Eerst de Mini om vervolgens de BMW 3 serie te gaan verlagen.
De BMW 330d is alweer een tijdje onder ons. We hebben de auto al sinds april en sindsdien is de auto niet ontzien. We hebben er behoorlijk wat kilometers gemaakt in korte tijd. Dat moet ook wel, want auto’s zijn gemaakt om mee te rijden. Niets is leuker om heel erg veel te rijden in je eigen auto, voornamelijk als het fun-kilometers zijn.
Zoals we in vorig artikel al hebben aangekaart, bevalt de auto meer dan uitstekend. In vergelijking met de 325d (E91) is het een wat logge, langzame auto, maar heeft deze F31 wel een paar andere voordelen. Het is wat rustiger aan boord, er is ietsje meer ruimte en in dit geval heeft de auto wat meer luxe (ondanks dat ik geen leer heb). Nu geef ik niet echt om luxe, maar de cruise control is wel handig bij mijn nieuwe rijstijl waarbij ik mij aan de snelheid probeer te houden.
BMW 3 Serie verlagen
Qua onderstel en afstemming is de F31 een compleet andere auto dan E91. Natuurlijk heb ik het gros van de kilometers gereden met de E91 met Bilstein B12 Pro-kit (Bilstein dempers met Eibach veren), maar een E9X is in zijn algemeenheid iets speelser en directer dan een F31. Het werd dus tijd om daar wat aan te doen en dat gaan we dan ook doen in dit artikel! Ja, dames en heren: we gaan de BMW 3 Serie verlagen!
Mocht je ook een BMW 3 Serie van de F3X-generatie hebben, dan is het goed om een paar dingen in het achterhoofd te houden. Er zijn namelijk een hoop verschillende uitvoeringen en die uitvoeringen hebben effect op je uiteindelijke keuze voor aanpassingen aan het onderstel en de wielen.
Verschillen qua F3X
In gevallen wordt de F3X 3 Serie onderverdeeld in de lichtere viercilinders en de zwaardere zescilinders. In principe maakt het voor je keuze uit verlagingen niet uit, alleen dat je dan de juiste keuze moet maken.
Vervolgens is er een verschil in aandrijving. De F3X is er met achterwielaandrijving en vierwielaandrijving, xDrive genaamd. Qua layout is dat niet een denderend systeem, met een as naar voren. Het neemt ook wat ruimte in. Qua banden moet je zorgen dat de rolomtrek min of meer gelijk is voor en achteren (minder dan 1% verschil is toegestaan). Maar het aantel aanbieders van verlagingen is lager voor xDrive-modellen.
Tenslotte gaat het om je type onderstel. Heb je een standaardophanging, M Sport ophanging of adaptief M Sport onderstel? Onze 330d heeft het adaptieve M Sport-onderstel. Dat adaptief is vrij beperkt. Je kan kiezen uit vier modi: Eco, Comfort, Sport en Sport (zonder TCR). Bij de eerste twee standen staan de dempers in hun comfort-stand, in Sport zet je ze in de sport-stand.
Adaptieve dempers
Nu is het af-fabriek altijd een vrij klein verschil tussen sportief en comfortabel. De Comfort-stand ervaar ik als prima. Ik rijd verreweg de meeste kilometers in de Eco-stand tegenwoordig. Het stuurwiel is dan relaxed, de gaspedaalrespons wat traag (maar je hebt alsnog maximaal koppel) en de dempers doen rustig hun werk.
Als ik de auto in de sportstand zet, wordt de besturing kunstmatig zwaarder, maar niet communicatiever, sneller, directer of preciezer. De gaspedaalrespons wordt directer, maar eigenlijk iets té direct. Zie het een beetje als je marathon gaat lopen maar de eerste 200 meter al je energie hebt gegeven. Initieel lijkt het heel erg wat, maar het is meer hoe het er in komt. Ik ben dus geen fan van die drie standen. De E91 had geen standen, want die was gewoon altijd prima.
