Quattroportes zijn er al decennia, maar het heeft lang geduurd om tot het huidige niveau te komen. De Quattroporte 5 is een bijzonder beestje. Weinig ‘sedands’ zijn zo sierlijk vormgegeven, zijn alom geroemd om uiterlijk en klinken zo goed.
De Maserati Quattroporte in het kort
Eind jaren ’90 is het genoeg geweest. Er is tijdenlang wat aangeklooid met Maserati maar nu krijgt Ferrari de touwtjes in handen. Maranello, met haar platte rode supercars, krijgt er een ‘budgetmerk’ bij. Alles is relatief natuurlijk, Maserati’s koop je ook dan, niet met een klein budget. Klein betekent in dit geval: een vanafprijs van €153.000,-.
Belangrijker echter dan de prijs zijn ‘niche’ en prestaties en Ferrari heeft geen trek in een vierdeurs sedan. Maserati bouwt Quattroportes praktisch sinds het merk bestaat: stijl, klasse en Italiaanse flair in een vierdeurs blik waar Maranello zelf nét niet mee rond durft te rijden.
Er gaat wat ontwikkeltijd overheen maar in 2004 is het eindelijk zover. Toen onthulde Maserati de nieuwe Quattroporte, in ontwikkeling geholpen door Ferrari. Voorin ligt een V8, afgeleid van de achtpitters van laatstgenoemde. Tussen de V8 die daadwerkelijk in de auto’s ligt (Ferrari F430 en Maserati Quattroporte) zitten echter fundamentele verschillen. Motorinhoud, vermogen, koppel en krachtopbouw verschillen allemaal en Maserati gebruikt een volledig ander ontwerp van de krukas dan Ferrari. De eerste Quattroporte van deze vijfde generatie haalt 400 pk uit iets meer dan 4,2 liter. Dit Italiaanse ‘feest van acht’ is traditioneel gekoppeld aan een sequentiële zesversnellings transaxle versnellingsbak. Een ‘gerobotiseerde handbak’ die desgewenst automatisch schakelt of te bedienen is met flippers achter het stuur.
Met open armen ontvangt de wereld deze nieuwe Quattroporte, de versnellingsbak kan velen echter worden gestolen. De bak is afgeleid van de F1-versnellingsbak van de Ferrari F430, maar past veel minder in een sedan die ook comfort en luxe moet bieden.
Vooral omdat de rest van de auto (motor, geluid, afwerking) zo goed is accepteren velen de gebreken van de sequentiële versnellingsbak. Toch gaat ook Maserati aan het werk. Om te beginnen gaan ze aan het werk met de software van de versnellingsbak. Een update aan het schakelprogramma verbetert het één en ander. Tegelijkertijd werkt Maserati aan een ‘Quattroporte Automatica’, dezelfde motor en carrosserie met een hele andere versnellingsbak en achteras. In deze uitvoering hangt de automaat direct achter het motorblok. De QP wint veelgevraagd comfort maar verliest sportiviteit. De gewichtsbalans verplaatst iets naar voren en het motorblok krijgt om technische én economische redenen eenvoudiger smering (geen dry-sump) aangemeten.
Na avonturen met versnellingsbakken volgen er nog twee bescheiden wijzigingen aan de Quattroporte 5. Eind 2007 komt Maserati met de ‘Sport GT S‘ met 439 pk uit een 4,7 liter V8. Later, in 2009, krijgt de QP5 nog een lichte facelift: gewijzigde verlichting en nog wat uiterlijke details maken het model klaar de 4 jaar tot zijn aflossing uit te zingen.
Als occasion
Vanaf het begin is de Maserati Quattroporte moeilijk te plaatsen. Groter dan een 5- maar kleiner dan een 7 Serie. Duitse merken hebben standaard segmenten gezet. Daar wilden de Italianen zich duidelijk niet aan houden.
De afwerking van de Quattroporte overstijgt een 5 Serie, A6 of E-Klasse ruim en lijkt het interieur in de Italiaan meer te ‘leven’ dan het standaard strakke dashboard van een Duitse limousine. Qua luxe komt de Maserati meer in de buurt van goed aangeklede S-klasses, A8’en en 7 Series, maar die zijn echt een maat groter qua interieurruimte.
