Cupra begon als het sportieve label van Seat, maar sinds 2018 is het echter een zelfstandig merk. Het gamma bestaat voor een deel uit modellen gebaseerd op Seat’s, maar Cupra heeft ook unieke modellen. Zoals de zaken er nu voor staan gaat het merk Cupra op termijn Seat vervangen.
Veel automerken zijn al heel erg oud. Met name in Europa zijn er voldoende automerken die 100 jaar of ouder zijn. Echter, er zijn gelukkig ook de nodige nieuwkomers. Cupra valt er een beetje tussenin. Net als DS Automobiles is het zo’n ‘merk’ dat het originele merk is ontstegen. DS Automobiles begon ooit als Citroën (DS3 et cetera), maar bij Cupra gaat het eigenlijk nog een stapje verder. Het gaat namelijk niet om de modelnaam, maar om de typenaam.
Cupra staat van origine voor ‘Cup Racing’ en de toevoeging zien we voor het eerst in 1996. De auto in kwestie is de eerste generatie van de Seat Ibiza. Het was de bedoeling dat Seat een betaalbaarder en sportiever alternatief zou zijn voor Volkswagen. In dit geval stond de Ibiza op exact hetzelfde platform als de Volkswagen Polo. Dat niet alleen, de twee auto’s deelden erg veel techniek en onderdelen. Wat je bij Volkswagen (nog) niet had en bij Seat wel: sportieve topmodellen.
Deze werden geheel ‘fantasieloos’ voorzien van de naam GTi. Op zich heel erg geinig, want je had in het formaat Polo de motoren uit de Golf. Dus een 2.0 GTI (115 pk) of een 1.8 GTI 16v met 139 pk. GTI is een benaming die je destijds op veel Franse en Japanse hete hatchbacks zag, dus heel erg onderscheidend was dat niet. Na de eerste modelwijziging van de Ibiza in 1996 past Seat het gamma aan. Sterker nog, ook de 1.8 16v motor (eigenlijk een relikwie uit de jaren ’80) is niet meer leverbaar. De GTI met 2.0 blijft nog leverbaar, maar de versie daarboven is de eerste Cupra.
Eerste Cupra: de Ibiza Cupra
De Seat Ibiza Cupra is een hitsig pakket: een relatief lichte auto (1.075 kg) met een 2.0 16v motor uit de Golf GTI 16v. De motor is goed voor 150 pk en 180 Nm, waarmee je in 8,3 seconden naar de 100 km/u kunt sprinten en een topsnelheid haalt van 216 km/u. Naast een Ibiza Cupra is er ook een Ibiza Cupra 2, maar het verschil zit hem voornamelijk in de uitrusting.
Bij de eerste grote facelift waarbij de Ibiza een compleet nieuw interieur krijgt plus een nieuwe neus, wordt de Cupra nog wat heftiger. Wederom krijgt de Ibiza een Golf GTI-motor, ditmaal de 1.8T uit de Golf IV. Deze generatie ziet ook voor het eerst een Cupra R-model van de Ibiza. Deze heeft de 180 pk sterke 1.8T motor uit de Audi TT. Belangrijker is dat deze werd ontwikkeld door Seat Sport.
Leon Cupra
De Ibiza Cupra heeft naam gemaakt als een uitstekende en betaalbare all-round hot hatch met een talent voor snelheid. In 2001 wordt de naam ook toegepast op de Seat Leon. In Engeland wordt de 1.8 20VT Sport als Cupra verkocht, het vasteland krijgt de 2.8 V6 motor met vierwielaandrijving. Je kan de Leon Cupra herkennen aan de unieke bodykit en het sportinterieur. Ook ditmaal mag Seat Sport ‘hun’ versie ervan maken. De 2.8 V6 motor en vierwielaandrijving laat men links liggen. Seat Sport kiest voor de 210 pk sterke 1.8T motor uit de Audi S3 en past het onderstel flink aan. Later krijgt dit model zelfs 225 pk.