Voor het dagelijks gebruik is het adapatieve M Sportonderstel dikke prima en voor 99% van de mensen voldoet deze aan de eisen die je kunt hebben. Maar ikzelf vond de combinatie niet ideaal. Als je een beetje doorrijdt is comfort eigenlijk de fijnste setting qua sturen en gaspedaalrespons, niet sport. Maar het straffere onderstel was niet onprettig. Kortom, ik moest op zoek naar opties!
Opties om de BMW 3 Serie te verlagen
En er zijn een hele hoop opties als je gaat voor de BMW F31. In mijn specifieke zoektocht waren er een paar opties;
- Verlagingsveren (op standaard dempers)
- Schroefveren (op standaard dempers)
- Verlagingsveren (met aangepaste dempers)
- Schroefset
- Schroefset (meerdere manieren instelbaar)
Verlagingsveren sla ik altijd meteen over, eigenlijk. Kijk, als je net een nieuwe BMW M3 Touring hebt en je wil een setje veren die ontwikkeld zijn voor het onderstel: ga ervoor. Maar als je een oudere auto hebt met wat ervaring, dan is het vervangen van de dempers een no brainer. Sterker nog, gewoon originele nieuwe dempers plaatsen is vaak al een enorme upgrade. Een demper is typisch zo’n onderdeel dat met de jaren beetje bij beetje minder wordt. Zeker als je langere tijd een auto hebt, merk je minder hoe de dempers minder zijn geworden.
Dat betekent voor mij dus keuze 2 of 3. Op mijn Alfa 159 had ik Bilstein B12 Sportline-kit en op de 325d de Bilstein B12 Pro-kit. Op de Alfa was deze magistraal en op de BMW erg goed. Deze kit heeft als voordeel dat het eenvoudig te monteren is, direct werkt en je hebt een prima kwaliteit. Toch heb ik ervoor gekozen om dit niet te doen. Bij de BMW was ik ook na de verlaging niet af van de hangende kont. Dat moest ik alsnog nog aanpassen met het ‘slechtwegenpakket’. Een ander onderdeel: de BMW 325d stond altijd ‘aan’. Dat is op zich niet erg als je een robbertje ging stoeien, maar iets minder op lange afstanden. Het klinkt gek, maar met de B12 was ‘ie op zijn best als ik de auto op zijn falie gaf.
Schroefset KAN ook comfortabel zijn
Dankzij mijn A6 had ik geleerd hoe fijn een schroefset kan zijn. Deze kun je krijgen in allerlei vormen, soorten en maten. Het fijne aan schroefset is dat je ‘m kan instellen naar wens qua hoogte. Het enige nadeel bij de A6: ik vond ‘m iets te comfortabel en het was niet mogelijk om de Eibach Pro Street S in hardheid in te stellen. Nu is het voor een A6 niet verkeerd om comfortabel te zijn, maar hoe meer je aanpast, hoe meer je daarna nog wil aanpassen.
Voor de goede orde: er zijn twee opties voor als je de adaptieve dempers wil behouden. Bilstein levert een B12-kit met adaptieve dempers en KW een schroefset. In beide gevallen praat je over serieuze bedragen. Daarbij houd ik niet van al die standen en modi. Ik wilde gewoon één goede afstelling.
Dus ik ging op zoek naar een schroefset die je in hoogte én hardheid kon verstellen. Dan zijn er een paar opties. Aanvankelijk zat ik te denken aan de KW V2 of diens broertje, de ST XA. Gelukkig kreeg @martijngizmo hier lucht van en gaf hij zijn advies over de zaak. “Bel Jeffrey van Cobra Supsension even. Die hebben hele mooie spulletjes in hun assortiment.”
BMW 3 Serie verlagen met Cobra Suspension
Zo gezegd, zo gedaan. Cobra heeft diverse schroefsets in de aanbieding. Op onze 130i duurtester zat de Evo-R set. Geweldig, maar misschien ook een beetje overkill voor wat ik er mee ga doen: rijden op de openbare weg. Dus ik bel Jeffrey even om een afspraak te maken. Wat blijkt, hij heeft de ideale schroefset in de aanbieding: de Cobra Evo-S. En nog mooier, hij heeft ‘m op zijn auto gemonteerd. De auto in kwestie is een BMW 330d M Sport van de E90-generatie. Hij nodigde mij even uit om te gaan proefrijden met zijn auto.
