Na ruim 100 jaar evolutie op autogebied zou je kunnen denken dat er betere alternatieven zijn voor het welbekende stuurwiel.
Geschiedenis
De allereerste auto’s waren nog uitgerust met zogeheten tillers om de rijrichting mee te bepalen, maar Panhard was met de 2 HP in 1894 de eerste fabrikant die een auto uitrustte met een stuurwiel zoals we dat vandaag de dag kennen. Sindsdien heeft dit essentiële onderdeel een ware evolutie doorgemaakt en wordt het allang niet meer alleen gebruikt om een auto een bepaalde kant op te sturen. Zo heeft Ferrari bijvoorbeeld de welbekende ‘Manettino’-schakelaar waarmee verschillende rijprogramma’s kunnen worden geselecteerd en zijn de flippers achter het stuur in plaats van een versnellingspook allang geen nieuws meer. Ook zijn er diverse auto’s waarvan het stuur vibreert, om aan te geven dat de bestuurder zijn rijstrook dreigt te verlaten. Om kort te gaan: steeds meer functies die aanvankelijk onder knoppen en schakelaars op het dashboard zaten worden op het stuurwiel geplaatst, opdat de bestuurder te allen tijde z’n handen aan het stuur kan houden.
Concepts met andere oplossingen
Naast enkele Amerikaanse sciencefiction-achtige concepts uit de jaren ’50 deed Mercedes in een recenter verleden een poging om de consument te laten wennen aan besturing middels een joystick. De F200 “Imagination” uit 1996 (check de velgen die op een afvoerputje lijken) had een zogenaamd drive-by-wire systeem, oftewel een soort dubbele joystick waarmee de bestuurder de rijrichting kon bepalen. Buiten het feit dat het exterieur van deze concept duidelijk hintte naar de toekomstige designtaal van het merk, is er van het hele “besturing 2.0” verhaal niet veel terechtgekomen. Overigens is de Infiniti Q50 wel uitgerust met een stuursysteem dat drive-by-wire genoemd wordt, maar uiteindelijk heeft de bestuurder nog steeds een stuurwiel in zijn knuisten.
Nog een bijzonder concept met joystick-besturing was de Dagne in 2008. Deze driewieler kon zowel worden bestuurd door naar één kant te leunen als met de joystick, die bovendien ook de pedalen verving. Het feit dat we er nooit meer wat van hebben gehoord zegt waarschijnlijk genoeg over dit wellicht iets te vooruitstrevende idee.
Wetgeving, ergonomie en veiligheid
De belangrijkste redenen die ervoor zorgen dat auto’s standaard worden uitgerust met een stuur en twee of drie pedalen, hebben allen te maken met wetgeving, veiligheid en ergonomie. Interieurs van nieuwe auto’s worden nu eenmaal op een bepaalde manier vormgegeven en de basis daarvoor wordt omkaderd door overheidsregels, die op hun beurt weer samenhangen met veiligheid.
De precisie van het stuurwiel
Iedereen die op een willekeurige console weleens een racespelletje heeft gespeeld zal het beamen: racen met een joystick(je) of d-pad zuigt. Je zult vast een rondje Suzuka op de PS4 kunnen karren zonder je virtuele supercar aan diggelen te rijden, maar echt nauwkeurig (en dus vloeiend, snel en vooral: veilig) zal het nooit worden. Fanatieke simracers die regelmatig een potje rFactor of iRacing spelen, hebben gegarandeerd een stuurtje thuis staan om met de toppers mee te kunnen komen.
De speling die een joystick biedt (hooguit een paar centimeter) zal nooit de precisie evenaren van een stuurwiel dat lock-to-lock meer dan twee keer om z’n as kan worden gedraaid. Juist in drukke situaties wil je je auto precies daarheen kunnen sturen waar nodig en heb je geen behoefte aan nattevingerwerk.
Is er überhaupt wel toekomst voor besturing in het algemeen?
Gezien de recente ontwikkelingen met zelfrijdende auto’s valt het nog maar te bezien of we het stuurwiel in de toekomst nog gaan tegenkomen. Het ligt in de lijn der verwachting dat de eerste autonome auto’s nog wel een stuur zullen hebben voor “noodgevallen” maar het is niet ondenkbaar dat zowel stuur als pedalen in de toekomst zullen verdwijnen.
