Nee, we gaan hier geen politieke discussie voeren. Het gaat over de integratie van vormen bij auto’s. Al zou je je voor de lol wel eens af kunnen vragen hoe het zou zijn geweest als Rita Verdonk automotive designer was geweest…
In het begin van mijn studie Industrieel Ontwerpen kregen we het vak vormstudie en vormintegratie was een belangrijk onderdeel daarvan. We moesten twee houten blokjes in twee verschillende vormen uitkiezen en die in een bepaalde compositie samenbrengen. Van Dale omschrijft integratie als volgt:
in·te·gra·tie (de ~ (v.), ~s): het maken tot een harmonisch geheel of opnemen in een geheel.
En dat is dus precies wat we moesten doen, maar hoe? Dat mochten we lekker zelf uitzoeken. Je moest dus zelf een integratiebeleid bepalen: organisch of geometrisch, massief of hol, doorsnijdend of aanvullend, en ga zo maar door. Hieronder zie je de scans van een paar schetsjes die ik destijds onderweg in de trein in mijn schetsboek gemaakt had. Ik koos voor een rechthoekig plankje en een cilinder en probeerde die samen uit één stuk aluminium plaat in geïntegreerde staat te laten ontstaan.
Deze op het eerste gezicht vrij eenvoudige oefening bracht bij alle medestudenten vrij snel hun unieke stijl naar boven. Iedereen had een geheel eigen integratiebeleid en een unieke manier van uitvoeren. En het is juist dit integratiebeleid die de verschillende stijlen van alle autodesigners zo kenmerkend maakt. Het eerder besproken Design DNA. Zagato maakt bijvoorbeeld hele typische keuzes en bedenkt vormen en oplossingen volgens een totaal ander integratiebeleid dan onder andere Bertone en Pininfarina. Als een bepaald integratiebeleid consequent en oprecht wordt doorgevoerd en het hele team weet hoe het moet werken en welke taal men moet spreken, dan is de kans op interne conflicten klein en wordt het design mooi homogeen en harmonieus.
Een auto bestaat uit een beperkt aantal basisvormen die door iedere designer op een andere manier geïntegreerd worden. Je hebt een romp en een cabine en vaak is de romp nog weer opgedeeld in een duidelijk voor-, midden- en achterstuk. Bij de vormgevingsopdracht op de TU ging het om slechts twee vormen, maar bij auto’s is de hoeveelheid basisvormen vaak veel groter. Hoe breng je die verschillende delen mooi samen en hoe integreer je de diverse losse aanhangsels? Passen de toevoegingen zich aan of bereidt de basisvorm zich voor op de komst van de ornamenten? Of misschien nog mooier… laten we ze naar elkaar toe groeien? Zijn de koplampen wel goed ‘ingeburgerd’? Spreken de deurgrepen, spiegels en uitlaten wel dezelfde taal? Welke onderdelen, lijnen en gaten staan er op de lijst om uitgezet te worden? Menig vormgever denkt daar niet eens over na, maar doet na meerdere experimenten gewoon wat het beste aanvoelt.
Zo is de grille van mijn GTO op papier begonnen met drie gaten. De eerste pennenstreken op de achterkant van een envelop toonden eerst nog drie losse gaten met vrij brede tussenstukken. Dat vond ik te rommelig en ik heb toen de buitenste gaten met mijn wijsvinger in het pastelkrijt ‘uitgesmeerd’ richting de middengrille. Deze samenkomst van gaten beviel me wel en ik heb het geheel nog verder laten integreren met één grote brede grijns als gevolg.
De designers in het team van BMW onder leiding van Adrian van Hooydonk zijn in mijn ogen ware meesters in het samenvoegen van zeer veel verschillende basisvormen. Op zeer kunstzinnige wijze laten ze holle en bolle vormen samenkomen, elkaar doorsnijden en ruimte maken voor losse ornamenten. Alles samen een knap staaltje modelleerwerk, maar mooi?
Ik vind persoonlijk dat er iets teveel basisvormen gekozen zijn, al is het door het drukke lijnenspel wel erg moeilijk geworden om nog te kunnen zien welke volumes de basis gevormd hebben. Ik zal het maar niet gaan hebben over de Bangle Butt van de 6- en 7-serie…
Eigenlijk ben ik wel een voorstander van een zeer streng selectie- en uitzetbeleid, puur op designgebeid natuurlijk… Zo weinig mogelijk basisvormen in combinatie met een vormgeving volgens het principe “Less is more” hebben mijn voorkeur. Schrijvers zeggen altijd: “Schrijven is schrappen” en dat kan met design ook zo zijn. Tekenen is veel krassen en daarna zo veel als mogelijk gummen, zeg maar. Maar goed… dat is slechts míjn integratebeleid voor wat ik vind dat een mooie auto nodig heeft, want Pagani daarentegen voert een veel gastvrijer beleid en toch is dat ook een erg mooie auto en dat komt dan vooral doordat Pagani van voor tot achter wel een zeer consequent beleid voert. Een vrij druk design, maar wel een gezellige drukte waar alle losse delen het prima met elkaar lijken te kunnen vinden.
Mijn absolute favoriet qua vormintegratie is de Ferrari Mythos van Pininfarina. Deze auto bestaat grofweg uit slechts twee basisvormen die op een sublieme manier als de twee delen van een tennisbal in elkaar grijpen en bij hun samenkomst vormen ze met hun innige verstrengeling het gat voor de radiateurs in de zijkant. Simpel, strak, spannend en geen overbodige opsmuk die onterecht de aandacht opeist of de strakke lijnen verpest. Een super integratiebeleid!
Pininfarina is sindsdien lang doorgegaan met dit succesvolle beleid en jaren later was daar de 456 GT. Dezelfde integratieregels werden nu in omgekeerde richting toegepast, want de motor zat voorin.
Weer een paar jaar later, in een nieuw tijdperk met een nieuwe tijdsgeest, werden dezelfde regels iets vrijer geïnterpreteerd en kwam Pininfarina met de Rossa. Ook een auto met de motor voorin, maar nu bestaand uit wat meer basisvormen die in elkaar grijpen en deze keer iets meer ‘openminded’ vormgegeven.