Prijzen lagen nieuw het dichtst bij die van het Duitse ’topsegment’. Voor een nieuwe Quattroporte betaalde je in 2004 ongeveer €150.000,-. Sportiviteit lag juist richting die van Audi S- en BMW M-modellen. Wat dat betreft is een Audi S8 nog het meest vergelijkbaar. Zowel qua gewicht, prestaties, verbruik en motorkarakteristiek.
Tweedehands lijkt de Maserati meer waardevast dan deze verre concurrenten. Ze lopen uiteen van ruim €20.000 voor een heel vroeg exemplaar tot €90.000,- voor een goed aangeklede facelift (2009). In het eerste geval kijk je het beste uit naar een gedetailleerde historie, kilometers zijn ondergeschikt. Loop boekjes na, controleer de staat van het remsysteem goed en kies er een waarbij vrij recent (10-15.000 km) de koppeling is vervangen. Bij shoppen in de tweede prijscategorie is het uitkijken naar bijvoorbeeld een Sport GT S en misschien wel een ‘Automatica’.
Mits met zorg onderhouden is de auto eenvoudig naar de 200.000 km en verder te rijden, het liefst niet in stadsverkeer maar juist over zo groot mogelijke afstanden. Buitenwegen en de snelwegzijn het domein van de Quattroporte. Mede daarom is er een 90 liter brandstoftank aanwezig. Zo rij je met een gemiddeld verbruik van 1:6 nog steeds 540 km tot de volgende pomp.
Aandachtspunten
Aan dure auto’s hangen vanzelfsprekend hoge rekeningen. Een Quattroporte is zwaar; 1900 kg. Verder duwen het brandstofverbruik (15 tot 20 l op 100 km) en korte onderhoudsintervallen (10.000 km) de lopende kosten flink omhoog. Nog veel hoger wordt de rekening als men op een gegeven moment besluit ruimere intervallen aan te houden of een beurt over te slaan: de gevoelige en zeer gecompliceerde techniek zoals in de Quattroporte aanwezig gaat dan stuk. Vooral de exemplaren met sequentiële versnellingsbak zijn daar gevoelig voor, de latere QuattroPorte met ZF-automaat is iets eenvoudiger en meer vergevend.
Er is één terugroepactie voor de Maserati Quattroporte bekend: de deurgrepen. Er scheen een fout in te zitten waarbij de deuren ongewenst kunnen openen tot 10 km/u. Aangezien je alléén een Maserati Quattroporte met volledige papieren en geschiedenis koopt is het goed te controleren of deze reparatie is uitgevoerd.
Als je er netjes mee omgaat dient de koppeling toch nog om de 40.000 km te worden vervangen. Kruipen in de file of een heuvel op is een recept om de koppeling sneller op te branden. Remmen zijn relatief klein voor het formaat en gewicht van de auto maar werken zeer goed. Dit brengt wel de nodige slijtage met zich mee. Banden zijn, vooral achter, erg groot en daarmee ook duur. Origineel monteerde Maserati Michelin of Pirelli banden, maar Falken 452 zijn een goedkoper en goed sturend alternatief. Gecombineerd kunnen deze slijtagedelen al binnen een jaar voor vele (tien)duizenden euro’s aan extra kosten zorgen.
Iets wat makkelijk te controleren is, is de sluiting van de motorkap. Soms willen die opspelen en een open waaiende motorkap onder het rijden is het laatste wat je moet willen als automobilist. De controller van de xenon verlichting brandt soms door en dat is een prijzige reparatie.
Conclusie
Diep van binnen is de Quattroporte, zeker met sequentiële versnellingsbak, meer supercar dan luxe sedan. Daarmee is het wel een zeer vriendelijke, vergevende, ruime en praktische supercar. Vele boodschappentassen passen achterin. Binnen is er ruimte voor 4. Zonder moeite brengt een Quattroporte je duizenden kilometers ver, maar techniek en temperament maken het tot een machine om met respect te behandelen. Gebeurt dit niet dan lopen rekeningen snel op en komt plezier snel tot een einde.
