De titel die Stirling Moss niet won omdat hij een gentleman was

Een verhaal over het vergeten goede voorbeeld van Stirling Craufurd Moss.

Vanochtend bereikte ons het trieste nieuws dat Stirling Moss op 90-jarige leeftijd overleden is. Collega @willeme heeft inmiddels al de nodige woorden geweid aan de legendarische coureur die alles won behalve de F1 titel. Moss werd vier keer tweede in het F1 wereldkampioenschap en drie keer derde. Als eerbetoon aan de oude baas, blikken we in dit artikel nog even specifiek terug op het seizoen waarin Stirling het dichtst in de buurt kwam van de titel, in 1958. Moss verloor uiteindelijk het duel van Mike Hawthorn met één puntje, maar won daarbij het eindeloze respect van zijn collegae en fans.

Het seizoen van 1958 begon met een rare race in Argentinië. Voor het seizoen van 1958 was er een regelwijziging doorgevoerd omtrent de brandstof. Teams moesten nu normale peut gebruiken die je ook kon tanken bij de pomp op de hoek. In het voorgaande jaar werd nog veel gebruik gemaakt van ethanol. De wijziging betekende problemen voor de teams van Vanwall en BRM, die dan ook niet aanwezig waren bij de eerste Grand Prix van het jaar.

Slechts tien auto’s waren ingeschreven voor de race, nog steeds een dieptepunt in de historie van de F1. Vanwalls Stirling Moss regelde hals over kop een deal met het Rob Walker Racing Team, dat de splinternieuwe Cooper met de motor in de staart inzette. Ondanks de splinternieuwe combinatie van rijder en team won Moss uiteindelijk de race. Het was meteen de eerste F1 race gewonnen door een auto met de motor in de staart. Bij de volgende race deed Vanwall echter gewoon weer mee en zat Stirling in hun auto. Terwijl de Brit uitviel, won Maurice Trintignant ook de tweede race voor Cooper. Gelukkig voor Moss en de andere coureurs met de motor voorin, zou het belachelijke succes van Cooper dit seizoen nog tot deze twee victories beperkt blijven.

Het jaar mondde uit in een kraker met verschillende winnaars. Moss won na zijn uitvalbeurt in Monaco in Nederland en teamgenoot Brooks pakte de winst in België. Daarna was het de beurt aan de Ferrari coureurs. Mike Hawthorn en Peter Collins pakten beiden een zege in Frankrijk respectievelijk Groot-Brittanië, waarna Brooks nog eens won in Duitsland. Ondertussen werd ook nog de voor de titel tellende Indy 500 verreden. Om die Amerikaanse boys hoefden de ‘Europese’ racers zich echter geen zorgen te maken in het gevecht om de titel.

Helaas was er ook de nodige tragoidia, zoals te doen gebruikelijk in die dagen van de autosport. Luigi Musso stierf in zijn Ferrari in de Franse Grand Prix en teammaat Collins trof hetzelfde lot in de Duitse Grand Prix, een race na zijn zege voor eigen publiek. Ook de Indy 500 had alweer een slachtoffer geëist in de vorm van Pat O’Connor. Het was dus al een loodzwaar jaar voor het racecircus en helaas was de ellende nog niet voorbij.

De negende ronde van het offcieel elf races tellende kampioenschap werd verreden in Portugal. Ondanks zijn enkele zege tot op heden in vergelijking met Moss’ twee zeges, leidde Mike Hawthorn het kampioenschap met 30 punten voor Moss met 24 punten. De constante Hawthorn was alleen uitgevallen in Monaco en Duitsland, terwijl Moss al vier uitvalbeurten achter zijn naam had staan. Het kampioenschap werd nu een tweestrijd tussen de twee. Het voordeel maar tegelijkertijd het nadeel voor Moss was dat alleen de beste zes resultaten telden. Houd hierbij echter in het achterhoofd dat het kampioenschap de facto tien races had, omdat de Indy 500 door de ‘reguliere’ coureurs in 1958 nog werd overgeslagen. Een extra uitvalbeurt zou Moss dus een nulresultaat opleveren dat mee moest tellen.