Helaas is het design van de Rossa als aanzet voor de 599 GTB door interne conflicten niet zo goed uit de verf gekomen als Pininfarina voor ogen had… Een goed designproces is niet democratisch, want als men meerdere visies in één auto probeert te verenigen, wordt het een zooitje. Als een integratiebeleid op designgebied niet consequent doorgevoerd wordt door een team van gelijkgezinden die dezelfde taal spreken, krijg je een gespannen situatie met illegaliteit van onderdelen en lijnen en zelfs een generaal pardon voor diverse ornamenten (spoilers, randjes, ribbeltjes, lampjes, e.d.). Als die conflicten dan ook nog eens doorslaan naar de samenwerking met de engineers, dan krijg je overbodige onderdelen die geen functie meer blijken te hebben en daar maar een beetje onnodig de aandacht zitten op te eisen of net doen alsof ze wel iets voorstellen… (disfunctionele koelgaten bijvoorbeeld)
Als het ontwikkelteam geen harmonieus geheel is, zal het design dat ook niet zijn.
Zoals bij de ontwikkeling van Mythos via 456 GT naar Rossa te zien is, zijn integratieregels aan verandering onderhevig en dat is goed, want een designfilosofie moet wel met zijn tijd meegaan. Nu ik na al die jaren die schetsjes van mijn oude vormintegratie opdracht weer terug zie, bemerk ik dat mijn visie langzaam een beetje veranderd is, want ik zou dezelfde opdracht nu iets anders uitvoeren. Niet dat mijn integratiebeleid nu veranderd is, maar de uitvoering daarvan wel.
De meeste designklassiekers hebben nauwelijks tot geen conflicten in zich. Of je als consument nu wel of niet iets weet van techniek en/of design, dat maakt niet uit… je ziet en voelt gewoon of het wel of niet klopt.
Hmm, misschien toch niet zo’n gek idee om Mevr. Verdonk eens te vragen een auto vorm te geven. Maar hoe duidelijk en streng haar integratiebeleid ook was… de Mythos zal ze nooit kunnen overtreffen.
jela zegt
Alweer een mooie column, Michiel!
joep zegt
Michiel je moet al je columns echt eens bundelen en uitbrengen! wederom echt super!
RA999 zegt
idd, weer een mooie column. Maar die Bangle Butt is toch ook door Van Hooidonk ontworpen, toen ie nog gewoon ontwerper was?
Forza! zegt
Zucht…Mythos en 456…wat een schitterende voitures…
H.J. Vaesen zegt
Mateloos boeiend, zeker om het van een deskundige te horen. Ik kijk nu ineens heel anders naar mijn auto. Holle, bolle vormen – integreren als een tennis bal?
Hm.
Michiel_vd_Brink zegt
Zie hier hoe een tennisbal bestaat uit twee rondgebogen lappen die in elkaar grijpen en zo een bal vormen:
Volgens hetzelfde principe, maar dan met meer lapjes is de WK-bal ook opgebouwd.
hans zegt
erg leuk verhaal weer, goeie toon, goeie inhoud. Keep up the good work!
Fiat Coupe 20v turbo zegt
Leuke column, zorgt ervoor dat ik met een heel andere blik naar auto’s kijk.
Een mooi voorbeeld van slechte integratie zijn de spiegels van Hyundai Coupe, ze zouden zo van een SUV afkomstig kunnen zijn.
*mierenneukmode-on*
onder de Z4 foto:
designgebeid
*mierenneukmode-off*
Racer X zegt
Erg toffe column. Kijk je altijd vanuit het oogpunt van een ontwerper naar auto’s, Michiel?
Is jouw uiteenzetting van vormkennis ook een reden waarom bijvoorbeeld niet-Italianen wél een Italiaans ontwerp neer kunnen zetten, omdat een Italiaans ontwerp bepaalde principes volgt?
Michiel_vd_Brink zegt
@ Racer X: ik kijk zoals ik kijk… ik weet niet hoe, maar ik doe ’t gewoon op mijn manier.
Vormentaal is universeel en van alle nationaliteiten, dus een Amerikaan zou net zo goed Italiaans kunnen tekenen als een Japanner en een Duitser of een Belg zou prima Engelse auto’s kunnen vormgeven.
Als je handen de juiste vormentaal spreken, maakt het niet uit welke spreektaal je vanaf je geboorte aangeleerd hebt gekregen.
De opper-Italiaanse Pininfarina Rossa is bijvoorbeeld getekend door de Japanner Ken Okuyama.
Klassiekerrally zegt
Heeeeel prettig en leerzaam leesvoer weer, Michiel!
Ik begrijp alleen de foto van de Saab niet helemaal. Als ik ’t mag zeggen is dat een voorbeeld van hoe ’t niet moet.
Die chromen randjes om de koplampen en grill… M’n maag draait er van om!
De DB4 GT Zagato daarentegen staat hoog op m’n all time favourites.
Hieronder nog een aantal van die schoonheden waar vormen in perfecte harmonie met elkaar leven:
Bedenk dat de Miura door een ‘broekie’ getekend werd! Knap stuk werk om de lijnen zo met elkaar te laten samenwerken.
Wat moet je hier nog van zeggen… Alle lijnen perfect geïntegreerd. Zelfs het dashboard toont het silhouet van de auto.
Knap hoe zo’n kolossale auto toch slank en snel oogt. Geen gevloek hier. Zelfs de rechtopstaande grill kan prima overweg met de rest van de lijnen.
Sir Wiliam Lyons was een van de meesters van de vloeiende lijnen… Het ontwerp klopt van alle kanten. Ik kan geen hoek bedenken van waaruit de XK120 niet mooi is.
Michiel_vd_Brink zegt
@ H.J. Vaesen: wat voor een auto heb je?
Ik wil wel eens meekijken.
Land rover-freak zegt
En weeral een super-column van Michiel van den Brink!
Blijven doen, en ik deel de mening van joep: bundelen en uitbrengen!
Orichinals zegt
Een leuk en goed stuk, zowel op tekentechnisch inzicht, als op schrijfgebied. Ik herken zoveel van wat je schrijft in mijn eigen visie, de manier waarop ik zelf naar auto’s kijk, het komt overeen, met hoe jij de dingen hier uitlegt. Vaak als een model in beeld komt, of uitkomt herken ik gelijk, of het kans van slagen heeft of niet, zeer regelmatig is het eerste intuïtieve gevoel, van het klopt wel, of het klopt niet, het goede.
Klassiekerrally zegt
Hmmm… Mijn bijdrage verschijnt niet. Waarschijnlijk te veel plaatjes er in geplakt.
Ik wilde een aantal auto’s tonen waarvan ik vond dat de elementen in perfecte harmonie met elkaar ‘leefden’. Kortom: auto’s die ‘kloppen’.
