Klassieker: TVR Cerbera

50 tinten bruin. Alleen voor mannen.

Een stoere auto. Een spannende auto. Compromisloos. Pure sensaties. Raszuivere competitietechniek. Jonge hippe mensen met een dynamische levensstijl. Sla elke willekeurige folder maar open en dergelijke termen worden gebezigd. Volgens folders worden de auto’s ontwikkeld met passie, een ziel en technische innovatie. Dat het meestal gewoon uitgekauwde techniek is die voor 0,5% is verbeterd deert niet.

Waar je je zorgen over kunt maken is hoe mannen worden afgebeeld in deze folders. Allemaal strakke, slanke en goedlachse mannen met veel te witten tanden. Keurig geschoren baard, nek en libido. Je ruikt de Zwitsal gewoon door de pagina’s heen. Zelfs de meest stoere mannen als Zlatan Ibrahimoviç staan in een Volvo reclame hun puistjes te bekijken in de spiegel om vervolgens een vierpits Volvo aan te prijzen.

Ok, bij een Volvo kun je dat verwachten. Het zijn verstandige auto’s voor verstandige mensen. In principe zijn het wereldauto’s. Maar het sluit niet aan bij je innerlijke man-zijn. Je zou denken dat een Ferrari, Lamborghini of Bugatti wél door de ballotagecommissie komt. Neen, de Balotelli-commissie wellicht wel, maar een echte kerel rijdt geen rijdend scheermes met straalaandrijving. Alle supercars zijn eigenlijk veel te vriendelijk, te gestyled en te veel huidcrème op wielen. Misschien dat een 911 GT2 RS nog in de buurt komt, maar dat is een Porsche en een Porsche is per definitie te pretentieus. Neen, voor échte mannen is er maar één merk en dat is TVR.

TVR was een klein Brits merk dat net zoals veel andere Britse merken enkel sportwagens bouwde. Op 23-jarige leeftijd richt auto enthousiast TreVoR Wilkinson zijn eigen bedrijf op, Trevcar, niet veel later omgedoopt tot TVR. De geschiedenis kenmerkt zich door financiële problemen, fantastische sportwagens, ondergewaardeerde kwaliteiten en gebrekkige betrouwbaarheid. Precies zoals het hoort. De meest kleurrijke periode is nog toen wijlen Peter Wheeler aan het hoofd stond. Zijn paradepaardje was de TVR Cerbera.

Het merk uit Blackpool ging lekker in de jaren ’90. Het succes van de S-modellen en de Griffith zorgde ervoor dat het merk zowaar kon uitbreiden. Peter Wheeler was Brits, maar niet bescheiden. Zijn visie was om Ferrari, Porsche en andere merken eens aan te pakken. De nieuwe range-topper moest sneller, lichter, sterker, bijzonderder en goedkoper worden dan de heersende concurrentie. Ga er maar aan staan.

TVR heeft altijd gebruik gemaakt van bekende motoren van Ford, TWR en Land Rover. Dat is op zich niet verkeerd, want de Griffith 500 was (terecht) een hit van jewelste. Maar om echt aan te kunnen haken moest er volgens Wheeler een eigen motor te komen. Samen met motorenspecialist Al Melling en John Ravenscroft ging Peter aan de slag om een unieke motor te ontwikkelen. Het werd géén kopie van een bestaande motor maar een geheel uniek blok.

Uiteraard was het een V8. Een V8 biedt namelijk alleen maar voordelen als je brandstofverbruik niet meerekent. De blokhoek was zeer onconventioneel voor een straatauto: 75 graden. De motor had een flatplane krukas en een enkele nokkenas die per cilinderrij slechts 2 kleppen bediende. De gedachte erachter was eigenlijk geniaal. Het was een compact blok door deze opzet. Dankzij de materialen, blokhoek en afstemming kon het blok enorme toeren draaien. Maar de 2-kleps configuratie zorgde ervoor dat het blok onderin voldoende koppel had. Een ander pluspunt was het gebrek aan massa. Droog woog het blok slechts 121 kg.

Ok, dan is er een basis voor een nieuwe motor, maar daar moet dan wel een auto om heen. Wederom een echte mannenauto. Aangezien echte mannen zich voortplanten moesten er ook kinderen mee kunnen. Maximaal twee. Het eindresultaat was de Cerbera. De auto stond op een buizenframe. Daar werd de ophanging aangehangen, de cabine ‘ingelegd’ en de koets erbovenop gezet. Het is een rudimentaire maar effectieve manier om een sportwagen te construeren.