Seat Cupra GT
Seat Sport prepareert de diverse rally- en raceauto’s van het merk. Seat doet mee aan het WRC en racet met de Toledo GT in het ETCC. In 2003 verschijnt de grootste verrassing in de vorm van de Seat Cupra GT, een volwaardige supercar met middenmotor. De auto is voorzien van een 3.0 V6 van Audi-origine, compleet met twee turbo’s. Het vermogen is 500 pk en het koppel is 600 Nm, die op de achterwielen werden afgevuurd via een sequentiële zesbak. Daarmee kon de auto in 4,2 seconden van 0-100 km/u accelereren en een top van 295 km/u halen. De Seat Cupra GT kwam nooit als straatauto op de markt. Wel bouwde Seat Sport enkele exemplaren voor het Spaanse GT kampioenschap en andere raceklasses.
Meer aandacht voor Leon
De Cupra-badge maakt daarna vooral furore op de Ibiza en Leon. Seat Sport volgt hiermee hetzelfde recept. Gave bodykits, felle kleuren, grote wielen, dikke motoren en een redelijk scherpe prijs. Het zijn niet de meest verfijnde auto’s, maar als je een snelle auto wil die je elke dag kunt gebruiken zijn het topaanbiedingen.
Wel verlegde Seat de nuance. Ook van de vierde generatie Ibiza verscheen er een Cupra, maar die was in technisch opzicht identiek aan de Polo GTI, terwijl voorheen de Seat versie altijd iets heter was. De aandacht lijkt iets meer naar de Leon Cupra modellen te verschuiven. Heel simpel: voor de prijs van een Golf GTI krijg je een Leon met de motor uit een Golf R. Dit zorgt er niet alleen voor dat de vele Leon Cupra en Cupra R modellen sneller zijn, maar ook beter te tunen.
Met name met de derde generatie Leon Cupra maakt Seat furore. Het MQB-platform met sperdifferentieel is lichter, stijver en biedt meer grip dan voorheen. In de klasse van de top hatches is de Leon een van de snelste én de voordeligste. Er is zelfs een stationwagon-versie van beschikbaar. Deze auto (de Leon ST Cupra) is de snelste stationwagon op de Nordschleife. Pas later weten véél sterkere auto’s als de Audi RS6 en Mercedes-AMG E 63 iets van de tijd af te snoepen.
Cupra als zelfstandig merk
In 2018 besluit Seat dat Cupra als zelfstandig merk verder gaat. Seat Sport gaat verder als Cupra Racing, om zo een sportief blok te vormen. Het eerste wapenfeit is de Cupra Ateca. De basis is de Seat Ateca, maar dan is de auto voorzien van serieuze hardware uit de Leon Cupra. Dus een 310 pk sterke 2.0 TSI motor, gekoppeld aan een zeventraps DSG-automaat en vierwielaandrijving. De reden dat de Ateca gekozen wordt heeft alles te maken met afzet: snelle en sportieve cross-overs zijn nu eenmaal heel erg populair en er zit veel marge op.
Mede daardoor is er geen Cupra Ibiza meer. Wel komt het nieuwe merk met een eigen model, de Formentor. Het is een unieke auto in de zin dat er geen Seat-versie van is. De Formentor is wederom een cross-over, maar lager en sportiever dan de Ateca. De techniek is wel identiek, dus een 2.0 TSI viercilinder met enorme turbo, vierwielaandrijving en een automaat. De auto wordt genomineerd voor de prestigieuze European Car of the Year-verkiezing, tegen alle verwachtingen in.
Het Cupra-gamma wordt in 2020 uitgebreid met nieuwe versies van de Leon. Inderdaad, meervoud. De Leon is namelijk verkrijgbaar als vijfdeurs hatchback en als stationwagon. Er is een 2.0 TSI met 310 pk of een 245 pk sterke plug-in hybride. Met name die laatste is interessant voor de Nederlandse markt. Deze worden minder zwaar belast. In de tussentijd gaat het erg goed met Cupra. Met name de Ateca is een groot succes voor het ‘merk’.
Cupra Born
Het belangrijkste model voor Cupra arriveert in 2021, in de vorm van de Cupra Born. De Cupra Born moet je zien als de sportieve versie van de Volkswagen ID.3. Dit is dus een volledig elektrische model, dat aanvankelijk als Seat El-Born op de markt gebracht zou worden. De plannen worden echter gewijzigd: Cupra mag de elektrische auto’s voor hun rekening nemen. Omdat Seat zich intussen niet met EV’s bezig houdt, lijkt het erop dat Seat langzaam uitgefaseerd wordt en Cupra op termijn het nieuwe Seat moet worden.
