Volkswagen is een van de meest populaire automerken in Nederland (en daarbuiten). De Golf en de Polo behoren tot de bestverkochte auto’s ooit in ons land. Naast de traditionele modellen heeft Volkswagen inmiddels ook een uitgebreide line-up met elektrische modellen onder de noemen ‘ID’.
Volkswagen is een van de merken waarbij de functie in de merknaam verweven zit. Het merk werd in 1937 door de Duitse arbeiderspartij opgericht. Destijds was het idee niet zozeer om een compleet automerk te lanceren, maar juist één betaalbaar model, de KdF (Kracht durch Freude). In die periode waren auto’s nog echte luxe-objecten die alleen voor de rijken waren weggelegd. Nu waren er meerdere automerken, ook in Duitsland, die bezig waren met een betaalbare auto. Het resultaat was veelal een ‘niet-stervensdure’ wagen in plaats van een auto die daadwerkelijk bereikbaar was voor iedereen.
Ferdinand Porsche kreeg de opdracht om een eenvoudige auto te ontwerpen die praktisch voor een gezin, betaalbaar en eenvoudig te repareren was. Hij gebruikte daarbij de lay-out van een motor achter de achteras met achterwielaandrijving. Het gewicht van de motor ligt dan op de achteras, ideaal bij het wegrijden in gladde omstandigheden. De lay-out en filosofie erachter zagen we ook bij Hans Ledwinka’s Tatra T77. Sterker nog, deze Joods ingenieur wordt door velen gezien als de ‘geestelijk’ vader van de auto. Het is een vrij pikant detail dat de initiators van de Kever ook de initiators van de Tweede Wereldoorlog waren.
Vanwege die oorlog duurt het ook iets langer voordat de Kever daadwerkelijk op de markt zou komen. Daarvoor heeft Volkswagen de Britse majoor Ivan Hirst te danken. In veel gevallen waren fabrieken omgebouwd om munitie te bouwen. Hirst wist echter de fabriek in Wolfsburg te sparen. Zijn visie was dat Duitsland de fabriek nodig zou hebben om zo weer iets van een industrie op te kunnen bouwen. Hirst was zelf ingenieur en hielp zelfs mee met de ontwikkeling van de Kever.
Volkswagen Kever
In 1948 komt de Kever op de markt. Op dat moment heet de auto overigens géén Kever. Dat is een bijnaam die de auto later krijgt van het voorkomen van de auto, dat lijkt op een kevertje (het insect). Net zoals bij Land Rover is de merknaam gelijk aan de modelnaam. Officieel is de typenaam overigens ‘Type 1’. De Volkswagen Type 1 wordt later bijgestaan door de Type 2, een bedrijfswagen. In 1955 is er een derde Volkswagen, de Karmann Ghia. In principe is dit een Kever, maar dan met het koetswerk van Ghia erover. Het originele ontwerp van Ghia was voor een Chrysler concept car. Chrysler ging er echter niets mee doen, dus gebruikte Volkswagen het maar al te graag. De Karmann Ghia was niet bijster sportief, maar goedkoop in gebruik en je had iets bijzonders voor de deur staan.
De Kever was wereldwijd een enorm succes. Dit bracht wel een paar nadelen met zich mee. Volkswagen leunde veel te veel op één model. Daarnaast begon de Kever serieus te verouderen. Het was al een pre-WOII-ontwerp en er kwamen telkens meer moderne concurrenten bij die simpelweg beter waren. De Kever kon pareren met zijn degelijkheid en het inmiddels legendarische uiterlijk. De Type 4 (411, 412 et cetera) en de K70 brachten niet het succes waar men op rekende. De Volkswagen Golf maakt het in 1974 echter allemaal goed.
Volkswagen Golf
De Golf was hypermodern en voorzien van voorwielaandrijving. Hierdoor was de Golf veel ruimer, praktischer én veiliger dan de Kever. Misschien net zo belangrijk als de techniek van de Golf was het koetswerk. Het ontwerp kwam namelijk van Giorgetto Giugiaro. De Golf was veel hoekiger en strakker getekend dan zijn voorganger (die overigens nog een tijdje in productie zou blijven wegens een enorme vraag vanuit de markt). De Golf was goed voor nog een paar primeurs. Zo was het de eerste compacte diesel, de Golf Diesel. Daarnaast kwam er een snelle Sport Golf, de Golf GTI. Ook de Golf GTD werd een dingetje.
De rest van het gamma werd om de Golf heen gepositioneerd. Een maatje kleiner was de Polo, een maatje groter de Passat. Tenslotte was daar de sportieve Scirocco. Ondanks de groei van het aantal modellen had Volkswagen een relatief ‘klein’ modelgamma. Tot de jaren ’90 zou het vrij beperkt blijven.