Een rondje over de mooie wegen in Woerden leerde mij meteen al dat de besturing van de E90 vele malen beter is dan van de F30. Het verschil is echt niet normaal. Veel vleziger, communicatiever en veel prettiger rond de middenstand. Qua onderstel viel op dat de E90 lager stond dan mijn E91, maar dat de auto wel comfortabeler was. Ook is er meer rust in de auto. Kortom, dit moet ‘m worden voor de 330d!
KW delete-kit
Er ging echter wel een tijdje overheen voordat het zover was. Jeffrey was bezig om zijn eigen bedrijf op te starten: PSR Parts. Heel erg tof, natuurlijk. Nu levert PSR Parts ook gewoon Cobra, dus veranderde er voor mij vrij weinig.
De dag dat we de 330d gingen verlagen was een spannende. Het is toch altijd maar eventjes de vraag hoe het gaat uitpakken. Omdat ik de adaptieve dempers heb en de Evo-S niet adaptief zijn, is er een KW Delete-kit. Deze fopt de sensoren in feite dat alles gaat zoals het moet gaan. Er worden wat stekkers en sensoren afgedopt. Deze zijn nu keurig achter de wielkasten weggewerkt. Dit is de meest effectieve manier die het minste gedonder oplevert. Je kan het eventueel ook uitschrijven, maar dan functioneert de sport-stand niet meer lekker. Met de KW delete kit moet alles gewoon functioneren zoals het het deed, behalve de demping.
Let op wiel- en bandenmaat bij BMW 3 Serie verlagen
Een ander dingetje om rekening mee te houden: de wielen. Ik heb gekozen voor mijn set BBS RX-R velgen. Deze zijn 9×19 ET32 met 255/35 19 banden rondom. Dat past nét op een onverlaagde F31. Meestal als je de auto een klein beetje verlaagd, krijg je een tikkeltje camber waardoor de wielen mooi in de kasten vallen. In mijn geval zorgde het voor een uitdaging. Bij de F3X-generatie is er toch iets minder ruimte dan bij een E9X. Met name aan de voorzijde. Vandaar dat Jeffrey mij ook aanraadde om even voor de zekerheid de originele wielen mee te nemen.
Dit betekent dat ik vrij beperkt ben qua verlaging. De velg kwam dicht in de buurt van de stelring, die je logischerwijs niet hebt op een standaard veer-demperset. Qua velg gaat het niet, maar de 255 band voor is een tikkeltje te breed. Daarom hebben we niet gekozen voor maximale verlaging, maar gewoon een decente drop. Voor is ‘ie 25 mm lager en achter is ‘ie min of meer gelijk gebleven. Dat komt omdat de F31 al behoorlijk laag was gaan zaken achter.
Het moment dat de auto naar beneden ging is altijd een mooi en spannend moment. Natuurlijk weet je hoe het eruit gaat zien, maar is het altijd even afwachten wat het precies doet. In dit geval kon de auto écht een verlaging gebruiken en pakte het enorm goed uit. Ook een relatief milde drop van 25 mm heeft al een groot effect op de looks.
Wereld van verschil
Bij het testrondje rond het pand van PSR Parts mocht ik mee van Jeffrey. Ik merkte al na tien meter een wereld van verschil. De auto is nu zoveel relaxter over slecht wegdek. Een enorm verschil met het standaardspul van BMW. De proefrit ging over allerlei wegen met veel kuilen en drempels, om eventjes aan te voelen hoe het rijdt en of er wat aanloopt.
Gelukkig loopt er niets aan. Ondanks de brede velgen en banden lopen deze niet tegen de wielkasten aan. Ook bij de drempels voel je dat de auto veel relaxter reageert. Het voelt net alsof de dempers veel meer capaciteit hebben om de hobbels in de weg te verwerken, wat natuurlijk ook het geval is.
Ik heb de auto niet meteen laten uitlijnen. Volgens Jeffrey moet je dat doen ongeveer na 100 km rijden. Zo’n schroefset moet echt eventjes ‘zetten’. De rit naar huis was overigens minder spannend dan verwacht. Heel af en toe merkte ik dat de auto iets trekt bij spoorvorming (op de rechterbaan van de snelweg).
