Deze stationwagons hadden een onconventionele naam

Weer eens wat anders dan Sportbreak, Estate of Stationwagon: dit waren een paar minder conventionele namen voor de stationwagons in de line-up.

Definities van autotypen worden steeds vager. Is een Volkswagen Taigo nou een SUV of een hatchback? Het is een vreemd zwevertje tussen die beide typen, met nog veel meer varianten erin gemixt. Vandaar de term crossover: deze kruisbestuivingen zijn allemaal niet meer te definiëren.

Niet om nou in de volledig old man yells at cloud-modus te gaan, maar dit is wel waar vroeger definities gewoon makkelijk waren. Je had de sedan of berline, de hatchback, en natuurlijk de stationwagon. Ook dit zijn eigenlijk maar marketingtermen, ooit stammend uit de paard-en-wagentijd. Als jij wil dat het iets anders heet, dan noem je het lekker wat anders. Zo zijn namen als Break, SW (wat de afkorting van StationWagon is, uiteraard), simpelweg Wagon, Tourer/Touring of Estate ter wereld gekomen. Naast namen als Sports Tourer, Sportwagon of Sportbreak waar kennelijk het sportieve aspect van de auto dan wel diens bestuurder onderstreept wordt.

En de grap is: er zijn allemaal geen regels voor. Noem jij lekker je auto het eerste wat in je op komt. Kan jou het schelen. Deze fabrikanten deden dat om de stationwagon wat makkelijker te associëren te maken met hun eigen marketing. Iets wat we normaliter niet doen, maar ter bevestiging van dit feit even wel doen: de inhoudsopgave hieronder, kijk maar of je bij elke naam direct de fabrikant erbij kan opnoemen. Dat kan je vast! En zo niet, lees lekker door: we duiken er uiteraard in detail in.

Aerodeck

Honda

De Honda Aerodeck begon als een bijzondere variant van de Accord. Het was namelijk één van de carrosserievarianten van de derde generatie Accord, met de klapkoplampen. Denk aan de Prelude van Bassie en Adriaan. De Accord was er uiteraard als sedan en coupé, maar dus ook als Aerodeck, een soort Shooting Brake. Bij de generatie erna en die daar weer na was het ‘gewoon’ de estate. Honda bracht de naam Aerodeck ook nog naar de Civic die parallel gebouwd werd aan de Rover 400/45, al werd die toen niet meer als stationwagon geleverd.

Avant

Audi

Bij Audi heb je het bij het benoemen van een stationwagon over een Avant. Dat is Frans voor, eh, ‘voor’ (als in tijd). Een heerlijk geheimzinnige marketingterm die insinueert dat je je tijd ver vooruit bent, wat in het geval van de Audi 100 Avant ook wel zo was met zijn bijzondere lijnenspel. Naderhand begon Audi steeds meer modellen Avant te noemen en nu is het de gangbare term voor de A4/A5 en A6, inclusief de RS-versies.

Caravan

Opel

Bij een Caravan denk je vooral aan dat wat je achter je stationwagon hangt. Bij Opel, al sinds auto’s als de Kadett en Ascona, was dat de naam van de SW-versie. En dat bleef hangen, zeker tot en met de laatste modellen Vectra en veel generaties Astra heette de stationwagonversie gewoon Caravan. Bij de eerste Insignia en de Astra J koos Opel echter voor de naam ‘Sports Tourer’. Want sportief, ofzo. Daar komen we zo nog even op terug.

Clubman

MINI

Bij MINI is de naam Clubman ook historisch verantwoord ten opzichte van de Austin/Morris Mini, maar op een gekke manier. Eigenlijk heette een Mini-estate een Traveller of Countryman. BMW had die namen echter niet in bezit anno 2007, dus werd het Clubman, wat weer een hele aparte variant van de Mini was (en zelfs beschikbaar als niet-estate).

MINI koos dus voor de naam Clubman voor de tweede generatie New Mini om zo de Clubman (R55) te creëren, die naast de naam door zijn asymmetrische ‘driedeurs’ configuratie en bestelwagendeuren sowieso onconventioneel was. Kennelijk kon MINI daarna wel aan de slag met de naam Countryman, maar de Clubman was nu al gevestigd als mooie, ietwat historische aanduiding voor de SW. Op basis van de derde MINI kwam er ook een nieuwe Clubman (F54) die wel vier volledige deuren en twee bestelwagendeuren had.