Daarbij horen de Lambo Miura, de Lotus Elite, de Bentley R Type Continental en Jaguar XK120, met name met ‘disc wheels’.
Allemaal auto’s met vormen die ik ’t mooist vind; vloeiende lijnen.
Mijn eigen auto’tje is trouwens ook nog niet eens zo slecht. Maar ja, wat wil je als Pininfarina zich er mee bemoeit? :)
In elk geval weer bijzonder lekker en leerzaam leesvoer, Michiel!
Ik verheug me er elke twee weken weer op. Is inderdaad best een goed idee om je columns eens bij elkaar te voegen. Op internet, of op papier…
Klassiekerrally zegt
Oh, ik was weer wat te ongeduldig ;)
Michiel_vd_Brink zegt
@ Klassiekerrally: die Saab is inderdaad een voorbeeld van hoe het niet moet.
Je plaatjes in je comment werken inmiddels gelukkig wel.
DRU zegt
@ H.J. Vaesen: Ja, meneer Vaesen, wat voor auto heb je? :)
DRU zegt
Awesome column Michiel. Bravo.
DRU zegt
Wat ik wél vind van auto’s die te goed geintegreerd zijn: omdat niets een doorn in het oog is, stopt het ook met prikkelen en opvallen. Na een tijdje vervagen ze en worden ze slaapverwekkend mooi. Dat heb ik met de 456 GT. Altijd mooi gevonden, maar ik vind hem zo langzamerhand vervagen door al het geweld waar Ferrari tegenwoordig mee komt. En dat zou niet mogen, want eigenlijk zijn de nieuwste Ferrari’s niet eens zo mooi. (fantastisch wel, maar dat is besides the point)
Fiat Coupe 20v turbo zegt
@ Klassiekerrally
Mooie voorbeelden, wat te denken van de Jaguar XJ220?
Over eigen auto’s gesproken mijn Pinin-creatie is, naar mijn mening, ook heel goed geintegreert.
Persoonlijk vind ik ook de Countach erg goed geintegreert, zo’n beetje het tegenovergestelde van de XJ220 qua design, maar wel heel consequent
davy zegt
Heel interessant allemaal. Een knap vak lijkt me zo!!! En een goed geschreven stuk hoor Michiel.
Powerslide zegt
Leuk dat je de Rossa aanhaalt. In mijn subjectieve ogen een schitterende auto die Ferrari stylingtechnisch meer had kunnen gebruiken.
Klassiekerrally zegt
@ Fiat Coupe 20v turbo:
De XJ220 vind ik ook een fraai staaltje van integratie.
En ook de Countach is inderdaad erg consequent wat beleid betreft. Zelfs met de enorme achterspoiler.
Een voorbeeld van -in mijn ogen- slecht integratiebeleid is de Mercedes McLaren dinges… euh SLR: Dat is gewoon een zooitje. Alle vormen schreeuwen om de meeste aandacht, met als gevolg dat ’t zeer doet aan de ogen.
Ook de Enzo vind ik minder dan geslaagd. Een rommeltje van hoeken en gaten.
Pininfarina en Glickenhaus laten zien dat het ook anders, beter, kan:
Uiteraard ben ik geen deskundige, ik probeer alleen te verwoorden wat ik voel bij de door mij getoonde auto’s. Misschien zit ik er ook wel naast, dan hoor ik dat ook graag natuurlijk.
Jonas zegt
Zeer interessant, in september ga ik voor industrieel product ontwikkeling, dus dit is wel fijn om te lezen.
Misschien binnen 5 jaar eens samen werke ? :p
Michiel_vd_Brink zegt
@ Klassiekerrally: je hoeft geen deskundige te zijn om een bepaald gevoel bij een auto te krijgen.
Het is zelfs beter van niet, vind ik.
Een gevoel kan nooit fout zijn.
Jonas zegt
edit: ooit gedacht aan autblog podcasts ? :p
jasper zegt
super interresant! ik vind altijd hoe simpeler het ontwerp hoe mooier de auto is.neem nou de nieuwe alfa 8c dat ding is prachtig en er zitten geen rare toeters en bellen aan
Klassiekerrally zegt
@ Michiel: dat is zo, maar soms kan er aan de verwoording wel wat verbeterd worden :)
Hier nog een leuk integratievoorbeeld. Een wigvorm met een ovale vorm samen vormt een… Lancia Stratos!
Klassiekerrally zegt
Die twee vormen kunnen echter ook anders geïntegreerd worden, althans, met een ander resultaat:
Michiel_vd_Brink zegt
En hier de Fenomenon Stratos:
Hier is gebruik gemaakt van dezelfde basisvormen en een soortgelijk geometrisch integratieprincipe, maar dan in een nieuwe tijdsgeest op een hedendaagse manier.
jasper zegt
haha inderdaad wat is dat ding lelijk
jasper zegt
@klassiekerrally: leuke fotos staan er op je site :-D
Michiel_vd_Brink zegt
En hier de Fenomenon Stratos:
Hier is gebruik gemaakt van dezelfde basisvormen en een gelijk geometrisch integratieprincipe, maar dan in een nieuwe tijdsgeest op een hedendaagse manier.
Klassiekerrally zegt
Het plaatje lijkt niet te werken Michiel, maar ik weet welke je bedoelt. Inderdaad weer een ander resultaat! Leuk dat dat kan he?
@ jasper: Dank je! Maar je moet je eens registreren en inloggen, dan zie je nog meer! ;)
Fiat Coupe 20v turbo zegt
@ klassiekerrally:
idd. de SLR lijkt vanuit iedere hoek een ander ‘soort vorm’ te hebben. Van voren is het alsof er een olifant in de lengte op de motorkap heeft gezeten, en de hoeveelheid lijnen naar achteren creeren idd. een heel druk beeld, vooral vanaf links/rechts voor weet niet waar je moet kijken.
De Stratos is trouwens een van mijn favoriete auto’s zo’n appart design is maar weinig vertoond, geniaal!
Nog een mooi voorbeeld vind ik de Lancia 037.
Klassiekerrally zegt
@ jasper: de Alfa Romeo SZ wordt ook niet voor niets ‘Het Monster’ genoemd :)
Maar lelijk… Ach, ik weet niet. Een schoonheid zou ik ’t niet noemen, maar bijzonder is ‘ie wel. En als zodanig toch een designklassieker denk ik.