BMW 3 Serie verlagen zorgt voor meer rust
Verder valt vooral op hoe veel rustiger de auto is geworden. En gek genoeg ook comfortabeler. Het is niet eens dat de setup comfortabel ‘voor een schroefset’ is. De auto is een stuk comfortabeler dan voorheen. Ik had een afspraak met mijn garage voor uitlijning een dag later. De verschillen waren niet extreem groot. Het grootste voordeel is dat de 255-banden aan de voorkant nu ‘werken’.
Bij BMW zullen ze er van gruwen, maar eindelijk is de vaagheid rond de middenstand weg. Het is nog niet op E90-niveau, maar het is zoveel beter dan standaard. Met name ook als je rustig rijdt, heb je een beter gevoel en vertrouwen) met wat de wielen doen. Wel zal ik overgaan op 245 ter zijner tijd. Dan kan die nog wat lager en het ziet er wat mooier uit.
Trip naar Essen
Niet geheel ontoevallig stond de trip naar Essen op de planning. Je kan niet met een hoge auto aankomen daar. Je gaat ook niet met een dode koe om je nek naar een conferentie voor vegetariërs. Het gaf mij de gelegenheid om de auto even goed aan de tand te voelen. Op weg naar Loek – hij woont in een verkeersdrempel-rijk gebied. Dat ging allemaal zonder problemen.
Op de snelweg naar de grens toe viel voornamelijk het toegenomen comfort op. Op deze manier kun je met gemak kilometers verslinden. Het werd pas echt leuk over de grens. Hoe ligt de 330d nu in de bocht en hoe gedraagt ‘ie zich op hoge snelheid?
De kwaliteit van de Duitse Autobahn is minder goed, dus het verschil is nu nog groter. Je zweeft over de meeste hobbels heen, terwijl je in de bochten meer controle hebt. Die 255 banden op de vooras zijn perfect hiervoor, want nu kun je heel precies de auto plaatsen en door lange doordraaiers halen.
Nadelen
Zijn er ook nadelen? Nou, niet echt eigenlijk. Op veel vlakken gaat de auto erop vooruit. Nu er een schroefset is gemonteerd, merk je wel dat de F31 behoorlijk rolt om zijn lengteas. Nu de auto rustiger en stabieler is, merk je dat die initiële rolbeweging erin zit. Maar dat kan gelukkig ook nog altijd aangepast worden met wat upgrades. Het is niet ongewoon dat een upgrade een tekortkoming van een ander onderdeel blootlegt.
Dan zijn we nu – eindelijk – bij het einde van het artikel aanbelandt. Maar nog niet bij het einde van onze ervaringen. Want we gaan natuurlijk ook onze bevindingen delen op langere termijn. Uiteraard gaan we de instellingen nog iets aanpassen om te zien hoe dat bevalt. Dat alles komt natuurlijk te staan op autoblog.nl!
Meer in deze serie:
Auto’s die zich op dit moment in de Autoblog Garage bevinden:
- BMW M135i van Martijn
- BMW 330d Touring van WillemE
- BMW 530i Touring van Wouter
- BMW M2 Competition van Ruben
- BMW Z4 sDrive35is van Machiel
- Lexus RX500h duurtest
- Lynk & Co 01 van Michael
- MINI Cooper S Gizmo Speciale van Martijn
- MINI Cooper S van WillemE
- Peugeot 206 GTi racers
- Porsche 911 Carrera 996.2 van Wouter
- Porsche 944 van Jaap
- Saab 9-3 Cabrio van Nicolas
- Tesla Model S van Nicolas
- Volkswagen Golf V GTI van Loek
sportevo zegt
Mooi verhaal over die rolomtrek in combinatie met XDrive maar mijn B3 Allrad F31 heeft voor 245/30R20 en achter 265/30R20. Dan zit je al op bijna 2% afwijking en dan heb je nog geen meter met die banden gereden. Hoe zit dat dan?
bunnylebowski zegt
@sportevo afwijking tov wat de fabriek zegt, volgens mij zijn die waardes gewoon standaard breedset.