Koop een Quattroporte omdat het een droomauto is, je het komende jaar financieel wel goed zit en je graag lange halen autobahn met Italiaanse binnenwegen afwisselt. Als de Maserati voor de deur staat, maak er dan zo snel mogelijk een roadtrip mee om de auto écht te leren kennen Hier vind je een overzicht van alle Maserati’s Quattroporte die te koop staan.
meatpuppet zegt
Blijft een uitzonderlijke mooie auto..
ferrari250gto zegt
Ik heb het genoegen gehad eens een van deze schoonheden te mogen rijden. Wat een heerlijke auto! In de stad is die versnellingsbak wat minder, schakelt pas door bij 4 a 5000, maar op de snelweg pakt ie heerlijk op. Zeker een droomauto!
the-budel-guy zegt
@ferrari250gto: lolwhut bij ‘normaal’ rijden schakelt hij pas over bij 4 tot 5 duizend toeren??
tpa80 zegt
@ferrari250gto: Dan ga je toch zelf flipperen ;) Vind automaat rijden sowieso niet echt autorijden.
Heb er ook 2 dagen in mogen rijden. Bak schakelt niet heel soepel, voor de rest een genot om in te rijden. Zou de QP toch verkiezen boven de 3 Duitse eenheidsworsten van “dezelfde klasse”, ondanks de bekende minpunten.
Helaas zal het bij dromen blijven om hem echt voor de deur te hebben :(
ferrari250gto zegt
@tpa80: Ok. Op dat ‘ik vind automaat rijden sowieso geen autorijden’ ga ik zeker niet reageren (vreemde opmerking), maar zelf flipperen in de stad? Ooit een auto met flippers gereden? Flipperen in de stad is vrij naar, op de snelweg oke, maar in de stad? Over het bezitten van zo’n automobiel, is vrij haalbaar, maar met een modaal inkomen kom je er inderdaad niet. De onderhoudskosten van een maserati zijn aan de hoge kant. Zag laatst bij mij in de buurt een wat oudere quattroporte staan (19 nog iets), toch wel lef hebben om zo’n auto te rijden. Ik woon in de Indische Buurt (A’dam) dus dan is het vrij vreemd om zo’n ding tegen te komen.
Even nog een kleine samenvatting van mijn ritje in een QP, ik moest chauffeuren voor een kerel en die vent die werpt me een sleutel toe na het diner. Een maserati-sleutel dus en in mijn hoofd schreeuwt gelijk een stem JACKPOT, maar ik bleef er ogenschijnlijk cool onder. Eenmaal in de parkeergarage stond daar een gloednieuwe QP en ik kon m’n geluk niet op! Vandaar mijn opmerking over het rijden in de stad met zo’n ding, hij schakelt vrij laat. Maakt het er niet minder leuk op btw, maar op de snelweg maakt ie het meer dan goed. Dat die vent zei dat ik hem na een stukje trajectcontrole vol door mocht knallen maakte het ritje er niet minder erg op.. Kortom: QP rijden is een ervaring op zich en als je de kans krijgt; sowieso doen!
tpa80 zegt
@ferrari250gto: misschien een beetje misplaatst die opmerking, omdat je blijkbaar voor je werk de auto moest rijden. Meer een persoonlijke opvatting, over autorijden in het algemeen. Ik reed er in de privésfeer mee, dus was het niet nodig om rekening te houden met een klant achterin.
Heb 2 dagen in deze wagen mogen rijden, dus flippers zijn me niet onbekend. Had ik trouwens al vermeld in mijn vorige post.
Waarom vind je het dan zo naar om die flippers te gebruiken in de stad? Zoveel inspanning vergt het toch niet om je vingers te bewegen en een schakelmoment te kiezen? Van alle tijd dat ik erin gereden heb, heb ik misschien 10% op de automaat gereden. Dit was net nadat ik instapte en eerst even aan de auto moest wennen.
mercs zegt
Geen Falken banden kiezen, dat is leuk als je op het circuit bent of als je wilt driften maar verder is het waardeloos. Onder natte omstandigheden verliest die snel grip, om over sneeuw maar te zwijgen (levensgevaarlijk). Ze zijn wel slijtvast en goedkoop, maar maken ook relatief veel herrie en het rubber is erg hard. Gewoon Michelin Pilot Sport eronder.
Verder, coole bak zo’n Vierdeur.
roberto zegt
De Sport GTS… een occassion die hoog op mijn verlanglijstje staat!
Hupke zegt
Geen spek voor mijn bek maar ik zie ze graag eens rijden. Ergens vind ik het wel zonde dat deze wagens nu zo betaalbaar worden. Veel van de mensen die ze nu kopen kunnen ze zich eigenlijk niet veroorloven en gaan creatief zijn met het onderhoud en ze daarmee vernielen.