LC zegt
@Michiel van den Brink
Wederom een informatieve column, je hebt een oog voor zulke zaken nu wil ik je mening over mijn schets hebben als het kan. (Het is een Alfa)
http://www.designerspace.com/pages/3-designerspace/design/i/47715/largeview.html
Fiat Coupe 20v turbo zegt
[img] http://www.pistonheads.com/pics/news/11606/02Lancia037_1983_roadcar-L.jpg [img]
Fiat Coupe 20v turbo zegt
Wel grappig dat de meeste auto’s die hier genoemd worden behoorlijk zeldzaam zijn.
Klassiekerrally zegt
@ Fiat Coupe 20v turbo: het Pistonheads logo… mooi! ;)
Ik ben trouwens op zoek naar een plaatje van vreselijk falend integratiebeleid…
Coming up next! (ik vind dit leuk!)
Michiel_vd_Brink zegt
@ LC: hij is iets te schetsmatig en toont eigenlijk niet zo duidelijk hoe het design is opgebouwd.
Het zijn eigenlijk alleen het gat achter de voorwielen en de velgen die me vertellen dat het een Alfa is…
Misschien dat andere bezoekers een mening kunnen geven?
Klassiekerrally zegt
Ja! Hebbes!
Een ontwerpteam bestaande uit Ray Charles en Stevie Wonder had dat nog beter gekund!
Fiat Coupe 20v turbo zegt
http://www.pistonheads.com/pics/news/11606/02Lancia037_1983_roadcar-L.jpg
sorry
Fiat Coupe 20v turbo zegt
het werk niet gewoon ff googlen voor een leuk plaatje van de 037 dus
Klassiekerrally zegt
@ LC: zoals Michiel al zegt spreekt je schets niet de Alfa-vormentaal.
Het is nu nog een beetje anoniem. Misschien moet je bedenken welke lijnen kenmerkend zijn voor Alfa Romeo en die benadrukken.
Met alle respect: je schets is nu ‘gewoon’ een tekening van een auto.
In een eerdere column heeft Michiel tips gegeven voor het tekenen van een auto in perspectief. Pak die tips er eens bij en probeer het dan nog eens. Succes!
Klassiekerrally zegt
Nog een sterk staaltje integratiebeleid:
Rechte en ronde vormen in perfecte harmonie.
LC zegt
@Klassiekerrally
Ik snap je standpunten wel, er valt niks of weinig herkenbaars in te herkennen zoals erfgoed, dynamiek en historische achtergrond.
Binnenkort kom ik met een ander concept hierbij hou ik wel rekening in met de gnoemde aspecten. Ik hou je op de hoogte.
Klassiekerrally zegt
Verhaaltje bij d 350GT:
Ferruccio wilde een combinatie van de lijnen van een E-type, DB4 en Corvette.
In grote lijnen is dat aardig gelukt, al vind ik de proporties van recht opzij gezien soms wat ongelukkig. Als je echter naar het totaalplaatje kijkt, is het een prachtige auto.
Fiat Coupe 20v turbo zegt
@ klassiekerrally:
je*us wat een lelijk hok zeg! gewoon lachwekkend.
Kia heeft ook zo’n lelijke wagen in het programma, ben de naam even kwijt.
Klassiekerrally zegt
@ LC: Leuk! Nooit ophouden met de dingen die je leuk vindt!
Ik ben echt heel benieuwd.
Klassiekerrally zegt
@ Fiat Coupe 20v turbo: Ik neem aan dat je op die Ssangyong doelt? ;)
Heb trouwens net even naar je auto gekeken. Blijft fraai zo’n Coupe Fiat.
Maar ehm… ‘Galerij’ schrijf je met één ‘l’. Beetje jammer van die domeinnaam. Is dat jouw domein?
LPJ zegt
Franco Scaglione toch he Klassiekerrally? Die is inderdaad een kei in integratiebeleid. Geweldig hoe die lijnen vloeien op z’n BAT wagens.
En deze uiteraard:
Fiat Coupe 20v turbo zegt
@ Klassiekerrally:
nee, het is van iemand van het Fiat Coupe forum, ik zal het doorgeven. Wel jammer idd.
@ Lennart:
wat een heerlijke auto is dat zeg! Ik rijd op dit moment met deze auto.
(in ForzaMotorsport2, helaas)
Klassiekerrally zegt
Scaglione tekende de 350GTV inderdaad. Die vind ik eigenlijk nog mooier dan de productiemodellen.
Die 33 is pure automobiele porno (sorry…). Wat een prachtding he!?
David zegt
Wat zijn de meningen over een Fiat Panda dan?
http://www.schadeautos.nl/autos/226/207113.a.jpg
DAT zegt
@Michiel van den Brink
Je vergeeft het de Pagani dat hij z’on drukte maakt omdat een superauto ook een uitbundig soort auto is.
Pas je deze ‘designtaal’ toe op b.v. een kleine auto, dan is het niet om aan te zien.
Je laat wel veel exoten zien. Is het niet veel moeilijker een spannende goed ontworpen normale auto te maken? Zoals b.v. een Punto. Daar valt mij op dat het vaak 1 rustige volumevorm is met mooie details (vorm achterlichten, wielkasten etc.)
LC zegt
@Klassiekerrally
Zal ik ook niet doen ik doe dit pas een jaar het is veels te leuk om dit zo te laten gaan.
Ontopic:
Het doet me aan Startrek denken de lijnenspel is prachtig.
http://www.getchevatgan.com/images/fun/cadillac/1959-Cadillac-Eldorado-1280.jpg
Klassiekerrally zegt
De Fiat Panda is meer vanuit praktisch en economisch oogpunt ontworpen. Ik denk dat een integratiebeleid daar niet zo makkelijk op te projecteren is?
Twee doosjes op elkaar, basta! :)
Niks mis mee verder. Heel consequent ontwerp.
Klassiekerrally zegt
@ LC: de Cadillac stamt uit de tijd dat ruimtevaart ‘hot’ was.
Raketten waren het nieuwste van het nieuwste. Dat zag je in veel auto’s terug.
Ook een leuk soort integratie inderdaad.
Michiel_vd_Brink zegt
Een soortgelijke integratie van twee vormen als bij de Mythos, maar dan in een totaal andere vormtaal en extra duidelijk gemaakt met een kleurscheiding:
Michiel_vd_Brink zegt
En weer twee in elkaar grijpende volumes, maar nu een meer geometrisch integratiebeleid.
