durf je! ‘
Thomasio zegt
@lemans96: Ja precies! Mijn vader wou onze volkswagen T4 2.5 tubro ombouwen zodat hij op slaolie kon gaan rijden (toen der tijd 49 cent per liter bij de Lidl), maar na sterk afraden van verschillende fora en oom agent toch maar niet gedaan. Oh dat veel olie niet meer bruikbaar was dat wist ik niet, ik weet wel dat je het moet filteren en dat het zo steeds beter wordt(in Engeland zijn ze volgens min iets soepeler, ik heb een keer een docu erover gezien, hoe ze dat daar deden), dat filteren gaat best langzaam. Maarja als het geld uitspaart, why not :)
monk zegt
Owww, maar als het ook van poep gemaakt kan worden is het probleem opgelost (aangezien poep = restproduct van voedsel). Dus iedereen te eten en alsnog biobrandstof, lijkt me een win/win situatie.
arthur zegt
Biobrandstoffen daar ben ik fel tegen als die bijvoorbeeld gemaakt worden uit graan. Dan zet je een eerste levensbehoefte om (voedsel) in een tweede levensbehoefte (energie). Dat moet nu stoppen!
Suikerbiet klinkt beter maar de vraag is hoeveel land (natuurgebied) het moet ontgelden voor een productie om veel mensen te voorzien van brandstof. Daarbij is zoet water schaars en grond eigenlijk ook. Van alle biobrandstoffen zie ik vooral veel in algen die effectief en efficient gekweekt kunnen worden. Het rendement ligt per hoeveelheid alg t.o.v.opgeleverde brandstof veel hoger dan bij bijvoorbeeld graan of suikerbiet. Bovendien kunnen algen in zout water worden gekweekt en daar is uiteraard veel meer van dan zoet water. Ook is het zeeoppervlak een keer of drie groter dan ons landoppervlak. Als het gecontroleerd kan op grote schaal zie ik dat als een hele goede manier om voor veel mensen duurzaam brandstof te kweken. Dit in combinatie met wind en zonne energie kan een mooie toekomst opleveren waarbij een betere balans kan ontstaan in de wereld. (Nee geen windmolens dat is een achterhaald concept wat bijna niets opleverd) Dit alles kan en moet op grote schaal gecoordineerd worden,waarbij zoiets als een EU essentieel is want een enkel land is veel te klein om echt verschil te kunnen maken. Een land kan wel andere landen inspireren, maar coordinatie moet uiteindelijk van bovenaf komen om chaos te voorkomen.
Hupke zegt
@arthur:
Een windmolen is niet per se slecht. Het is gewoon duur en een slechte vervanger voor een kerncentrale.
Kan op kleinere schaal heel rendabel zijn. Om bvb je privé woning van stroom te voorzien zou het ideaal kunnen zijn.
Seroo zegt
Ik ben even gaan kijken wat het maken van Bio-ethanol nu eigenlijk kost en hoeveel energie het oplevert. De EROEI waarde (Energy Returned On Energy Invested) van bio-ethanol is 1:1. Dat betekend dat het eigenlijk alleen verplaatsen van energie is, met andere woorden nutteloos. Even ter vergelijking: zonnepanelen 15:1, windturbines 80:1 en Amerikaanse olie, zeer schokkend, 10:1.
Hupke zegt
@Seroo:
Net het punt dat ik hieronder probeerde te maken. Leuk dat je het al opgezocht hebt.
Dit is dus net m’n punt @speedie .
speedie zegt
Wat is er mis met bio-brandstof ? De gewassen onttrekken eerst C02 uit de atmosfeer en is dus een nul operatie. Melkboeren overleven alleen als ze nog wat slachtvee of aardappelen kweken om rond te komen. Bio brandstof zou de boeren hierbij helpen om hun inkomen niet van 1 product (bv melk) te laten afhangen. Dat de 3de wereld hierdoor meer honger zou lijden is bedenkelijk tenzij men het gratis weggeeft. Braakliggende gronden kunnen nuttiger worden enz. Amerika doet er alles aan om zoveel mogelijk onafhankelijk te zijn van buitenland en zo invoer van olie te beperken. Wij moeten eerst het “geweten” van de wereld laten spelen alvorens we onze toekomst veiliger mogen stellen.
