Laatst liep ik met een Duitse meneer langs een rij Porsches 911. Ze intrigeerden me. Het was moeilijk te zien wat er nou precies anders aan ze was, maar het was duidelijk dat hier iets aan de hand was. Ik vroeg hem bij iedere auto hoeveel PK’s en NM’s ze hadden en het antwoord was: “Genoeg, maar het zijn de rondetijden die er echt toe doen.” “Ja, mee eens, maar toch… hoe sterk is deze nou?” “PK’s worden zwaar overschat.” zei de Duitser met een zachte glimlach.
We liepen het bedrijfspand binnen en daar zag ik een Maserati in een ietwat aparte uitvoering staan.
“En wat is dit?” vroeg ik.
“Streetlegal racecar.” antwoordde hij.
“Gaaf ding. Hoe rijdt dat nou?”
“Gut, sehr gut.” was het antwoord.
We liepen verder tussen de Porsches, Ferrari’s en Maserati’s. De man liet me alle technieken zien hoe de aanwezige auto’s tot in de perfectie door hem geoptimaliseerd werden. Deze man had een visie, opgebouwd in het verleden met opgestroopte mouwen. Hij had alle circuits in de wereld gezien en onder andere gewerkt in de DTM en met raceteams in de diverse GT-klassen, vertelde hij. Ik zag nergens vette turbo’s, geen compressoren en/of polyester bodykits, maar allemaal fijne onderdelen als titanium klepveren, kleppen met speciale coatings, zorgvuldig uitgeboorde cylinders, zelfgedraaide krukassen, carbonfibre airboxen, RVS uitlaatdempers, lichtgewicht plexiglazen ruiten, wishbones, keramische remschijven en schitterend freeswerk. In de hoek ontwaarde ik nog wat carbon spoilerwerk en ik herkende er een FXX in.
Hij vertelde me hoe hij bij iedere auto altijd eerst goed onderzocht wat er al goed aan was en waar nog punten van verbetering te vinden waren. “Het is de optelsom van kleine dingen die allemaal winst op kunnen leveren.” zei hij. Het moet gezegd: veel fabrikanten laten aantrekkelijke kruimels liggen. Dit om diverse (onvermijdelijke) redenen als kostenbesparing, toegankelijk en veilig rijgedrag, milieu eisen en marktpositionering. Maar sommige kruimels blijken gewoonweg beter en/of slimmer te kunnen, waarbij je je afvraagt waarom dat niet standaard gebeurd is.
De man liet mij bij ieder motorblok zien waar en op welke manieren de diverse fabrieksbesparingen werden omgezet in optimaal werkende onderdelen om zo het maximale uit de motor te halen zonder het mechaniek geweld aan te doen. Het was fascinerend om te zien hoeveel kleine interne verbeteringen er nog te doen waren op basis van een toch al bijzonder imposant sportwagenmotorblok (dat al vaak als het beste van het beste aan de man gebracht wordt).
“Was ist das denn?” en ik wijs naar een zwart-gele 996.
“Das? Damit haben wir das Runderecord auf die Nordschleife gesetzt.”
*slik*
“Wer? Sie?”
“Jawohl… 7:15”
In ons gesprek kwam heel voorzichtig het woord ’tuner’ even op… Het gezicht van de man trok direct strak en er viel een ongemakkelijke stilte. Ik snap nu heel goed waarom, want wat er in dit bedrijf gebeurt heeft niets met bodybuilder-achtige oppepkuren met turbo’s en compressoren te maken. Hier wordt met chirurgische precisie een athleet klaargestoomd voor de strijd op het circuit. “Ja, naast raceauto’s prepareer ik ook auto’s voor op straat.” legde hij later uit. “Ik heb een bedrijf te runnen. Maar ook voor de straatauto’s kies ik voor perfecte finetuning van in- en uitademing, interne wrijving, wegligging en gewichtsreductie in plaats van opschroefkitjes en nutteloze add-ons voor stoere looks.”
Ik mocht die rustige, nuchtere Duitse man wel en we hebben erg gezellig koffie gedronken. Na deze dag was het me overduidelijk dat ik mijn auto met een gerust hart bij dit bedrijf achter kon laten. Een merk als Porsche bijvoorbeeld is blij met dit soort gedreven lieden, want ze voegen echt iets toe aan de auto’s en verhogen daarmee de verkoop van nieuwe Porsches. De preparateurs verbeteren dingen aan de techniek die de Porsche-engineers zelf graag gedaan zouden hebben, maar dat om diverse redenen zelf niet konden of mochten en daarom biedt Porsche actief steun aan een selecte groep ‘finetuners’, waaronder de man naast mij aan tafel. Met de goedkeuring (en zelfs een stevige omhelzing) van Porsche zijn de geprepareerde auto’s binnen de kringen van de Porsche-puristen volledig geaccepteerd.
Het vakmanschap van dit soort preparateurs met een achtergrond in racing zit kennelijk in de details. Na wat ik gezien heb, zou ik het haast Technische Haute Couture willen noemen.
Dergelijke specialisten mag men geen ’tuner’ meer noemen, het zijn vaklieden die zelf kunnen uitgroeien tot automerk. AMG, Alpina, Abarth en het Franse Alpine bijvoorbeeld zijn ook ontstaan in de racerij en later uitgegroeid tot zelfstandig merk of huis’tuner’.
Het was een verademing om eens een keer bij een ECHTE tuner binnen te mogen kijken, die ik vanaf nu dus GEEN ’tuner’ meer wil noemen.
Op bezoek geweest bij EDO dus Michiel? Leuk verhaaltje weer ;)
Welke was dit dan?
Lijkt mij ook vet gaaf om eens te zien.