Als dat niet zo is zou ik snel andere zoeken want dan rijd je inderdaad je tussenbak aan gort :)
willeme zegt
@sportevo: thanks!
Goed dat je het opmerkt! Jouw Alpina heeft inderdaad een behoorlijke afwijking. De voorwielen en achterwielen draaien dus met een iets andere snelheid. Dus zal de tussenbak het eerder gaan begeven (daarom zicht ik een RWD model, want die tussenbakken zijn sowieso een zwak punt). Het is overigens te repareren/vervangen en kun je weer anderhalve ton door rijden.
bunnylebowski zegt
Dank @willeme heb dit verhaal weer met veel plezier en vooral interesse gelezen. Zie veel overeenkomsten qua mogelijkheden voor mijn eigen F11, waarbij oa door jouw artikelen ik steeds meer geïnspireerd ben om die te verlagen. Juist xdrive icm adaptief onderstel schrikt mij daar in af, leuk om te lezen dat jij gewoon schijt hebt en het doet.
Herkenbaar qua modus trouwens, vind dat nadeel van de F generatie. Ik hoef zeker niet de achterlijk uitgebreide mogelijkheden van BMW vandaag de dag, maar de gasrespons apart had wel fijn geweest. Nu is mijn workaround de sport modus instelling op sneltoets 8 en dan alleen het onderstel aanklikken. Op zo’n winderige dag als gister is de auto in sport qua onderstel mega fijn, maar heb ik gewoon geen zin in die agressieve gasrespons.
Ik had liever een sport+ gehad met gasrespons en sport++ met tractie uit.
Enfin. Mooi verhaal dus weer !
Terug naar de koffie..
hotze zegt
Sluit ik me bij aan, mooi verhaal en interessante techniek. Jammer dat fabrikanten dergelijke onderstellen niet gewoon in de optielijst hebben staan. Waarschijnlijk omdat ze dan moeten bekennen dat ze goedkoper en minder spul als standaard te monteren.
willeme zegt
@hotze: ja, daar verbaas ik mij ook altijd over. Er zijn maar weinig auto’s die er niet van opknappen. Het is ook een beetje tweeledig: met name de demper verliest zijn werking met de jaren. Dus dat vervangen levert in veel gevallen een veel prettigere rijdende auto op. Maar ook in vergelijking met een nieuwe auto is een goede schroefset een goede upgrade die het zeker waard is.
willeme zegt
@bunnylebowski:
Dankjewel! Ja, die rijmodi zijn een beetje onhandig. Op deze manier is de auto in ‘comfort’ precies goed om er lekker mee te sturen.
Voor een F11 met xDrive en adaptieve dempers zijn er ook wel wat mogelijkheden. Je zou een verlagingsveer voor kunnen doen in combinatie met vier verse originele (of betere) dempers. Een schroefset kan wel, maar je zit met de verlaging achter (luchtvering). Ik zou hiervoor wel naar een goed adresje gaan en topkwaliteit spullen uitkiezen. Het kan snel verkeerd uit pakken bij een F11 met de balans voor-achter.
bunnylebowski zegt
@willeme ja das dus beetje wat ik ook lees op de fora. En dan denk ik Mwoah geef dat geld liever uit aan wat technische / motorische upgrades want zó erg stoor ik me er ook niet aan.
Mja. Het kriebelt altijd hè om te blijven investeren in zo’n ding
denx zegt
Foutje in de tekst: ‘niet geheel ontoevallig’ = geheel toevallig. Toeval is echter geen sprake van als de trip al ‘op de planning staat’.
Johanneke zegt
Gaat helemaal mis Willeme. Je kan nu niet meer over de vangrail kijken, je hebt geen overzicht meer, en in en uitstappen wordt volstrekt onmogelijk. Beter had je de auto verhoogd en de lak van de bumpers afgehaald.
Oh en 400 kilo gewicht toegevoegd.
ukbob zegt
Haha, inderdaad!
Én ombouwen naar voorwielaandrijving, das niet voor niks het meest voorkomende concept.
Ow en een scherm met touchscreen inbouwen, we gruwelen van knoppen, alles moet touch!