Het exterieur was klassiek doch eigenzinnig. Aan de voorkant was de Cerbera duidelijk familie van de V8S, Chimaera en Griffith. Aan de zijkant viel pas op hoe lang de Cerbera was. Alles is natuurlijk relatief, maar voor een sportwagen is een wielbasis van 2,56 redelijk fors, evenals de 4,28 meter totale lengte. De hoogte van 1,22 was dan weer erg laag. Het gaf de auto een geheel eigen identiteit. Maar als je hem in het echt zag kon je de wagen echt goed waarderen. De Cerbera was als die linke kale kerel met een bomberjack. Daar ga je niet ruzie mee zoeken.

Was de Cerbera van buiten al indrukwekkend, het interieur was werkelijk buitenaards te noemen. Alles leek organisch gevormd in plaats van ontwerpen. Je zat op de meest bijzondere stoelen achter een tweespaaks stuurwiel. Dat was als je überhaupt kon instappen. De Cerbera had namelijk geen deurhendels. Dat verstoorde de lijn. In plaats daarvan zat er een klein knopje onder de spiegel om de deur te openen. Uitstappen was overigens een raadsel, tenzij je het schakelaartje in de middenconsole kon vinden. Dit soort eigenaardigheden hoort nu eenmaal bij een TVR. De enige echte dissonant in het interieur was de aftermarket radio. Met een strakke Becker is dat overigens zo opgelost, Ferrari gebruikte die immers ook.

Sowieso maakte de radio niet heel erg veel uit. Weinig motoren zijn zo kenmerkend als de AJP-8. Het is een hoog, diep, schel en vol geluid tegelijk. Als een mens toont de motor emoties, nukken, blijdschap. Oh, en over-enthousiasme. Want de V8 was scheutig met zijn vermogen. Eigenlijk had de motor bij elk toerental meer dan voldoende vermogen of koppel beschikbaar, vaak allebei. De instap V8 was 4.2 liter groot en leverde een vermogen van 360 pk bij 6.500 tpm en een koppel van 430 Nm bij 4.500 tpm.

Want dames en heren, de Cerbera was snel, heel erg snel. 0-100 was gepiept in 4,4 seconden terwijl de topsnelheid 292 km/u bedroeg! Hartstikke leuk hoor, een E36 M3 of een 993 Carrera, maar je werd compleet gedeclasseerd en vernederd. Deze twee worden genoemd omdat ze rechtstreekse concurrenten waren. De BMW was ietsjes goedkoper en de 911 wat duurder.

En dan te bedenken dat dat de instapper was. Niet veel later kwam er ook een Cerbera 4.5. De motor was in principe gelijk, maar dankzij een andere krukas bedroeg het vermogen nu maar liefst 420 pk bij 6750 tpm en 520 Nm bij 5.500 tpm. De 0-100 sprint was voorbij in slechts 4,1 seconden. Maar misschien het meest indrukkend was de topsnelheid. Dankzij het relatief kleine frontoppervlak, de gunstige aerodynamica en het brute vermogen kon je de 300 km/u aantikken.

Niet veel later kwamen er nog twee motoren bij. De eerste was een afronding naar beneden, de Cerbera Speed Six. Deze auto werd gebouwd volgens het principe van de AJP8, maar was een zes-in-lijn, geheel logisch AJP-6 genoemd. Volgens kenners is dit de beste Cerbera ooit gebouwd. Met 355 pk bij 6.800 tpm ga je nooit wat tekort komen en ook het koppel van 447 Nm bij 5.000 tpm was overmaats voor slechts 1.090 kg. Het was ook nog eens de goedkoopste Cerbera. Voor de prijs van en een BMW 328Ci met een M-Sportpakket en wat opties kon je ook deze Cerbera uitkiezen.

Er was ook een nieuwe topvariant, de Cerbera Red Rose. Deze was gebaseerd op de Cerbera 4.5 en deelde ook diens achtcilinder. Maar de motor werd flink aangepakt. het in- en uitlaat traject werd herzien, alsmede de ECU. De Red Rose V8 kon alleen draaien op hoog octaangetal benzine, minimaal 98, maar 100 was nog beter voor de prestaties. Het vermogen steeg dan naar 445 pk bij 7.250 tpm (voor een V8!) en 545 Nm bij 5.500. De prestaties grensden aan het hondsdolle. Want met warme achterbanden kon je van 0-100  in 3,9 seconden sprinten! Mits de cojones groot genoeg waren uitgevallen kon je 313 km/u aantikken.