Impressie voor de Lotus Esprit:
Klassiekerrally zegt
Hopelijk komt de nieuwe Esprit er ook in die vorm. Vind het wel passend voor zo’n auto.
Had jij de Scaglietti ook niet eens in two tone uitgevoerd om de twee volumes te benadrukken, Michiel?
DAT zegt
@Klassiekerrally:
Ik denk dat de uitgangspunten economisch en praktisch niet genoeg zijn om een goede kleine auto te ontwerpen. Deze zullen juist een spannend ontwerp eerder in de weg staan.
Mijn punt is dat ik meer respect heb voor een goed ontworpen kleine auto dan een grote. Daar heb je toch meer vrijheden en kadootjes in de vorm van grotere banden, dikkere maten, meer budget, meer materiaal om mee te werken.
Tsja, hoe leg ik dat uit.
Klassiekerrally zegt
@ DAT: ik begrijp denk ik wat je bedoelt. Ik denk dat met name FIAT er op het moment heel goed in slaagt om spannend vormgegeven kleine auto’s te maken.
Ik ben het echter niet met je eens dat het makkelijker zou zijn een grote auto fraai vorm te geven dan een kleine. Er spelen gewoon weer andere zaken een rol.
Een goed ontwerp van een kleine auto kan je niet schalen tot een grote auto. Dat ziet er vreemd uit. De proporties kloppen dan niet meer.
Omgekeerd geldt dat ook: modelauto’s zijn vaak iets anders geproportioneerd dan het origineel, omdat ze anders ‘raar’ lijken.
Klassiekerrally zegt
Oh, en trouwens: de ouwe trouwe Panda is toch ook niet echt het toonbeeld van spannend design?
JH zegt
Ah vormtheorie, kleien onder de tafel ;) iets ontwerpen op basis van een muziekstuk, etc. Deze “vormintegratie” is wat een goed ontwerp uitmaakt omdat de designer een zeer goed verstand van 3D moet hebben (hoewel daar de kleimodelleuren een zeer grote rol spelen). Als je met holle en bolle vlakken speelt dan wordt het uitermate moeilijk om de manier waarop die vlakken elkaar snijden goed voor mekaar te krijgen zonder dat er “deuken” in deze lijnen komen. Vroeger was het bijna onmogelijk om met de hand zulke vlakken te vormen, vandaar dat de bollere auto’s vanzelf ontstaan zijn (ook vanwege de grotere stijfheid van zo’n oppervlak) Veel mensen denken dat een schets vanzelf tot een design komt, maar daar begint het werk pas. Als je weet welke fasen daartussen zitten begrijp je waarom het 1.5 tot 2 jaar duurt van de allereerste schets tot het moment waar het design gestopt wordt zodat het klaar gemaakt wordt voor productie. Overigens een goed ontworpen auto ziet van boven gezien er erg goed uit. De lijnen zullen dan logisch verlopen. Bekijk maar eens een paar auto’s van boven, dat leidt tot interessante conclusies
Pjotr zegt
Michiel, we hebben dezelfde opleiding gedaan (Marianne Smits met haar jurken in primaire kleuren ;). Toen we dit onderwerp behandeld werd, moest ik gelijk denken aan de Ferrari Testarossa:
In wezen twee hoofdvormen die in elkaar ‘gedwongen’ zijn.
RobTWo zegt
Deze miste ik nog in het geweldige verhaal van Michiel.
Michiel_vd_Brink zegt
@ Pjotr: Jaaaah! Mevrouw Smits! Tof mens!
Goed gezien!
De Mythos is gebouwd op basis van de Testarossa, dus de overeenkomst in basisvormen zal waarschijnlijk geen toeval zijn.
@ JH: Ik ontwerp altijd met muziek op de achtergrond.
Misschien wel een leuk onderwerp voor een volgende column?
Peter Visser zegt
Bedankt voor deze uitgebreide toelichting op het integreren van vormen bij het ontwerpen van auto’s. Heel leerzaam.
Klassiekerrally zegt
Ja, lijkt me leuk! In muziek zit zoveel beeld!
‘The planets’ van Gustav Holst, de ‘Peer Gynt Suite’ van Edvard Grieg, ‘Loch Ness’ van een Nederlandse componist waarvan me de naam even ontschoten is…
En dat zijn nog heel beschrijvende muziekstukken.
Wat te denken van abstractere muziek, zoals sommige jazz stukken?
Daar is weer genoeg over te schrijven!
Fiat Coupe 20v turbo zegt
@ DAT:
wat dacht je van de Lancia Ypsilon? dat is toch een aardig ontworpen kleine auto.
Natuurlijk weer een italiaan he?
@ Michiel:
heeft de muziekkeuze ook invloed op het eindresultaat?
SQB zegt
@Michiel, Pjotr:
Nog een oud IO’er hier. In welk jaar zijn jullie begonnen? Zelf ben ik van de lichting ’93-niet afgemaakt.
Michiel_vd_Brink zegt
@ Fiat Coupe 20v turbo: Ja, bij mij in ieder geval wel.
Het is vooral van grote invloed tijdens de eerste ideefase.
Maar er zijn naast muziek nog veel meer factoren die een rol spelen.
Muziek is in ieder geval wel een handig hulpmiddel om bepaalde negatieve invloeden weg te werken.
Michiel_vd_Brink zegt
@ SQB: Ik ben in ’97 begonnen en nog steeds bezig met leren, zeg maar. ;)
Wat ben jij na IO gaan doen?
3-serie zegt
Mooie column en mooie plaatjes bedankt!
Ik zou er nog een element aan willen toevoegen; Hoe zit het met vierdeurs moddelen, lijkt me toch wel moeilijker.
Mijn favoriet (Porsche kijk je mee?), jammer dat ie nooit gebouwd is:
DAT zegt
@Fiat Coupe 20v turbo
Ik hoop dat je deze bedoelt:
De vorige en huidige vind ik minder. De laatste heeft zo’n grilletje er in gepropt. En het model daarvoor met zijn de hangende lijnen vind ik niet geslaagd en te nadrukkelijk.
bmwF zegt
hehe, dit wordt nu minder gedaan nu doen ze gewoon meer facelifts, saai dus:s
mja, rond en hoekig is voor het meest handliggende:)
mooie column ik heb nog eens met interesse zoiets hier gelezen.
die van lotte ben ik binnen de minuut beu dus, chapeau!
DAT zegt
@3-serie
Ik vind dit toch een beetje een misbaksel, sorry.