Verder nog een trekhaak en een 20jaar oude Adria erachter en hij is echt af.
Robert zegt
Dan moet @willeme z’n schoonzus een lift geven. 😜
racerx zegt
Was zn zus toch..? 😂
jippie zegt
Ik krijg nu een sterk vermoeden waarom BMW op de M-sport onderstellen breedsets monteert. :-)
rogerzz zegt
Interessant artikel, ik heb een F30 330e en die heeft vanwege de accu’s achterin een iets stuggere vering achter blijkbaar, maar een setje daarvoor kopen is ook lastig. Dat overweeg ik wel, maar juist omdat hij te comfortabel is in mijn optiek en de veerweg juist te lang is. Bij een hoogteverschil in het wegdek stuitert hij net iets teveel omhoog, en daardoor ook omlaag. Maar dat is ook deels doordat ik 225/17/50 bandjes heb, die 255 voor vind ik wel erg intens.
Lang artikel, maar geen prijs, wat kostte dit geintje alles bij elkaar? En de Audi A6 ziet er ook nog steeds erg fraai uit ondanks dat ie weg is.
willeme zegt
@rogerzzz: goede vraag! De Cobra Evo-S is er al vanaf 1.199 euro. Dan moet je ‘m nog wel monteren, uiteraard.
Bij PSR rijdt er ook een medewerker met een 330e F30, dus wellicht eens een proefritje maken om te vragen hoe dat bevalt?
jzaero zegt
Hi! Zoals Willeme inderdaad zegt, hebben we inderdaad ook een F30 330e op de betreffende set in ons team rijden. Deze set is recent ook TUV gekeurd op de F30 330e, dus er zit inderdaad een zwaardere veer op die geschikt is voor deze auto. Stuur ons op PSR Parts inderdaad een berichtje en ik help je graag verder met een goed advies en je kan altijd even proberen een afspraak te maken om mee te rijden (de auto staat niet altijd op de zaak).
Dutchdriftking zegt
Ongelooflijk wat een paar centimeter voor de looks doen. Ineens kloppen de wielen! Ik dacht er uit te zijn met een KW V1 voor de 159 (mooie prijs/kwaliteit verhouding) maar nu twijfel ik weer…
MarcoM zegt
De BMW oogt op deze manier eerder chique dan stoer. Prachtige wagen!
kniesoor zegt
Mooi verhaal ! En ben het heel erg eens met je observatie vwb de (irritante) neiging van F3x-en om om de lengteas te rollen, ook een M4 met een standaard onderstel met adaptieve dempers heeft daar nogal last van. Een Competition schijnt wat dat betreft beter te zijn. Maar daar schiet ik geen reedt mee op, die versie bestond nog niet toen ik de mijne kocht. Dus kijk reikhalzend uit naar welke modificaties jij tzt gaat aanbrengen om de lengterol uit je F31 halen en hoe succesvol die ingreep gaat zijn.
bottestudent zegt
Ik heb een F36 van eind 2016 ook high executive en vindt de besturing vrij zompig. In sport wordt het iets zwaarder maar het directe blijft gevoel blijft uit. Misschien ook maar eens iets aan laten doen.
jzaero zegt
Precies dit was het geval recent bij een klant van ons, een F36 440i voelde op verlagingsveren nog net niet goed genoeg, bleef zompig en veel nahobbelen. Sinds dit weekend voorzien van een Cobra EVO S set en de klant is volledig van zijn klachten af, veel strakker maar ook veel comfortabeler. De scherpte in het sturen kan je misschien iets verbeteren door een agressievere uitlijning, stabi’s die wat agressiever zijn, of als je echt gek wil, camber en caster aan te passen door bijv. iets met camber plates te doen (maar wel echt goede pakken, niet goedkope, teveel risico op lawaai). De F-series blijft echter een stuk minder scherp dan een E9x. Je kan ons altijd even berichten op PSR Parts voor wat meer info,
bart1976 zegt
JW, volgende punt op de agenda: audiovolt montage! Ergens in Januari doen?
racerx zegt
Dat nieuwe onderstel schreeuwt om een paar extra pk’s. Was destijds met je E91 een zeer vermakelijk artikel, het chippen.