Er zullen er maar weinig dit tijdperk voordat ze echte klassiekers zijn, gaan overleven.
octane zegt
@Hupke: Ben het over het algemeen met je eens dat veel occasion-jagers een hele serie auto’s kunnen verpesten (oudere 5-series bijvoorbeeld.) Ik denk alleen niet dat dat ook bij de quattroporte zal gebeuren, immers; waarom eerst koopjes jagen om je vervolgens helemaal blauw te betalen aan de pomp?
Hupke zegt
@octane:
Liefhebbers die per se een quattroporte gehad moeten hebben…
Hubert zegt
@octane:
Je moest eens weten hoeveel Maserati’s 425 / 430 verpest zijn.
En wat te denken van vele Delta’s Evo. De meeste die op de schroothoop belanden zijn aan gort gereden doordat er geen onderhoud aan gedaan is.
Specht zegt
Leuk maar vrij nutteloos artikel.
Mensen met genoeg geld om een goede (en dus dure) gebruikte Masser te kopen, maakt het geen drol uit wat de onderhoudskosten zijn.
Mensen die een goedkope Masser kopen die krijgen er gegarandeerd spijt van. :P
Bovendien moet je dan ook wel een liefhebber zijn met geld teveel lijkt me, want waarom zou je in vredesnaam een goedkope Quattroporte kopen en die dagelijks gaan gebruiken met grote kans dat je leegloopt op allerlei onderhoud? Dan kun je beter een leuke cabrio of coupe kopen voor de weekenden en een betrouwbaar en goedkoop dieseltje als dagelijks vervoer…
dunhozzie zegt
@Specht: Het spijt me maar dat ben ik niet helemaal met je eens. 20.000 komt namelijk in de buurt van mijn budget, dus over een paar jaar kan ik prima een exemplaar veroorloven.
Daarom is het dan belangrijk om te weten dat ik, meer nog dan een vergelijkbare auto van bijv de duitse 3, moet opletten. Maar dat ik hem (gezien het feit dat ik 90% autosnelweg rijd), toch kan gebruiken als daily driver.
En ja dat zijn dingen die je zelf ook al kunt bedenken, maar ik kan me voorstellen dat er nog auto’s zijn die je kunnen verrassen en goedkoper dan je denkt. Plus stereotypes zijn wel historisch gezien vaak waar, maar dat hoeft voor een auto van na 2000 niet het geval te hoeven zijn.
Maar voel je niet bezwaard om aan je mening vast te houden, dat doe ik nl ook ;)
dunhozzie zegt
@dunhozzie: bah, veel kromme zinnen. Ik wil een edit knop.
….dan bij een vergelijkbare auto….
….goedkoper zijn dan je denkt
….dat hoeft voor een auto van na 2000 niet het geval te zijn.
Mee zegt
@dunhozzie: De €20.000 aankoopprijs is relatief weinig, maar wees er maar zeker van dat je dat bedrag in de volgende 3 (mijn schatting) jaar nóg eens mag uitgeven aan onderhoud/belasting/verzekering/benzine.
jrk68 zegt
@Mee:
Ach, dat geldt voor alle auto’s in die prijsklasse, of denk je dat een M5 een koopje is op het gebied van brandstof, verzekering en onderhoud. Zeker de V10 is een aanslag op je bankrekening.
Als je dit soort bolides gebruikt wil rijden moet je daar gewoon rekening mee houden en niet hopen dat het je niet overkomt.
jaapiyo zegt
@Specht: Er is vast een middengroep die er financieel op zich wel lekker bijzit maar ook weer niet meteen een paar ton kan/wil stukslaan op een nieuwe Maser en/of mensen die dit model gewoon lekkerder vinden en een mooie Sport GTS op het verlanglijst hebben staan maar bijvoorbeeld even hebben gewacht tot een deel van de CO2-tax is afgeschreven.
Je weet wel, de huis-tuin-en-keuken huisarts, de hooggeplaatste ambtenaar, de redelijk succesvolle advocaat…Mensen die zo’n 1,5-2 ton per jaar verdienen, waarvoor een paar duizend euro per jaar te overzien is en die regelmatig even een rondje maken in dit prachtige apparaat.
