Die dingen krijgen amper aandacht terwijl ze in hoge mate bijdragen aan de veiligheid in de Formule 1. Hoog tijd dus om uit te pluizen hoe het zit met botsmutsen op het hoogste niveau.
In den beginne raceten coureurs nog rond met pothelmpjes en pilotenbrillen. Uiteindelijk zou de Amerikaan Dan Gurney in 1968 de eerste zijn met een helm die het volledige gezicht bedekte. Het spreekt voor zich dat de helmen uit die tijd weinig te maken hadden met de dure dingen van nu, maar we slaan even een paar stapjes in de geschiedenis over.
De helmen van nu beschermen niet alleen bij een flinke klapper. Ze moeten ook bestand zijn tegen scherpe objecten die met hoge snelheid aan komen vliegen, denk bijvoorbeeld aan die crash van Felipe Massa in 2009. Daarnaast zijn aerodynamische eigenschappen belangrijk en moet de coureur te allen tijde perfect zicht vooruit hebben. Bovendien wil de rijder nu en dan met het team communiceren of een slokje drinken, moet het gewicht van de helmen zo laag mogelijk blijven én willen we er ook nog een leuk design op. Anders wordt het voor ons lastig om te zien wie wie is.
Het productieproces
Om maar bij het belangrijkste te beginnen: elke helm is op maat gemaakt. Met behulp van scans worden de vormen en contouren van het desbetreffende hoofd in kaart gebracht. Op basis daarvan wordt uit brandwerend schuim een voering ontworpen die een perfecte pasvorm garandeert. De buitenschaal wordt gemaakt van carbon en dit proces gebeurt met de hand. Om een voorbeeld te geven van hoe precies dit werkje is: bij Arai (wordt door ongeveer de helft van de coureurs gebruikt) zijn slechts vier mensen in dienst die aan F1-helmen mogen werken.
Carbon zorgt uiteraard voor de algehele sterkte van de helm. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van kevlar om te beschermen tegen scherpe objecten. Bovendien is dit materiaal bestand tegen hoge temperaturen. Al deze techniek drijft het prijskaartje lekker op. Een degelijke motorhelm kost je al gauw een euro of 300, een F1-helm wordt al snel duurder dan 20.000 euro. En coureurs gebruiken er gerust 15 per seizoen!
De buitenste schaal is opgebouwd uit ongeveer 20 lagen van verschillende materialen. Ondanks de hoge mate van veiligheid blijft het gewicht hangen rond de 1.250 gram. Niet onbelangrijk, want met honderden keren 4G op je nek telt elke gram.
Veiligheid
Veiligheid is belangrijk in de F1 en daarbuiten en dus worden ook helmen uitvoerig getest. De hoofddeksels moeten 45 tellen bestand zijn tegen een vlam van 800 graden, waarbij de temperatuur in helm niet boven de 70 graden mag uitkomen. Ook worden er projectielen met 500 km/u op afgevuurd, om te testen hoe sterk de buitenschaal is.
Daarbij komt dat ook het vizier een belangrijke rol speelt bij de veiligheid van helmen. Ayrton Senna overleed doordat een stuk van de voorwielophanging zijn vizier doorboorde. Dat gebeurde bij Felipe Massa dan weer niet, toen hij een veer van 500 gram bij 260 km/u tegen zijn helmvizier kreeg. Het zal je dan ook niet verbazen dat vizieren in F1-helmen een stuk kleiner zijn dan bij motorhelmen. F1-coureurs hoeven immers minder rond te kijken en hoe kleiner het vizier, hoe kleiner het risico dat dit onderdeel wordt doorboord.
Het vizier dimt trouwens automatisch als coureurs ineens pal tegen de zon inkijken. Ook kunnen vizieren elektrisch worden verwarmd om te voorkomen dat de boel beslaat. Daarnaast zitten op elk vizier zogeheten tear offs. Dit zijn plastic vliesjes die eraf kunnen worden gehaald, als het vizier bijvoorbeeld vol met vliegen of olie zit.