Nostalgische details in een moderne carrosserie gepropt.
Dat grilletje kan je er net zo goed uithalen, dat gaat ook nergens naar toe.
Dan die ‘deelnaad’ over de lengte van de carroserie is pure opsmuk. Bij het originele model was dat echt (zie onder).
En dan die dubbele achterruit. Tja, dat is tegenwoordig toch helemaal niet nodig. Vroeger konden ze gewoon geen grotere gebogen ruiten maken, dus splitsten ze in tweëen.
Geen enkele reden om dat weer te doen.
Kortom: Bugatti onwaardig.
bmwF zegt
, en
deze is ook geslaagd vind ik de nieuwe dodge viper comp.
Fiat Coupe 20v turbo zegt
Ik bedoel het ’96 model.
http://www.autoweek.nl/carbaseresults.php?merk=Lancia&merkID=39&serietotaalID=354&serienaamID=2424&serienaam=Ypsilon&srchpage=1&cache=no
Kan zo snel even geen betere plaat vinden van dit specifieke model.
Die jij bedoelt is ook redelijk geintegreerd ontworpen, alleen meer recht, die ik bedoel is meer rond/bol
DAT zegt
Deze dus:
http://www.autoweek.nl/images/800/7/13eab30c533cc4b07b474f534fc3c977.jpg
Wat ik al zei: de hangende lijnen vind ik niet geslaagd en te nadrukkelijk.
Maar het klopt wel en komt allemaal mooi samen dus wel knap gedaan.
Ook mooi is het ‘ontbreken’ van een deurgreep.
Was Lancia daar de eerste mee? Later in semi-coupe vorm herhaald bij de Alfa 156.
DAT zegt
Ik bedoel, deze dus:
Pjotr zegt
@ SQB: in 1989 begonnen, 96 afgestudeerd.
3-Serie zegt
@DAT
De verstopte deurgreep in het voorportier heeft deze YP, de Coupe Fiat en ook de Honda NSX. Schiet me niet lek, maar ik geloof de Honda was het eerst.
Fiat Coupe 20v turbo zegt
@ 3-Serie:
klopt helemaal, alleen had heeft de NSX nog wel een sleutelgat op de deur zitten, als ik het goed zie tenminste.
Pannekoek zegt
@ Michiel van den Brink
@ JH: Ik ontwerp altijd met muziek op de achtergrond.
Draai eens voor de grap hardcore (ik heb een sterk vermoeden dat je daar niet van houdt), of anders een muziekstijl die je niet leuk vindt.. en dan kijken wat het resultaat is.
Michiel_vd_Brink zegt
@ Pannekoek: haha! Klopt, dat is niet mijn stijl en ik heb dat al eens gedaan…
Resultaat was prut… ;)
Michiel_vd_Brink zegt
@ DRU: Zowel in het echte leven als bij design geldt: eerlijkheid duurt het langst.
Eerlijkheid kan op een gegeven moment soms heel suf en saai worden en dan verlang je wel eens naar iets ondeugends, iets wat prikkelt, maar dat gaat toch altijd weer over.
De meest pure en eerlijke designs als bijvoorbeeld de 456 GT, de Ferrari 250 GT Lusso, de DS en noem maar op, zullen altijd weer boven komen drijven als tijdloze klassiekers.
Het is inderdaad wel vaak zo dat een bepaald puur (en dus soms saai) design een tijdje in de vergetelheid raakt, maar zodra de nostalgie de overhand krijgt en men de wilde, ondeugende periode achter de rug heeft, keert de rust weder en begint de eeuwige waardering voor wat goed was en is weer te stijgen.
JH zegt
Ah, allemaal ex’IO-ers ;) Die oefening met muziek betekende dat je een muziekstuk moest vertalen naar kleur&vorm. Kan me voorstellen dat als je een strak, industriel (bijna bauhaus-achtig) product wilt hebben hardcore goed werkt ;)
Overigens werk ik bij een bedrijf die de Spyker SUV van tekening in 3D omgezet hebben (ik heb de tekeningen nog niet gezien dus weet niet of het de jouwe zijn, Michiel…)
Michiel_vd_Brink zegt
@ JH: Aha… welk bedrijf bedoel je? Hmmm, ik weet niet of je dat moet vermelden… niet echt goede reclame… ;)
Michiel_vd_Brink zegt
En ja… dat moeten mijn tekeningen zijn geweest, want ik was de enige die onder regie van Victor eraan getekend heeft.
JH zegt
Ik kan alleen zeggen dat het niet die Duitse “cabrio-bouwer” is (hoewel dat officieel waarschijnlijk zo gezegd wordt) Ik moet toch eens navragen of die tekeningen nog ergens zijn…
Michiel_vd_Brink zegt
Interessant! Wil je me eens mailen?
Contactgegevens staan op http://www.vandenbrinkdesign.com
Pannekoek zegt
Ah, allemaal ex’IO-ers
Nee, nog niet. Staat wel op de planning, hoop volgende jaar te kunnen beginnen, met mijn IPO studie, op het Windesheim te Zwolle.
@ Michiel van den Brink
Heb je dat resultaat nog, kzou het wel eens willen zien.. ;)
JH zegt
Hoi Michiel, ik heb je gemailed met als title Spyker SSUV voor het geval je spam filter te hardnekkig is ;)
Michiel_vd_Brink zegt
Yo! Thanks.
Was al bezig met een reply, maar moest natuurlijk eerst even Top Gear kijken.
Dink zegt
Design waar net iets niet aan klopt, ‘friction situations’, daar hou ik van.
Voorbeelden komen wel . . . :gaap: . . . later ;)
Klassiekerrally zegt
Hey Albert! Ik zat op een dergelijke reply van je te wachten! ;)
(Was gezellig vanavond! In goed een uur naar huis gereden by the way…)
Michiel_vd_Brink zegt
@ Dink: Jaja, dat weten we nu wel. ;)
Net als friction conversations, friction articles, enz… :)
Weet je wel dat frictie net zoiets is als remmen?
Anyway, slaap lekker!
Rick dos zegt
Ga ik wellicht een hele domme vraag stellen: Maar hoort de hedendaagse hype van “crossovers” (CLS, X6 etc..) ook niet in dit stukje thuis?
Of mis ik nu ff de clue van deze column?
Michiel_vd_Brink zegt
@ Rick dos: Kweenie… leg eens uit?
Rick dos zegt
Als ik dit lees:
“We moesten twee houten blokjes in twee verschillende vormen uitkiezen en die in een bepaalde compositie samenbrengen.”