Wat mij betreft elke dag een artikel over de QP (sport GT S). De huidige QP en Ghibli zijn het toch net niet IMO. De Ghibli komt wel in de buurt maar is teveel 300C (die spiegels en nog erger, dat interieur) en ook die achterkant en vouw in het achterportier…mwah…ik wil er nog steeds wel een hebben maar ik wil er geen spreekwoordelijke nier voor verkopen.
jaapiyo zegt
@jaapiyo: DE verlanglijst…ik ging voor het verlanglijstje.
a6stang zegt
@Specht: onzin… Wat een rare gedachtengang is dat toch; dat je als je geld hebt je niet meer druk maakt over onderhoudskosten etc. Ik heb nooit begrepen dat ‘arme’ mensen denken dat rijke mensen toch geld genoeg hebben en daarom het geld maar over de balk (kunnen) smijten… Waarom denk je dat deze mensen rijk zijn? Niet omdat alles meteen de deur uit gaat denk ik.
Specht zegt
@a6stang: Ach laat ik het zo zeggen, ik spreek uit eigen ervaring. Zie namelijk elke week genoeg lui voorbij komt die zonder blikken of blozen een paar 1000 euro uit de zak halen voor nieuwe of gebruikte Ferrari of Porsche onderdelen. En dat zijn dan ook nog is de lui die zelf sleutelen. :)
De lui die het echt geen reet kan schelen laten het ding bij problemen door de dealer of specialist ophalen, en mogen dus echt de volle mep dokken bij reparaties.
Maar goed mij maakt het niks uit als lui voor 20.000 een afgetrapte Masser kopen, is goed voor de economie. :P
E550 zegt
@a6stang: Precies, jullie leven potverdikkeme in Nederland. Daar zijn de superrijken nog steeds gierig.
E34M5Touring zegt
Een mooie 2010-11 GTS met de juist bak. Die komt hier in de nabije toekomst nog een keer aan de beurt. Ben verliefd op dat ding sinds de introductie. Dit en een F-Type Jag en mijn 2car droom garage is compleet!
4x4wheels zegt
@E34M5Touring: En dan nog een mooie M5 touring op de stoep voor boodschappen en kids ;)
E34M5Touring zegt
@4x4wheels: Hhmmm E60 M5 Touring of een XFR Estate… Moeilijk moeilijk ;)
4x4wheels zegt
@E34M5Touring: Voor mij is het makkelijk, bankrekening werkt onder geen beding mee :'(
E34M5Touring zegt
@4x4wheels: Voor mij op dit moment ook niet maar de spaarrekening wordt plechtig bijgevuld en dr komt een moment dat die toereikend wordt. Zeker in geval van de Maser. Die blijft nog wel ff zakken in prijs vermoed ik ;)
jaapiyo zegt
@E34M5Touring: Range Rover en 250 GT Lusso erbij en je bent klaar. Of toch de Miura er nog bij…en een Exige/GT3 RS voor trackdays…550i voor incognito cruisen misschien…Carrera GT om af en toe een keer te horen…288 GTO voor de 80s vibe…Tsja…:D
4x4wheels zegt
@jaapiyo: Ik herken het.. Als ik de loterij mocht winnen moet het wel gelijk goed veel zijn. Vervolgens alles kopen, want kiezen tussen zoveel moois is onmogelijk :’)
mmot05 zegt
@E34M5Touring: ik hoop het voor je kerel, voor mij zal het een wens blijven
Pordon zegt
Ben één van de weinige die de quattroporte echt niks aan vind. De auto straalt voor mij absoluut niks uit en doet mij zeker niet denken dat het een auto is van 150k+. Saai, Italiaans en een interieur styling waar ik ook niet blij van wordt + de hoge bovengenoemde lopende kosten maken dit voor mij een auto die ik nooit zou willen hebben.
kapiteinaudi zegt
Prachtauto, zo’n Quattroporte!
kapiteinaudi zegt
@kapiteinaudi: Dat was dus niet als reactie bedoeld, maar als een gewone comment…
mashell zegt
@Pordon: de wagen heeft mij ook nooit echt kunnen bekoren. Te groot, al verouderd bij introductie (dat rare deurslot halverwege de deur…), interieur maar zozo. Het enige wat voor de wagen speekt was z’n exclusiviteit.
jrmpower24 zegt
@Pordon: ooit wel eens een Sport GT S in het echt gezien?