Als dat nog niet bijzonder genoeg is, relatief gezien was de Cerbera een schijntje. De Cerbera was leverbaar vanaf zo’n 40.000 pond. Vrij vertaald: voor het geld van een Boxster reed je een 911 Turbo eruit op de sprint. Bekijk onderstaande tabel om aan te geven hoe de Cerbera Red Rose zich verhield tot de concurrentie.

Auto:	Max. vermogen / koppel	Gewicht	0-100 - V-max:	Nieuwprijs***
Aston Martin DB7 Vantage	420 pk / 540 Nm	1.775 Kg	5,1 sec. - 296 km/u	€185.000
BMW M3 Coupé (E46)	343 pk / 350 Nm	1.570 kg	5,2 sec. - 250 km/u*	€80.000
Ferrari 456M GT	442 pk / 550 Nm	1.690 Kg	5,2 sec. - 310 km/u	€270.000
Jaguar XKR	370 pk / 525 Nm	1.640 Kg	5,4 sec. - 250 km/u*	€115.000
Maserati 3200 GT	370 pk / 491 Nm	1.590 Kg	5,1 sec. - 280 km/u	€110.000
Mercedes-Benz CLK55 AMG (C208)	347 pk / 510 Nm	1.620 Kg	5,4 sec. - 250 km/u*	€115.000
Nissan Skyline GT-R V-Spec (R34)	276 pk / 400 Nm**	1.560 Kg	4,9 sec. - 250 km/u*	€75.000
Porsche 911 Carrera (996.2)	320 pk / 370 Nm	1.345 Kg	5,0 sec. - 285 km/u	€105.000
Subaru Impreza P1 (GC)	280 pk / 407 Nm	1.295 Kg	4,9 sec. - 250 km/u	€60.000
TVR Cerbera Speed Six Red Rose	445 pk / 545 Nm	1.100 Kg	3,9 sec. - 313 km/u	€75.000

In 2000 werd de Cerbera wat bijgepunt. Om, qua uiterlijk, in de pas te lopen met de Tamora en Tuscan kreeg de Cerbera een nieuwe neus aangemeten. Dit was goed nieuws voor de mensen die gingen voor de 4.5, want die kregen sindsdien standaard het ‘lightweight’ package aangemeten. Alsof de auto van zichzelf al te zwaar was. Nu moet er eerlijkheidshalve wel bij vermeld worden dat het ‘Red Rose Pack’ en ‘Lightwheight’ package eigenlijk deden wat er belooft werd bij de standaard 4.5.

Op papier waren TVR’s altijd sterker dan de concurrentie. Op papier waren TVR’s ook altijd lichter dan de concurrentie. Toch kwam dat er op asfalt niet altijd uit. In het geval van de Cerbera 4.2 en 4.5 lag dat bijvoorbeeld aan het feit dat de auto inclusief opties wel 1.200 Kg kon wegen (nog steeds erg licht). Op verkeerde brandstof met verkeerd onderhoud zat het vermogen in realiteit rond de 300 pk. Het was dus zaak om je Cerbera goed op orde te houden.

Deed je dat, dan was er bijna niets zoals een Cerbera 4.5 Red Rose. In tegenstelling tot wat je zou denken was de Cerbera bijzonder ruim. Tot 2 meter kun je er nog behoorlijk in zitten, probeer dat maar eens in een DB7. Het stuurwiel is bijzonder om vast te houden, en zat vol gevoel. Sturen was gáán, geen denktijd, geen marge. De stuuruitslag van uiterst links naar uiterst rechts was slechts twee keer draaien. Bijzonder direct dus. Dat gold niet voor het gaspedaal. Althans zo leek het. Deze had namelijk een enorm lange slag.

Dat had een voordeel: zo kon je de motor docieler behandelen. De reden waarom TVR hiervoor koos was vooral om te verbloemen dat de auto niet uitgerust was met tractie controle. Sowieso miste de TVR een hele hoop afkortingen: ABS, ASR, EBD, ESP: de enige afkorting die de Cerbera had was TVR. Ondanks dat het papier een widowmaker was, viel dat in het echt heel erg mee. Met name de latere exemplaren hadden een fantastische onderstelafstemming. Er was sprake van een beetje comfort. Niet zoals in een Jaguar, maar een A4 met S-Line pakket en 19″ wielen geeft de oneffenheden in de weg veel duidelijker door. De combinatie van de directe besturing, bijzonder doseerbare gasrespons en de lange wielbasis zorgden ervoor dat je de auto kon sturen met het gaspedaal. Precies zoals het hoort.

