Fiat is bij de meesten van ons vooral bekend van de compacte auto’s zoals de Fiat 500 en de Fiat Panda. Maar dat zou de lange historie van dit merk uit Turijn (Italïe) te kort doen.
Fiat is niet alleen de grootste fabrikant van Italië, maar ook een van de oudere fabrikanten.
De Fabbrica Italiana di Automobili Turino (simpel vertaald: Italiaanse autofabriek uit Turijn) wordt in 1899 opgericht door onder Giovanni Agnelli. Het merk werd weliswaar opgericht in 1899, de fabriek kwam pas een jaar later.
De eerste auto was de Fiat 3 1/2 HP, waarvan er 26 van zijn gebouwd. Zoals meer auto’s in die tijd is het meer een koets zonder paarden. Fiat leert snel en bouwt in rap tempo betere, fraaiere en vooral meer auto’s. Het merk groeit relatief snel in de beginjaren van de auto. Al in 1906 gaat het merk naar de beurs. In 1910 is Fiat al het grootste Italiaanse automerk. Giovanni Agnelli zou tot het einde van de Tweede Wereldoorlog de leiding hebben over het bedrijf.
Gianni Agnelli kleinzoon van de oprichter
Pas in 1965 keerde er een Agnelli terug aan de leiding, Gianni (de kleinzoon van Giovanni). Fiat is altijd een heer en meester geweest als het om kleine auto’s. De 500 Topolino is inmiddels uitgegroeid tot een waar icoon. Het is een van de voertuigen die Italië mobiel heeft gemaakt, samen met de Piaggo Ape. De Fiat 500 doet daar eind jaren ’50 een schepje bovenop.
De Fiat 600 met viercilinder was er zelfs iets eerder (1955), maar het is de tweecilinder 500 (in 1957) die het merk tot grote hoogten doet stijgen. Het is een van de meest legendarische kleine naoorlogse auto’s, samen met de VW Kever, Mini en Citroën 2CV.
In 1965 lanceert Fiat de 124, een keurige familiesedan die eveneens grote populariteit geniet. De auto blijft tot 1974 leverbaar als Fiat, maar maakt daarna furore als Lada. De 2101/2103 zijn in licentie gebouwde Fiats 124 met enkele afwijkende specificaties om te kunnen voldoen aan de Russische weersomstandigheden.
Naast een 124 Sedan is er ook een stationwagon, een bijzonder fraaie coupé en zelfs een wulpse Spider. De 130, 131 en 132 nemen de honneurs waar in de hogere middenklasse, terwijl in de jaren ’70 Fiat de X1/9 op de markt brengt, een door Bertone ontworpen sportwagen met middenmotor.
Fiat Panda
In de jaren ’80 is het belangrijkste wapenfeit van Fiat ongetwijfeld de Panda. Ondanks dat de 500 is geëvolueerd naar de 126, is de Panda een veel modernere en compleet andere auto. De Panda heeft een modern koetswerk van Giorgetto Giugiaro, voorwielaandrijving en een voorin geplaatste motor. De auto is eenvoudig in alle opzichten, wat de auto enorme charme geeft. De Panda zou vele andere Fiats overleven. De auto blijft tot 2003 in productie.
De Panda wordt in 1991 bijgestaan door de Cinquecento. Deze auto volgt in feite de 126 op en wordt ook in Polen gebouwd. Cinquecento is 500, maar dan in het Italiaans uitgeschreven. De opvolger van de Cinquecento is de 600. En nee, die gaan we niet uitleggen. Het grootste succes van Fiat in de jaren ’90 is de Punto. Deze compacte auto met kenmerkende hoge achterlichten is een van de populairste auto’s van Europa. In de hogere klasses heeft Fiat het een stukje lastiger.