Country Squire

Ford

Eén van twee onconventionele namen van Ford in deze lijst. Het merk had in de VS bedacht dat bepaalde versies van hun auto’s bijgestaan werden door de toevoeging ‘Squire’. Dat was een oud-Britse naam voor landheer. Omdat des tijds stationwagons dé auto’s waren om door het land (de countryside) te toeren met je familie, werden verschillende Ford-modellen als SW aangeduid als de Country Squire. Het klinkt gek, maar zo wordt het eigenlijk best logisch.

Giardinetta

Alfa Romeo

Eigenlijk is dit een beetje valsspelen, want ‘Giardinetta’ is gewoon Italiaans voor stationwagon. Maar het klinkt gewoon zo leuk, net als dat Quattroporte dat doet. Alfa Romeo gebruikte de naam voor modellen als de Giulia (uit de jaren ’60 dan), de Alfasud en de 33. Ook gebruikte Fiat de term Giardinetta her en der, maar dan onofficieel (de officiële naam voor de 500 is bijvoorbeeld Giardiniera en dat betekent weer tuinman). Grappig genoeg overleefde de naam Giardinetta de facelift van de 33 niet eens ten faveure van ‘Sportwagon’. Die term overleefde het tot de 156 en 159 en sindsdien is er geen SW meer geweest.

Grandtour

Renault

Bij ‘GT’ denk je natuurlijk aan Gran Turismo of Grand Touring, maar Renault gebruikte die naam voor de stationwagonversie van de Clio, Mégane en Laguna, vanaf de Clio III en Mégane II. Grappig genoeg debuteerde de naam op een soort Shooting Brake-esque concept op basis van de Clio, een driedeurs met extra wielbasis en een bijzondere achterkant, die het productiestadium dus haalde als Clio Grandtour.

Sindsdien is Grandtour dé naam voor een estate van Renault, al is de laatste Renault-SW de Talisman die weer gewoon Estate heette. GT moet je overigens niet verwarren met de Mégane en Laguna GT, wat dan weer een ‘sportversie’ is.

MCV

Dacia

We blijven even bij de Renault-groep, want Dacia heeft hun stationwagons (beide varianten van de Logan) aangeduid met ‘MCV’. Dat heeft twee betekenissen. De eerste, ten tijde van de eerste Logan, was Multi Convivial Vehicle. Dit omdat de MCV eigenlijk een niet-traditionele estate was, met bestelwagendeuren en een hogere opbouw. Een soort MPV, maar dan met een synoniem van Purpose.

De tweede Logan MCV was ietsje meer een traditionele SW, een Logan sedan met dakkapel, zeg maar. Dat inspireerde Dacia om de afkorting MCV nu te laten staan voor Maximum Capacity Vehicle. Slim, want op basis van de Logan is dit de maximale capaciteit die je gaat krijgen. Grappig genoeg is de Jogger ook een soort MCV, helemaal omdat het met zijn zeven zitplekken nog erger de ‘maximum-capaciteitsversie’ van de Logan/Sandero is. Maar Dacia koos nu een andere naam.

Sport Turismo

Porsche

We zeiden bij Opel al dat de makkelijkste ‘onconventionele’ naam voor een stationwagon iets met sport is. Sports Tourer, Sportwagon, Sportbreak, enzovoort. Soms doet een autofabrikant er een schepje bovenop, zoals Porsche. Je kan als je een auto neerzet als de Panamera niet wegkomen met een naam als ‘stationwagon’ of ‘estate’. Nee, de Sport Turismo is meer dan dat, als combinatie van Sport en Gran Turismo. De naam debuteerde eveneens op een concept, maar werd later dus een variant van de Panamera die het maar één generatie vol hield. Tegenwoordig is ‘ie er echter nog voor de Taycan, evenals de ‘Cross Turismo’.

Sportbrake

Jaguar

Ja, we hadden beloofd dat we de gangbare termen als wagon, estate en break links zouden laten liggen. De grap bij de Jaguar XF Sportbrake vinden wij dat het niet gaat om een break, maar een brake. Het is je wellicht wel eens opgevallen dat een Shooting Brake ook zo gespeld wordt. Dat heeft te maken met de origine ervan en is een oude spelling. Een shooting brake was in de tijd van paard en wagen al een koets met extra bagageruimte, bedoeld voor geweren om mee te jagen. Die term evolueert met de auto mee tot het punt dat merken als Mercedes hem ‘misbruiken’. Jaguar die de XF een ‘Sportbrake’ noemt kan je twee kanten mee op: ofwel het is een mooie oude Britse spelling, of Jaguar insinueert ook een soort shooting brake-gevoel met de XF. Hoe dan ook, het blijft een prachtbak.