Het was in 2003 al weer over en uit voor de Cerbera. De auto zou geen opvolger krijgen. Dat is op zich ook wel logisch, want TVR had op dat moment de meest wilde plannen. Zo was er een Tuscan, Tamora en een T350C plus plannen voor een Typhoon en nog snellere modellen. Maar dat waren allemaal zescilinders. Hele sterke zespitters, maar het bleven zes cilinders. Zo groot en en bruut als de AJP8 zou het niet worden. De Cerbera 4.5 Red Rose zal de historie ingaan als bruutste en mannelijke TVR aller tijden. De aankomende TVR, onder leiding van Gordon Murray en Cosworth zal waarschijnlijk de spirituele opvolger worden van deze auto.

Of toch niet…

Het succes van de Griffith, Chimaera en Cerbera steeg Peter Wheeler naar het hoofd. De sportwagens verkochten uitstekend en de pers was lovend. Zou een stapje hoger dan geen optie zijn? Bij het ontwikkelen van de AJP6 en AJP8 motoren werd er rekening mee gehouden dat het mogelijk was om ook een andere motorconfiguratie te maken, die van een heuse V12.

In 1996 presenteerde TVR al een concept, de TVR 7/12. Een buitenissig apparaat met, je raadt het al, 7-liter V12 motor. Het vermogen wordt geraamd op 800pk. Aangezien het gewicht rond de 1.000kg uitkwam, was het in theorie een zeer, zeer snelle auto. Het doel was om de McLaren F1 voorbij te streven. Zowel op de baan als op de straat. Bescheidenheid was Peter Wheeler vreemd. Gelukkig maar.

Van het het prototype wordt een GT1 racer gebouwd, maar die auto was geen lang leven gegund: de klasse was aan grote verandering onderhevig waardoor de Speed 12 omgebouwd diende te worden naar GT2 specificatie. De resultaten waren des TVR’s: heel erg snel, maar veel technische malheur. Het project begon op een flop uit te draaien.

TVR besloot dan maar verder te gaan met de ontwikkelen van de straatauto. Een voordeel was dat de restrictor verwijderd kon worden. De race-TVR’s zaten rond de 675pk, de straatversie tussen de 800 en 880 pk… De Speed Twelve werd kreeg de uiterlijke kenmerken van de Cerbera en de ‘straat’-auto was klaar. Om te verifiëren dat de auto daadwerkelijk het vermogen van 800 pk zou halen, werd dit getest op de rollenbank. Tijdens het testen was de V12 zo furieus dat de ingaande as van de rollenbank de geest gaf. Na de testmethode iets gewijzigd te hebben (per cilinderbank wordt er 480pk gemeten) werd het resultaat bekend: 960 pk. Jazeker, dat leest u goed. De TVR Cerbera Speed Twelve kan 960 atmosferische paarden ophoesten.

De eerste aanbetalingen kwamen al binnen en TVR begon gestaag aan de voorbereiding van de productie. Deze zou snel eindigen. TVR baas Peter Wheeler besluit een keertje zo’n Cerbera Speed Twelve prototype te gebruiken om mee naar huis te gaan. En toen wist hij: deze auto is te snel. Te veel vermogen, te weinig tractie. Bugatti kwam later weliswaar met een auto met 1.000pk, maar de Veyron weegt 2x zo veel, heeft een automaat en 4WD…De TVR leverde bij 200 km/u in zijn 5 nog wielspin op. U begrijpt: deze auto was écht Fast & Furious.

Per direct word besloten om de productieplannen te stoppen. Alle aanbetalingen worden geretourneerd en de prototypes die gebouwd waren, worden gedemonteerd. De onderdelen worden gebruikt voor privé teams die nog met de auto’s racen. En daarmee was het TVR Speed Twelve project ten einde.

Op één exemplaar na. Met overgebleven onderdelen heeft Wheeler nog een straatexemplaar gebouwd, op het chassis van een racer met een koolstofvezel koets. Wheeler wilde de auto alleen verkopen aan een echte liefhebber, die hem zelf wilde hebben en niet als belegging wilde gebruiken. Het schijnt dat de geïnteresseerde bij Peter Wheeler thuis op de thee moest komen voor een soort ‘sollicitatiegesprek’.

Deze auto, met kenteken W112 BHG is nog altijd in handen van dezelfde eigenaar. Het vermogen is iets terug geschroefd naar 830pk, nog altijd meer dan voldoende op minder dan 1.000kg. Af en toe, op meetings of speciale geleden komt ie weer eens opduiken. Ja, de P1, 918 en LaFerrari zullen zeker sneller zijn op een circuit, maar dat zijn compromissen en beleggingfondsen op wielen. De TVR Cerbera Speed Twelve is de enige auto waarvan in de folder mag staan dat ie echt compromisloos is. Een echte mannenauto.