Pordon zegt
@jrmpower24: ja hoor. Afgelopen weekend in Istanbul in de wijk Kadikoy reden er behoorlijk wat quattroportes en het doet me echt helemaal niks. Wel prima wijk voor spotters trouwens. Echt van alles rijd daar. Tientallen Porsches en GTRs, Ferrari’s, G63 AMG, Rolls Royces en ga zo maar daar.
lincoln zegt
als ik een lompe bak wil dan koop ik gewoon een Mercury Grand Marquis voor een scheet en drie knikkers ..
kwalitatief op een veel hoger niveau en onderhoudkosten zijn er bijna niet ..
desjonnies zegt
@lincoln:
Ben verliefd op een 240Z
Eigenlijk sinds ik het DiRK verhaal heb verteld
Hoe zit je met je Juva ?
lincoln zegt
@desjonnies:
de Juva staat nog in le pays Basque ..
veilig op het erf van de loco-burgemeester ..
wil em op laten halen samen met een ander ding (een heeeeeeeel bijzonder ding) ..
maar daar is de deal nog niet helemaal van rond .. da,s nog een beetje touwtrekken ..
lincoln zegt
@desjonnies:
en tja ..
dat heb je met verhalen ..
je denkt dat je er een ander een plezier mee doet ..
maar eigenlijk vertel je die meuk tegen jezelf ..
E550 zegt
@lincoln: Dan wel de Marauder, in black.
lincoln zegt
@e550:
kijk .. da,s klare taal ..
desjonnies zegt
Dingen devalueren nog harder dan de Euro.
En zijn steen stervensduur in onderhoud, zeker nu Maserati tewgen Ferrari ‘aanschuurt’ .
Ok je zult zelf de handen uit de mouwen kunnen steken en op onderdelenjacht gaan.
Maar er is een reden dat al dit soort dure prestige voertuigen snel devalueren.
Kijk uit je doppen en je koopt een gebruikte Cayenne voor rond de 13 mille.
Alleen een kleine rem-revisie kost 4 mille voor zo’n ding.
Droomauto’s, vooral van blijven dromen
Zelfde als een vriend met een zeewaardig jacht : Wordt je uitgenodigd om mee te varen naar bv Engeland, betaal de boodschappen en weescht genereus.
Als de man je gaat vertellen wat de meuk voor zo;n jacht kost, kom jij er als opvarende met een koopje vanaf.
Daar zijn die 12 flessen champagne, 4 kreeften en kaviaar nix bij qua kosten………
j00rs zegt
Ik zal sowieso ooit een Sport GTS op mijn toekomstige oprit hebben staan! Desnoods met een saai (elektrisch) muesli bakje ernaast voor de dagelijkse kilometers.
jrmpower24 zegt
Sport GT S.. *droomt weg…
papa zegt
Mooi nu een aankoopadvies voor de qp4
jrk68 zegt
@papa:
Dat advies is simpel, je vingers er niet aan branden, wil je vergelijkbare looks, neem dan een Lancia Kappa.
papa zegt
@jrk68:
Ik heb wel eens een qp4 v8 langs horen komen, een lancia kappa is leuk maar dat is toch echt iets heel anders. Wat een fantastisch geluid btw.
w0o0dy zegt
Vandaag een Grancabrio langs zien en vooral horen komen… man wat een heerlijkheid.
mtber zegt
Zucht, was ik maar wat rijker en minder knap
zender zegt
@alwood: Sorry maar ik vond dit echt een slecht artikel.. Benamingen van de modellen ontbraken en de uitleg daarbij, aandachtspunten waren veel te algemeen, vertel erbij dat het multimedia systeem niet deugd, etc. Ok misschien is dit geen review maar als dit het advies was om een Quattroporte te kopen wist je nog net niks..
sandniggah zegt
Niet kopen als je een directeur bent van een woningbouw vereniging.
tstile zegt
Handig zo’n vierdeurs met ruime kofferbak.
Maar met dagelijks gebruik loop je er op leeg. Qua onderhoud komt het in de buurt van Ferrari.
Dan kan je beter een nette duitser kopen als daily driver en een Ferrari voor het betere stuurwerk. Die slijt dan ook wat minder hard omdat je voor je boodschapjes en winterse fileritjes gewoon je doorsnee duitser pakt