Dan denk ik:
Coupé + sedan = CLS
Coupe + SUV = X6
Lijkt mij 2 verschillende (basis?)vormen die geintegreerd worden tot één geheel. Of het resultaat mooi is laat ik in het midden.
Michiel_vd_Brink zegt
@ Rick dos: hier ga je al een paar stappen te ver.
Je moet het veel simpeler zien.
Een coupé bestaat vaak uit twee of drie volumes en een sedan uit drie.
Een SUV soms slechts uit twee, evenals een hatchback en een stationwagon.
Verwar het concept van een model niet met de compositie van de volumes die de basis vormen voor het design.
Een Stationwagon kan volgens dezelfde regels vormgegeven worden als een SUV en een hatchback en ook de sedan en een coupé kunnen in dezelfde lijn getekend worden.
sacha zegt
@Michiel: Soms bestaat een auto uit slechts één volume (geen integratie nodig):
Michiel_vd_Brink zegt
@ Sacha: getoonde modellen bestaan uit twee volumes: de romp en de cabineopbouw.
Bovendien moeten er zeer veel ‘losse’ onderdelen in verwerkt worden als: wielkasten, bumpers, dorpels, motorkap, lampen, deurgrepen, grille, ramen, enz, enz…
Er is dus altijd genoeg te integreren, zelfs bij monovolumes als de Xsara Picasso.
sacha zegt
Ok, twee volumes van dezelfde familie.
En de Xsara Picasso is toch basically een rijdend ei?
Michiel_vd_Brink zegt
Juist en aangezien het kuiken niet uit het ei wilde kruipen, hebben ze er maar ramen in gemaakt, een stuur erin gemonteerd en het geheel op vier wielen gezet. ;) :)
sacha zegt
Details Michiel, details ;-)
Turbopaultje zegt
Interessant thema, wat voor mij glashelder is en niets met persoonlijke smaak te maken heeft. Ofschoon zelf geen designer, ken ik meerdere persoonliljk en heb vaker met zulke personen samengewerkt. Dit thema heb ik ook al meerdere keren aangesproken in de coolums van Michiel.
Een sterk en tijdloos design is coherent en eenvoudig. Daar zijn voorbeelden te over van. Beste design is zoals Michiel ook schrijft: less is more.
The alltime best imo en ook volgens de createur, Giugiaro zelf : Fiat Panda.
Voldoet aan alle voorwaarden. Dat de Panda niet een omverwerpende
beauty is, doet hier niet ter zake. Dat is juist het geheim en haar kracht .
3-Serie zegt
Leuk artikel in autobild nr.17 van dit jaar. Bekende designers werden hierin geintervieuwed. De antwoorden op de vraag ‘wat vind u nu het mooiste design & wat is de mooiste door u getekend’ wil ik jullie niet onthouden. Komt ie (eerst mooiste overall dan uit eigen hand:
Giugiario: DS & EB112
Peter Pfieffer (Mercedes): E-Type & CLS
Michael Mauer (Porsche): Lancia Stratos & Panamera
Pininfarina: Mini & Gran Turismo
Walter de Silva: DS & A5
Wahei Hirai (Toyota): DS & ‘komt nog’
Jean-Pierre Ploue (Citroen): Bugatti Atlantic & C-metisse
Peter Schreyer (Kia): E-type & A2 (toen hij nog bij Audi werkte)
Wolfgang Egger (Alfa): A5 & 8C
Patrick Le Quement (Renault): 250 GT Lusso & Fluence
Tom Tjaarda (Ford): 275 GTB & Tomaso Pantera
Chris Bangle (BMW): ‘niet te zeggen’ & Concept Mille Miglia
Martin Smith (Ford): 275 GTB4 & ‘de volgende’
Gert Hildebrand (Mini): actuele 911 & Mini Clubman
Ian Callum: 250 GT SWB & Jaguar XF
Oftewel 3 maal Citroen DS als mooiste auto & ook de Ferrari 250/275 reeks zijn favoriet.
JH zegt
Jaja, de Mercedes CLS komt echt niet van Pfeiffer maar is ontworpen door Steve Mattin…dit zijn design chefs en natuurlijk zeggen die altijd dat zij het ontworpen hebben…
Michiel_vd_Brink zegt
@ JH: Tsja… dat is altijd een beetje een frustratie van individuele designers in een team…
Eergevoel is een grote motivator voor creatievelingen en als een hoofddesigner er dan (soms onterecht) mee aan de haal gaat, is dat niet altijd even leuk.
Ere wie ere toekomt, denk ik altijd, maar helaas is dat bij veel grote bedrijven niet het geval…
Wel zou het zo moeten zijn dat de chief designer het integratiebeleid bepaalt en dat de designers in het team dit beleid op hun eigen unieke manier moeten uitvoeren.
Bij Volvo bijvoorbeeld wordt hier goed mee omgegaan.
De Chief Designer is eindverantwoordelijke en maakt de meeste keuzes, maar aan het eind wordt de daadwerkelijke ’tekenaar’ van het model wel degelijk bekend gemaakt en in het zonnetje gezet.
Zo zou het eigenlijk overal moeten zijn.
Michiel_vd_Brink zegt
@ Turbopaultje: Helemaal mee eens.
Niet iedereen ziet het nog, maar de Panda was een echte mijlpaal.
Het is een kwestie van tijd tot men de waarde van de Panda echt in gaat zien en deze auto zich zal verheven tot een echte klassieker en misschien wel een echt cult auto.
H.J. Vaesen zegt
Normaal ga ik een thread niet hélemaal opnieuwe lezen. In deze wel gedaan. Design, ik zou willen dat ik het nog kon leren. Ik ben absoluut geen techneut maar ben wel altijd bezig wat ik wel mooi vindt. Een verklaring voor mijn smaak zou echt niet weg zijn, er zijn auto’s die ik op de één of andere manier gewoon niet lelijk vind worden. Om eens wat zijstraten te noemen (hou je vast);
Renault 21, Toyota Supra ’94, Toyota Celica ’97, Eerste Renault Espace, Eerste Volvo 850 Estate, Ferrari 355.
En dit zijn een beetje de vreemde eenden in de bijt, aangezien ze niet voor de hand liggen. Al het bovenstaande wat al genoemd is waardeer ik zeker – alleen het wringt wel eens bij me – hou kan ik een Renault 21 mooi vinden.