Ferdinand Piëch-era
Gelukkig komt Ferdinand Piëch aan het roer te staan. Onder zijn bewind groeit Volkswagen en de Volkswagen Group uit tot een wereldspeler van formaat. In dit geval beperken wij ons tot het merk Volkswagen, dus alle acquisities laten we in deze buiten beschouwing. Onder Piëch komen er heel veel modellen bij. Onder de Polo komt er een kleiner model, de Volkswagen Lupo. De Kever keert terug als ‘fun’-mobiel op basis van de Golf IV (New Beetle geheten).
Met die Golf IV zet Volkswagen ook een nieuwe maatstaf: “Klasse für die Masse”. Het idee van Piëch en Bernd Pischetsrieder is om Volkswagen een iets luxer en duurder imago te geven. Daaronder is ruimte voor Seat en Skoda om hun modellen te positioneren. Audi staat daar dan een stuk boven. In technisch opzicht delen de merken wel veel techniek met elkaar. Bijzondere toevoegingen komen in 2002 en 2003 met respectievelijk de Phaeton (sedan) en de Touareg (SUV). Beide auto’s delen juist techniek met veel duurdere auto’s die later op de markt komen. De Bentley Continental GT staat op het Phaeton D1-platform en de Touareg is het zustermodel van de Porsche Cayenne. Hiermee zoekt Volkswagen het aanzienlijk hoger op in de markt. De Touareg slaat behoorlijk goed aan. De auto wordt leverbaar met bekende VW-zescilinders (de VR6), maar ook V10 TDI en W12 benzinemotoren (net als de Phaeton). Dat zijn zeer prijzige auto’s die maar moeilijk passen bij de term ‘Volkswagen’.
Dieselgate
De bestuurscultuur c.q. het schrikbewind van Ferdinand Piëch zorgt ervoor dat de merken tot grote hoogten kunnen stijgen. Echter, dat het nadelen heeft, blijkt wel uit de periode na de milleniumwisseling. Volkswagen maakt furore met de TDI- en TSI-motoren, die helaas problemen krijgen met betrouwbaarheid, vroeger juist een USP van het Duitse merk. Daarnaast speelt er nog een probleem. Volkswagen kan elektrificatie lange tijd uitstellen vanwege de vermeende zuinigheid van hun TDI-dieselmotoren. Het blijkt echter dat de auto’s software hebben die laboratorium-omstandigheden kan herkennen en daar zijn programma op afstemt. In de praktijk blijkt dat de motoren bovengemiddeld vervuilend zijn.
Het resulteert in een enorme crisis voor Volkswagen en de Volkswagen-merken die gebruik maken van dezelfde dieselmotoren. Diesel raakt meer en meer uit de gratie. Volkswagen moet miljarden boetes wereldwijd betalen. Dat niet alleen, het is ook duidelijk dat men het met de huidige techniek absoluut niet gaat redden.
Omschakeling naar elektrische Volkswagens
Volkswagen zet zo snel mogelijk zijn zinnen op elektrische aandrijving. Gedeeltelijk middels 48V mild hybrids (eTSI), maar ook middels plug-in hybrides (GTE, eHybrid) en volledig elektrische modellen. De eerste exponenten zijn de e-Up en e-Golf. Deze waren al uitgekomen voordat het dieselgate schandaal woekerde, maar werden daarna flink verbeterd. Alsof Volkswagen de elektrische auto’s destijds geen kans wilde geven.
Daarnaast heeft Volkswagen zijn zinnen gezet op een compleet nieuwe vormtaal én elektrisch modelgamma. De Volkswagen ID-modellen zijn enorm modern en vooruitstrevend. Zowel qua design als aandrijving. De eerste is de Volkswagen ID.3. Deze C-segment hatchback wordt door Volkswagen gezien als de derde auto na de Kever en de Golf. Het is echter de ID.4 die wereldwijd goed aanslaat. De line-up wordt verder aangevuld met de ID.5, de coupéversie van de ID.4, en de ID. Buzz, een moderne interpretatie van de T1. In 2023 komt het topmodel van de ID-familie: de ID.7. Dit moet de spirituele opvolger van de Passat zijn.
Ook in het geval van de ID-modellen kan Volkswagen de techniek delen met merken als Seat, Skoda en Audi. Dankzij de snelle inzet op elektrificatie, heeft VW een kleine voorsprong ten opzichte van veel Europese concurrenten, die pas na 2020 de gang erin zetten met volledig elektrische auto’s.