De kwalificatie werd een thriller tussen de twee titelpretendenten. Moss trok aan het langste eind, met een miniem verschil van 0,05 seconden ten opzichte van Hawthorn. Dat is nu nog een klein verschil voor de pole, maar in tegenstelling tot wat men soms weleens wil denken, waren de verschillen in die tijd vaak veel groter. De race stelde de 120.000 toeschouwers zeker in het begin niet teleur. Over de kinderkopjes en tramrails pakte Moss de kop vanaf de start, maar Hawthorn kwam in de tweede ronde voorbij. De remmen van de Ferrari speelden echter op, waardoor Hawthorn het tempo moest laten zakken. Moss kreeg de leiding daarom vast in handen en gaf een masterclass aan de rest van het startveld.

Hawthorn moest de pits opzoeken om zijn remmen te laten fixen en kwam daarna met het mes tussen de tanden weer de baan op. Hij zette de snelste ronde van de race neer (toen ook al goed voor een extra puntje) en vocht zich mede door de uitvalbeurt van Jean Behra’s BRM terug naar de tweede plek. De Ferrari had echter een ronde achterstand op Moss’ Vanwall.

In de laatste ronde liet Moss de Ferrari-coureur voorbij om zich te ontdoen van zijn ronde achterstand. Maar na de finish kwam Stirling zijn landgenoot Mike al snel weer tegen. De Britse Ferrari-coureur was gespind en stond achterstevoren op de baan. Moss wachtte even om te zien of zijn collega verder kon en hielp mee marshals op afstand te houden. Hulp van buitenaf om weer op gang te komen zou namelijk net als nu nog tot diskwalificatie leiden. Hawthorn duwde van naast zijn auto de Fezza aan totdat deze een goed vaartje had, stapte in en finishte alsnog als tweede.

Doch de stewards waren niet onder de indruk van Hawthorns heldendaden in en naast de auto. Zij waren van mening dat de Brit de auto tegen de richting in weer aan de praat had gekregen. Wederom geldt hiervoor: dat mag nu niet en mocht toen ook al niet. In eerste instantie werd Mike hiervoor gediskwalificeerd. Doch toen kwam het British Sportsmanship van Moss om de hoek kijken. Stirling maakte er een punt van te stellen dat Mike gewoon de tweede plaats moest houden. Hij had namelijk alleen gebruik gemaakt van het voetpad naast de weg en niet van de baan zelf, aldus de lezing van Moss.

De stewards hadden geen keuze behalve inbinden. Hawthorn mocht zijn plek houden. Dit bleek later cruciaal te zijn in het WK. Moss viel namelijk voor de vijfde keer uit bij de volgende Grand Prix in Italië. Dat hij vervolgens nog de laatste Grand Prix van het jaar in Marokko won mocht niet baten. Hawthorn werd daar nog een keer tweede, nadat Moss’ teammaat Lewis-Evans bij een crash brandwonden opliep die hem later fataal zouden worden. Aan het eind van de rit was Hawthorn kampioen met 42 punten, één puntje meer dan Moss.

Net als Nico Rosberg, had Hawthorn na de victorie genoeg gezien van de sport. Hij had de titel en had weer een paar collegae verloren, waaronder zijn goede vriend en teammaat Collins. Dus hing hij zijn helm aan de wilgen. Door een wrede speling van het lot stierf Mike amper drie maanden later alsnog in een auto. De legende wil dat hij in zijn Jaaaaaag een oude teambaas in diens Mercedes tegenkwam. Je kan je een voorstelling maken van wat daarna gebeurde.

Dik zestig jaar later heeft Moss zich vandaag bij zijn oude rivaal gevoegd op de eeuwige racecircuits in de lucht. We hopen dat nieuwe generaties de lessen leren van zijn nalatenschap in de sport. Moss is een blijvende herinnering aan de notie dat de manier waarop je iets doet, liefst met een beetje stijl en klasse, wel degelijk verschil maakt. Stel je voor dat Hamilton na de Grand Prix van Canada gezegd zou hebben dat Vettel de overwinning verdiende…

Helaas is het gewenste archetype F1 kampioen dezer dagen een egoïstiche hork die nooit aan de kant gaat voor een teamgenoot en op de radio juist smeekt om straffen voor anderen. Daarmee win je misschien titels, maar word je nooit een echte grootheid. Althans, niet zo eentje als Stirling Moss.