Fiat Croma
In de hoogste klasse moeten de 132, Argenta en Croma het achtereenvolgens opnemen tegen de met name Duitse concurrentie. Iets dat niet helemaal lukt. Vooral met de Croma heeft Fiat Nederland het lastig, daar in ons land ook een bak- en braadboter verkocht wordt onder dezelfde naam, met vele voor de hand liggende grappen tot gevolg. In 1996 gaat de Croma met pensioen, zonder dat ze een directe opvolger krijgt. Gelukkig kunnen liefhebbers van grote Italiaanse auto’s nog terecht bij Alfa Romeo en Lancia, twee andere merken van het Fiat-concern.
Fiat Panda en 500
Na de millenniumwisseling heeft Fiat is het een beetje ‘hit and miss’ bij Fiat. De Stilo is een grote teleurstelling en ook de Punto wordt met de facelift minder aantrekkelijk. Aan de andere kant is de nieuwe Panda in 2003 een regelrechte verademing: klein, goedkoop, praktisch, betaalbaar en vol met charme. Op basis van diezelfde Panda wordt de 500 in 2007 op de markt gebracht. Het zou een van de grootste successen worden voor het merk.
Terugkeer Abarth
De 500 is er mede verantwoordelijk voor dat het merk Abarth terugkeert. De naam verschijnt op diverse 500’s, de ingrijpende verbeterde Grande Punto en later ook de 124. De Punto is een samenwerking met General Motors. Vandaar dat rond die periode diverse GM-auto’s zijn voorzien van een Fiat-diesel. De Grande Punto en Opel Corsa staan op hetzelfde platform. De vrijage is echter niet van lange duur.
FCA als nieuwe eigenaar
Vanaf 2009 gaat Fiat de samenwerking aan met een andere Amerikaanse grootmacht, Chrysler. Fiat koopt 20% van de aandelen en kan zo weer terugkeren op de Amerikaanse markt met onder andere de 500 en diverse bedrijfswagens. In 2014 wordt het geheel samengevoegd tot FCA, Fiat Chrysler Automobiles. Onder deze vlag vallen Alfa Romeo, Lancia, Fiat, Maserati, Chrysler, RAM, Dodge en Jeep.
Beperkt succes onder FCA paraplu
Voor het merk Fiat heeft dat beperkt succes gehad, deze samenvoeging. De 500 is een bescheiden succesje in de VS, maar op de rest van het gamma zit echt niemand te wachten. Over dat gamma gesproken, Fiat maakt een paar vreemde keuzes. Zo wordt de heel aardige Grande Punto enkele keren gefacelift, maar sterft het model een stille dood zonder een opvolger te krijgen.
De 124 Spider blijkt geen succes. Op sommige markten doet de basale Tipo C-segmenter het niet onaardig. Voor de rest staan er alleen spin-offs van de 500 in de showroom. De 500, 500X (een crossover) en 500L (een MPV-achtige) hebben in technisch opzicht overigens niet zoveel met elkaar te maken als de naam ‘500’ doet vermoeden.
Elektrische Fiat 500
Het belangrijkste nieuws in 2020 is de komst van de elektrische 500, wat tevens een compleet nieuwe 500-generatie is. Het oorspronkelijke model blijft echter in de showrooms staan. De nieuwe 500 wordt alleen geleverd met een compleet elektrische aandrijflijn, terwijl de oude 500 met gewone motoren leverbaar is. De elektrische 500 is wel een aanzienlijk duurder en luxer hebbeding en niet meer de betaalbare en charmante auto die het ooit was.
Stellantis
Voor Fiat als concern ziet de toekomst er vanaf 2020 wel iets beter uit. Het concern wordt namelijk samengevoegd met PSA, waardoor Peugeot, Opel en Citroën ook tot het merkportfolio behoren. De namen FCA en PSA komen te vervallen, het gezamenlijk bedrijf heet nu ‘Stellantis’. Fiat kan meeprofiteren van de platforms die met de andere merken uit deze ‘groep’ gedeeld kunnen worden. Voor het eerst gebeurt dit met de komst van de Fiat 600E die op hetzelfde platform als de Jeep Avenger en de Peugeot 2008 wordt ontwikkeld.