Toen ik hier laatst het Pantera concept zag was ik er van overtuigd dat als die auto, precies op die manier in productie zou gaan – ik het de meest mooie auto vinden, ooit.
Rick dos zegt
“@ Rick dos: hier ga je al een paar stappen te ver.
Je moet het veel simpeler zien.”
Vind je het heel erg als ik er na het lezen van je reactie in relatie tot je column er niks meer van snap?
Maar dat ik wel wil begrijpen dat ik een paar stappen te ver ben aangezien ikzelf niet weet waar ik ben……dus als het nog kan, wil ik graag een paar sprongen terug doen om weer terug te keren naar het begin, waar het leven nog wat simpeler was. :) :D
H.J. Vaesen zegt
Overigens, dat lijstje met designers. Ze noemen allemaal heel braaf de laatste nieuwe. Vooral Gertje met de Mini Clubman krijgt een hele grote neus.
3-Serie zegt
@ H.J. Vaesen, Misschien heeft de goede man nog niet zo veel gekekent ;-)
Michiel_vd_Brink zegt
@ Rick dos: Het is eigenlijk heel simpel.
Neem een blokkendoos uit je kindertijd (toen het leven nog simpel was) en bouw met een paar blokken een auto in de gewenste vorm. (Sedan, hatchback, stationwagon, SUV of crossover, enz.)
Met die op elkaar gestapelde blokken op vier schijven als basis ga je aan het kleien.
Neem eerst Play-doh om de grove vormen op elkaar aan te laten sluiten en werk het steeds gedetailleerder af met Fimo-klei.
De dikte van jouw vingers en je fijne motoriek met bijvoorbeeld theelepels en vorken als gereedschap in combinatie met jouw eigen unieke vormgevoel en smaak bepalen dan het resultaat en dus jouw eigen Designer-DNA.
Als je nu aan jouw kinderen kan uitleggen waarom, hoe en wat precies jouw werkwijze en techniek is, dan kunnen zij jouw integratiebeleid van blokken tot afgewerkt kleimodel in iedere gewenste variant tot uitvoer brengen en ook zij zullen dan weer een stukje van henzelf erin leggen, zodat jouw designer-DNA met zijn tijd mee gaat.
Et voila, het merk “Rick dos” is geboren!
Simpel toch? ;)
Rick dos zegt
…….uuuhhhmmm second try……dus ten eerste laat ik mjn designer DNA tot levn komen. Om vervolgens mijn designer DNA aan mijn protégés over te dragen, die vervolgens mijn DNA met hun DNA gaan integreren om een mooi integratiebeleid te krijgen? Heb ik het zo goed samengevat?
Michiel_vd_Brink zegt
Bijna… Jouw integratiebeleid zit al in je DNA ingebakken, de genen, zeg maar.
Je hebt dus al een plan gemaakt / geschreven/ geblokkendoost en gekleit voor de opvoeding van ‘jouw’ opvolgende designers.
Als die designers jouw gen-kenmerken blijven gebruiken om het Rick dos DNA in stand te houden en door te ontwikkelen heb je je eigen designhuis! Jippie!!
Jij hebt dus met je geklei een integratiebeleid bepaalt en als je designers zich gedragen als welopgevoede opvolgers, kunnen zij jouw stijl onsterfelijk maken.
Pak je oude blokkendoos en haal wat nieuwe pakken klei en ‘Rick dos Design’ is born. ;)
Rick dos zegt
Design DNA = integratiebeleid?
Michiel_vd_Brink zegt
Integratiebeleid is onderdeel van ’t DNA, tesamen met de manier waarop je in je hoofd de keuze maakt voor welke blokken je tot een composite maakt.
Allemaal zelf verzonnen, goed he?
Dus als je het niet helemaal snapt, hoeft dat niet persee aan jou te liggen, want het kan ook zijn dat ik het niet helemaal goed verzonnen of uitgelegd heb. :)
Rick dos zegt
hahaha! Neuh, het zal wel aan mij liggen. Dus ik doe wel weer een paar sprongen terug en ga weer de hele dag naar mijn navel staren! ;) :P
……..aaaaaaah the simple life!…….. ;)
Turbopaultje zegt
@Michiel : de Panda is al lang cult voor mij en staat daarmee heel hoog op mijn boodschappenlijstje. Meer dan een A112, waarvan ik er al een paar rappe versleten heb……….
Dan wel een echte, dus geen Seat of quasi-chique Pindakaas……
Pannekoek zegt
Haha, die Rick dos.. xD
Dink zegt
Frictie net zoiets als remmen: heel goed Michiel.
Het remt het bekijken. Het leert je stil te staan en niet in een oogopslag naar een vorm te kijken.
Voorbeelden van ‘lastig mooie’ auto’s:
Lancia Stratos by Gandini
Flavia Sport, Lancia heeft wel meer ‘vreemd mooie’ auto’s gemaakt . . .
De Espada natuurlijk ;)
De Panda is inderdaad een design-classic. Een heel gave auto. Wie tekende ‘em?
Wouterman! zegt
@ Michiel, Giugiaro tekende toch de Panda. (De originele dan heh :-p) Misschien is het inderdaad een goed idee om je columns eens te bundelen…
Bram zegt
@sacha & de Citroën Xsara a.k.a. Ei:
hahaha, de spijker op zijn kop! Leuke column michiel en een heel heldere uitleg (in de comments) van jouw visie op het integratiebeleid :)
Soms denk ik dat ik toch maar IO had moeten of toch nog moet gaan doen… :|
Turbopaultje zegt
Natuurlijk kwam de Panda van Giugiaro. Vele, zeer goede designs komen van zijn hand………..
Bijv. de oer Golf of oer GTV.
Wouterman! zegt
Sorry, Michiel, maarre… ik vind het integratiebeleid van je shootingbreak hobbyprojectjes niet erg geslaagd. Ik bedoel de impressies op basis van de Scaglietti, maar vooral de DB9.
Hij doet me in de verte een beetje denken aan de illegale dakkapel van de Ssang Young Rodius…
Michiel_vd_Brink zegt
Ik vond op het Amerikaanse Jalopnik dot com een interessant stukje met een zeer goede discussie.
http://jalopnik.com/cars/question-of-the-day/what-makes-a-car-beautiful-288071.php
Iemand haalde in de comments nog deze column aan. Wie van jullie is de boosdoener? ;) :)
De meest sterke quote uit de comments:
Beautiful cars have to operate beautifully — if it doesn’t, then it’s a scupture, not a car.