Sportcross

Lexus

Over geinige insinuaties gesproken: Lexus noemt hun enige stationwagon ooit op basis van de IS (XE10) de Sportcross. Sport, oké, snappen we nog. Je kon hem immers krijgen met een 214 pk sterke 2JZ-GE, het welbekende Supra-blok. Maar cross? De IS had verder geen offroad-pretenties. Wel een mooie unieke naam, een beetje autoliefhebber weet precies waar je het over hebt met de Sportcross. We willen overigens toch even vermelden dat IS staat voor Intelligent Sports, en je kon hem ook krijgen als uitrustingsniveau ‘Sport’. En dan heb je dus een Intelligent Sports Sportcross Sport. Marketing!

T-Modell

Mercedes

Bij Mercedes worden eigenlijk alle namen voor een stationwagon te pas en te onpas gebruikt. E-Klasse Estate, E-Klasse Kombi, het bestaat allemaal. Maar de echte doorwinterde Merc-fanaat kent deze nog: het T-Modell, voor ‘Tourism’. Dat heeft dan wel raakvlakken met andere bekende namen. T-Modell is misschien wel de meest historische naam en natuurlijk hoe Mercedes altijd hun stationwagons aanduidt qua code (230 E wordt 230 TE). Officieel wordt deze naam dus nog gebruikt, maar Das Haus is de moeilijkste niet: die rekenen alles goed. Behalve Avant of Touring.

Turnier

Ford

Een Ford-stationwagon wordt al sinds jaar en dag aangeduid met ‘Turnier’, (met een ‘i’ ertussen, geen Tina dus) ook al wordt de term bij modernere Fords vaker vergeten. De letterlijke vertaling van Turnier uit het Duits is ’toernooi’. Historisch gezien schijnt het dat Duitsers vroeger hun shooting brakes ook ’turniers’ noemden, wat op zich te verklaren is. Als jij een speciale wagen had om met je geweren naar een toernooi kleiduiven schieten gaat, dan zou je de wagen kunnen aanduiden als je toernooiwagen. Dat weten we allemaal niet zeker, wel weten we zeker dat de Cortina, Granada, Taunus, Mondeo, Sierra, Focus en noem ze maar op allemaal de naam Turnier meekregen. Nu wordt er vaker gesproken over Wagon of Estate.

Variant

Volkswagen

Bij Volkswagen kan Variant, wat ze al gebruikten sinds de Type 3, niet simpeler. Het was simpelweg een variant van de Type 3. Volgens die logica waren de ‘fastback’ en ‘notchback’ ook varianten, maar het bleef plakken bij de ‘squareback’. Sindsdien heten de Passat en Golf stationwagons ‘Variant’, al noemden de Amerikanen de Golf V Variant bijvoorbeeld de Jetta SportWagen. Overigens is de naam nu een beetje ironisch, want de Passat Variant is nu de enige Passat en eigenlijk geen variant ergens van. Bij de ID.7 zou het dan weer logischer zijn, maar die heet Tourer.

BONUS: Gita / Qualis / Blit

Bij het vinden van de Lexus IS Sportcross is het altijd leuk om even te vragen hoe goed jullie obscure auto-triviakennis is. Hoe heette de stationwagon-versie van de Toyota Altezza, de Japanse rebadge van de Lexus IS? Dat was de Gita. Over onconventioneel gesproken. ‘Gita’ is de Italiaanse term voor een excursie en dat slaat dan weer op het toer-aspect van een SW.

Toyota liet het er echter niet bij. Andere SW’s van het merk in Japan kregen weer een andere naam. Zo had je bij de Mark II, een iets onbekendere variant van de Toyota RWD-sedan (bekender is bijvoorbeeld de Chaser), twee namen voor de estate voor twee generaties (X100 en X110). De eerste was de Toyota Mark II Qualis (V20W). Deze had ook een iets ander frontje dan de Mark II, maar de techniek is hetzelfde. Qualis staat overigens voor ‘quality’, niks SW-specifieks dus.

Bij de Mark II X110 werd hetzelfde recept gebruikt: een iets ander frontje en een unieke estate-achterkant. De naam werd nu veranderd naar Toyota Mark II Blit (X110W). Ook dat heeft niks te maken met toeren of andere gebruikelijke estate-namen: het is Blitz minus de Z. Gewoon, klonk cool.