Hupke zegt
@speedie:
Alsof CO2 iets uitmaakt maar dat is een andere discussie dus laten we er even vanuit gaan dat dat wel uitmaakt.
(ik vind trouwens alle fijn stof, vuile koolwaterstof nest zoals de giftige aromaten, de zwavelverbindingen en de stikstoffen die uit de uitlaten komt veel erger dan wat veilig gas dat we zelf ook uitademen)
Als je effectief biobrandstof gaat gebruiken dan is dat eigenlijk gewoon een zonne centrale. Zon->bladgroen->energie opgeslagen in plant-> energie uit plant naar brandstof-> brandstof naar auto-> energie gebruikt door auto->…
Ik betwijfel het of het rendement daar beter van is dan de energie op een andere manier op te wekken.
Het is niet omdat er planten aan te pas komen dat het per se het milieuvriendelijkst is.
shicomm zegt
Ah, meer geleuter uit de goede doelen met krankzinnig duur betaalde directie hoek…
ON(Oxfam-Novib) brengt het alsof we alleen maar mais in de tank aan het mikken zijn.
Terwijl biomassa en raapzaad grote bronnen zijn van bio brandstoffen in europa.
Op bepaalde plekken in de wereld is fossiele brandstof zelfs amper een optie.
Brazilië heeft nagenoeg het hele wagenpark op bio-ethanol rijden omdat ze het zelf kunnen maken door de gigantische hoeveelheden suiker die ze hebben.
Fossiele brandstof is daar ruim 60% duurder.
ON wil waarschijnlijk ook niet horen hoeveel Duitse boeren hun boterham verdienen aan het verbouwen van een item wat niet eetbaar is…
Hupke zegt
@shicomm:
Ik zou liever de Belgische (en Nederlandse) boeren betalen die gewassen produceren die voor menselijke consumptie bedoeld zijn dan diegenen die produceren voor veevoeder of export. (ja export, gesubsidieerde export zelfs, die de prijzen in het buitenland drukt, daar de boeren buiten spel zet, boeren stoppen ermee en dan stoppen wij met exporteren -> probleem)
dedjespa100 zegt
is ie dronken ofso
arthur zegt
@ Hupke,
Dat is zeker waar! Maar er is een alternatief dat veel meer energie op kan wekken voor een lagere prijs op basis van wind dan de windmolens (7MW klasse). http://kitegen.com
Deze jongens hebben iets heel moois in handen. Per apparaat kunnen ze een factor tien meer electriciteit opwekken dan een windmolen zou kunnen. En een 100MW machine kan dat voor minder dan 4 eurocent per KW/h. Dat is goedkoper dan kolen, gas, olie of kernenergie.
Een huidige windmolen in de 7 MW klasse kan met een beetje geluk 10cent per KW/h leveren of valt duurder uit en draait verlies. Daarnaast kan je ze niet meer heel veel groter maken omdat de krachten dan niet meer te houden zijn. De rest van de info vind je op de site en het ziet er goed uit. Ik denk dat we ze de komende jaren wel tegen gaan komen.
Seroo zegt
@arthur:
http://www.lr.tudelft.nl/actueel/artikelen-homepage/large-scale-power-generation-with-kites/
https://www.youtube.com/watch?v=caNVMCeCoJM&feature=related
Nog wat extra informatie.
De TUDelft is er op dit moment mee bezig en over 3 jaar willen ze het op de markt brengen als een spinoff.
gijzert zegt
Die hele campagne waar oxfam aan mee doet is bullshit en achterhaald.
Het is namelijk zo dat inderdaad de eerste generatie biodiesel e.d. (g1) van eetbare stoffen gemaakt werd.
Tegenwoordig maakt men de tweede generatie (g2) van afval, algen, weet ik het.
En aangezien men met de derde generatie bezig is zal dit probleem niet meer relevant zijn..