Aerodynamica
Als je ziet hoeveel minuscule flapjes er aan een voorvleugel zitten, zal het geen verbazing wekken dat aerodynamica ook bij helmen een grote rol speelt. Ze worden dan ook uitvoerig in de windtunnel getest om te bewerkstelligen dat genoeg lucht de airbox boven de coureur bereikt, maar ook om ervoor te zorgen dat het hoofd van de coureur op hoge snelheid niet omhoog gezogen wordt.
De temperatuur in de cockpit kan behoorlijk oplopen. Daarom besteden helmfabrikanten veel tijd aan ventilatie, die ervoor zorgen dat de coureurs het hoofd koel houden. Het aantal spoilertjes en sleufjes blijft echter beperkt als je F1-helmen vergelijkt met motorvarianten. Dergelijke onderdelen hebben minder gunstige aerodynamische eigenschappen en da’s in de Formule 1 beslist onwenselijk. De wel aanwezige ventilatieopeningen zijn voorzien van filters om fijnstof, olie en andere lastige zaken buiten het gezicht van de coureur te houden.
Design
Vroeger had je aan één blik genoeg om te vertellen of Senna of Prost voorbijreed. Tegenwoordig zijn sponsornamen dominanter aanwezig op de helmen, daarbij zijn de ontwerpen minder duidelijk én veranderen coureurs nog weleens het design van hun belangrijkste veiligheidsvoorziening. Glitterwerk wordt daarbij niet geschuwd. Hierboven zie je de gouden helm die Michael Schumacher tijdens de Belgische Grand Prix in 2011 gebruikte, mét bladgoud.
Leuk artikel! Ik wist niet dat de helmen zo’n eigen rol hebben binnen de sport. Toch weer wat geleerd!
Ik heb mezelf regelmatig afgevraagd hoe het nou zat en waar een helm aan moet voldoen. Toch niet niks hoor. Maar ja, daar betaal je ook flink voor..
Mooie oude jaren’80 Simpson Bandit inclusief een leren halsflap, Hunt, Lammers ,de Angelis ze droegen ze allemaal, machtig gezicht.
20k wow! Leuk artikel!
Gokje voor de zes helmen van wie ze zijn:
– Lewis Hamilton
– Nico Rosberg
– Fernando Alonso
– Felipe Massa
– Valteri Bottas
– Jenson Button
De helm die mij altijd is bijgebleven is die van Damon Hill. Zijn vader reed ook al met hetzelfde design.
Zie ook: http://www.autosport.com/news/report.php/id/117722
‘Een degelijke motorhelm’ kost wel wat meer dan €300, als je er het circuit mee op wil
@apriliarsv: 1100 euro op de kast ? maar dan issie ook carbon :)
15 in een seizoen klinkt behoorlijk veel. Wat is de grens dat er voor een nieuwe wordt gekozen?
@dwersbongel:
Ja dat vraag ik me ook af. Het enige dat ik kan bedenken is handel. Mooie props om te vergeven aan de grote sponsoren. Kunnen ze mooi showen op kantoor.
Het is niet dat ze 15 keer per seizoen verouderen ofzo.
@timberleek:
Inderdaad. Sponsors zijn er blij mee, verder slijten ze niet heel extreem volgens mij.
Wel hebben coureurs altijd een hele kast vol helmen in gebruik. Ze wisselen niet van vizier als ’s ochtend blijkt dat het toch minder zonnig is dan verwacht. Ze pakken dan gewoon een andere helm uit de kast.
Grappig om er aan toe te voegen; elke F1 coureur is welkom om klant te worden bij Arai. Als je echter ooit besluit over te stappen naar een ander merk dan mag je nooit meer terugkeren als klant.
Hierop hebben ze ooit één uitzondering gemaakt. Barrichello werd gedwongen om bij Ferrari met Schubert helmen te gaan rijden, toen hij naar Williams ging is hij op bezoek geweest bij Arai en heeft ze bijna gesmeekt hem terug te nemen als klant waar ze toen op zijn in gegaan.