Conclusie
Alles bij elkaar opgeteld lijkt er dus geen rol voor de joystick weggelegd als vervanger van het stuur. Buiten het feit dat we nu eenmaal gewend zijn aan auto’s met een stuurwiel, is een joystick minder geschikt om wielen de juiste kant op te laten wijzen. Daarnaast is het nog maar afwachten of we ons in de nabije toekomst überhaupt nog met het daadwerkelijke sturen kunnen bemoeien.
Meen me een aflevering van (good old) Top Gear te herinneren waarbij een Saab 9000 met joy-stick besturing was uitgerust. Gezien de reacties van Clarkson is het volgens mij goed dat het bij een prototype is gebleven…
Ik zie dat afvoerputje niet….
En daar naast: het meest bizarre stuur van de afgelopen jaren is toch wil daar van de Citroën c4 (eerste generatie) en c5 (huidige generatie)
Onze Belgische vriend Tony Gillet heeft z’n Vertigo ook uitgerust met joystickbesturing voor de verlamde F1-coureur Philippe Streiff:
http://www.youtube.com/watch?v=0SdpShS1fUo
Saab heeft toch ook ooit zo’n wagen gemaakt als het goed is, was volgensmij een gele 9-3
@henkhupelschoten: is dat niet de 9000 die @rickr hierboven beschrijft?
Klopt haha had die reactie nog niet gezien, dan hebbe we allebei hetzelfde gezien haha
@roppp:
Voor de vrouwtjes onder ons toch niet verkeerd om 2 extra joysticks te hebben om mee te spelen.
@bsxc2:
Alsjeblieft zeg, die raken van 1 al in de war….
Het stuur van mijn 240 vibreert ook, maar dat is volgens mij niet alleen wanneer ik buiten de lijntjes rijd.
Tsja, het artikel is toch behoorlijk onvolledig. In Nederland rijden talloze mensen rond met een joystick. Vaak mensen met een spierziekte die hierdoor verminderde kracht in de armen en schouders hebben. Dit systeem heet Space drive en is van Paravan. Hoewel deze mensen een aangepast rijbewijs hebben is het dus prima volgens de geldende wetgeving. De bewering dat dit dan ook minder precies zou zijn dan sturen met een stuurwiel behoeft dan ook enige nuancering. Het is namelijk voldoende precies om volledig aan het verkeer deel te nemen.
Hier een foto: http://www.onbeperktinbeweging.nl/images/SpaceDriverijles4-wegjoystick-rond.jpg
@Pavla: Ik vermoed dat die dingen die jij bedoelt mechanisch/hydraulisch werken, en dus genoeg feedback aan de bestuurder geven om alsnog die precisie en feedback te bieden. Elektronische joystics bieden die precisie en feedback niet echt, zie het stukje over Playstations in het artikel. Als bestuurder, minder valide of niet, wil je immers toch aan je stuur(knuppel) kunnen voelen of je over losse/vaste grond rijdt, of er lijnen op de weg zijn etc.
@Edge: Dat zou je denken, maar het paravan systeem hierboven geeft helemaal geen feedback. Je rijdt dus puur op zicht. Ook het EMC joystick systeem heeft geen feedback.
Ik weet dit omdat ik dat zelf getest heb.
Nu rijd ik zelf ook met een joystick maar dan van het merk joysteer. Dit is het enige merk die wel force feedback geeft. Je “voelt” de weg dus wel.
Nauwkeurig sturen is goed mogelijk met een joystick, het vergt misschien wel wat meer oefening dan met een normaal stuur.
Dit is hetzelfde verhaal als andere concept cars die “innovatieve alternatieven” hebben op praktische dingen die we al 100 jaar in de auto kennen. Waarom zou elke auto die tot nu toe gemaakt is dezelfde lay-out hebben als elke andere auto (stuur en pedalen), ineens een slecht idee zijn en 1 merk verandert dat?
We zullen voorlopig nog bij het stuur blijven, aangezien dat nu het beste is, vanwege de kracht van aanwenning.
Dit is een prachtig artikel om over 30 jaar rustig nog eens te lezen. Onderuit gezakt in de bestuurdersstoel van je zelfrijdende Tesla Passat.
@bossie: ja, maar ik verwacht dat je dan niet eens een knuppel meer hebt. Hooguit wat touchscreens en microfoons om (spraakgestuurd) de bestemming en omstandigheden (airco, raampje open, entertainment, etc) in te stellen. En een stel lekker luxe stoelen uiteraard.
Als je een joystick zelf met je voeten veilig kan besturen, lijkt het me geen probleem om nauwkeurig met je handen te rijden icm een joystick:
https://www.youtube.com/watch?v=KF8zrO9Nvn4