De Schubert gaf hem al die jaren koppijn, met Arai had hij nooit klachten.
@jer: dank voor de anekdote. Hiervoor lees ik graag door de comments heen!
@dwersbongel: ik denk dat de helmen gezien de krachten waar ze aan bloot gesteld worden toch redelijk snel verouderen.
Kijk maar naar de dingen die intensief gebruikt.(nee niet zo viezerikken)
@dwersbongel: vond ik ook al, wellicht heeft het te maken met verschillende cirquits en dus verschillende aerodynamica. Misschien kan @mauritsH hier verder over toelichten?
Eerst dacht ik: 20.000? Die pakken daar goed op! Maar zoals ik eigenlijk wel kon verwachten is er daar echt geen enkel onderdeeltje ‘normaal’ aan… Dan vamt die prijs al wat meer te begrijpen :O!
Een van de redenen dat de helmen zo duur blijven tov motorhelmen is natuurlijk de lage productieaantallen.. ik denk namelijk dat de helmen van Rossi en consorten net zo duur zijn…
@tvr1974: Ik ga er dan ook vanuit dat hij ‘normale’ motorhelmen die hier op straat worden gebruikt bedoelt in plaats van die van Rossi. Die zullen vergelijkbaar, en misschien nog wel sterker zijn dan die van de F1.
Als je leest hoeveel zorg en aandacht er aan zo’n helm wordt besteed, dan is het des te opmerkelijker dat Lewis Hamilton er tijdens de Grote Prijs van Brazilië nog over klaagde dat de regen via de binnenkant van z’n vizier de helm in liep.
D’r is er in ieder geval één geweest bij de helmenfabrikant (Arai?) die er de maandag daarop met knikkende knieën naar het werk is gereden…
@RRRobert: Ham rijdt met Bell helm
Heel gaaf artikel!! Dat het geen huis-tuin-en-keukenhelmen waren had ik wel gedacht, maar ik wist niet dat er zoveel bij kwam kijken.
En een paar ton aan helmen per seizoen is niet niks.
Thanks Autoblog voor dit educatieve artikelen! Hier hou ik van ?
@dylan92: zonder vraagteken natuurlijk!
Ik vind de helmen van heren coureurs weinig zeggend tegenwoordig. De witte helm van Jean Alesi, die het van Elio de Angelis had, vond ik geweldig. Evenals de helm van max, in zijn kart tijd. Ook die van Damon Hill, Senna, Nigel Mansell. Echt dingen die ergens voor stonden. Tegenwoordig al die onherkenbare wirwar, hmm..
@koeckenbacker: Ja, dat ben ik wel met je eens. Om die reden vind ik het Ferrari-design van Vettel ook zo tof. Lekker eenvoudig, stijlvol en kenmerkend. Denk de onontkoombare sponsorlogo’s weg en je hebt een helm die alles in zich heeft om iconisch te worden en zo in de jaren 70-80-90 had meegekund.
” Ayrton Senna overleed doordat een stuk van de voorwielophanging zijn vizier doorboorde.” Jezus, die zijn laatste momenten moeten ook verschrikkelijk geweest zijn D:
@reaperunique: als je de film ‘Senna’ uit 2010 hebt gezien (zo niet: kijken!); daarin doet dokter Sid Watkins verslag van de eerste hulp verlening, waarbij hij verklaarde dat “…gezien de neurologische respons, de hoofdwond fataal moet zijn geweest”. Waarschijnlijk is hij dus door de klap/impact (vrijwel) direct het bewustzijn kwijtgeraakt.
Nooit geweten dat hun vizieren verwarmd waren. Leek mij niet nodig met dit soort snelheden, en in de regen dacht ik dat het een regenvizier was. Weer wat geleerd van een sport die ik al jaren volg. Thanks!
Leuk educatief artikel, weer wat geleerd!
Bijzonder vermakelijk en leerzaam artikel!!