Heel mooi geschreven, zeer duidelijk. Hulde aan dit soort mensen die auto’s (voor zover mogelijk) nog verder tot een kunstwerk van mechanica kunnen verheffen.
Gelukkig bestaan ze nog. Beter dan al die opgeplakte bumpertjes, sideskirts etc.
Boeiend leesvoer Michiel, interessant!
Dit is “Fine Tuning”.. ;-)
Lekker verhaal eindelijk iemand die snapt dat die plastic rotzooi er niet toe doet, maar het in de details zit.
Mare waar ben je nu geweest dan, kan ik me eigene wagen er heen brengen?
Groeten
Jan
Ten eerste: over wie gaat het (vrijdagquiz?), ten tweede: er staat athleet, dat moet atleet zijn, maar da’s een beetje mierenneukerij.
Leuk stukje, wat ik alleen niet snap is waarom turbo’s en kompressoren geen deel uit kunnen maken van deze technische haute couture. In combinatie met alle uitgebalanceerde en bewerkte internals bedoel ik dan..
Wat mij helemaal verbaasd is het feit dat de GT2 RS voorzien is van 1, misschien zelfs 2 turbo’s en nog steeds wordt er over de turbo gepraat als ware het anabolen/sterioden: not done voor de echte liefhebber.
Ik hoor de laatste tijd wel vaker mensen zeggen dat een turbomotor ‘minder is’ dan een atmosferische motor. In mijn ogen is geen van beide beter of slechter, het zijn verschillende wegen die naar het zelfde doel leiden: hard gaan.
Goed geschreven. Mooi verhaal!
@ Fiat Coupe 20v turbo: met turbo’s is inderdaad niks mis, maar het gaat vooral om de manier waarop ze toegepast worden.
Wat ik erg waardeer is als een finetuner van binnen naar buiten werkt, dus eerst alle interne verbeteringen doorvoeren en daarna, als je nog meer vermogen wil, kunnen turbo’s uitkomst bieden.
Sommige bedrijven echter werken van buiten naar binnen door eerst makkelijke PK’s te verkrijgen met behulp van vette turbo’s en dan pas de interne problemen op te lossen wanneer de zaak overbelast blijkt te raken.
Het bedrijf uit dit verhaal richt zich vooral op het gedrag van de motor over het gehele toerenbereik en stemt dit zo goed mogelijk af op de omstandigheden en de circuits.
De koppelkromme is vaak belangrijker dan het maximale vermogen.
De racetuners zeggen: Met PK’s verkoop je auto’s, maar met NM’s win je races.
Turbo’s zijn zelfs een fantastische manier om een hoog (energetisch) rendement uit een motor te halen. Niks verkeerd aan, integendeel: levert alleen maar gewichtsbesparing op (motor kan lichter zijn bij zelfde vermogen). Wat Michiel in het artikel bedoelt is dat er binnen bestaande uitvoeringen al zoveel extra te halen valt uit “scherpslijperij”. Daarnaast kun je er uiteraard nog weer turbo’s opschroeven (grote stappen snel thuis). In Nederland was bijvoorbeeld Willy Mosselman daar in gespecialiseerd.
“…in plaats van opschroefkitjes en nutteloze add-ons voor stoere looks.”
Dit sluit Hamann al uit zeker :-D
@ Fiat coupe,
een turbomotor heeft gewoon als nadeel dat de gasresponse wat minder optimaal is, en daarom word atmosferisch nog steeds als het ultieme.
@ Pieter
Ik zet mijn geld op EDO Competition, zoals Bramzel ook al zegt.
Zie de zwart gele Porsche met rondtijd 7.15 op de Nordschleife:
http://www.edo-competition.de/HOME.9.0.html?&L=2
Goed verhaal overigens, je moet echt weten waar je mee bezig bent zoals ze dat daar aanpakken en dat pure vakmanschap is zeer bewonderenswaardig.
Misschien een hele stomme vraag maar ik stel hem toch maar. Michiel er staat “Na deze dag was het me overduidelijk dat ik mijn auto met een gerust hart bij dit bedrijf achter kon laten.”
Welke/wat voor auto laat jij achter bij hem?
Ik ben voor ‘meer van dit soort columns’!
Tuning op zich is inderdaad bijna een vies woord geworden. Maar in sé betekend het nog altijd afstellen. Het gaat hier dus om een ECHTE tuner. Terwijl het opplakken van tupperware en paninni-stickers op een Saxo 1.0 eigenlijk niet onder tuning valt.
@ JD nog een kleine toevoeging bij je vrqqg misschien?
Welke/wat voor auto laat jij achter bij ‘wie’?
Denk dat ieders vraag dan wel beantwoord is..
“De racetuners zeggen: Met PK’s verkoop je auto’s, maar met NM’s win je races”
Nog juister is om te zeggen: met oppervlakte onder de vermogensgrafiek win je races – maar dat bekt niet zo lekker als torque natuurlijk.
@ Michiel:
helemaal eens, als alle verschillende factoren van een motor zijn geoptimaliseerd (wat, zoals in het verhaal al duidelijk werd, fabrieks-af vaak niet het geval is) met het oog op een bepaalde manier van gebruik (circuit/weg/race) creeer je een monsterlijke auto als de zwart-gele GT2-RS.
Veel tuners denken, helaas, voor weinig geld veel vermogen te kunnen toevoegen. En als ik iets geleerd het bij het tunen van mijn auto’s is het wel dat goedkoop vermogen niet bestaat.
Door enkel een paar onderdelen, vaak externe, aan te pakken krijg je wel een vermogenstoename, maar hier kleven bijna altijd ook nadelen aan. De kunst is om de gehele motor onderhanden te nemen (zoals de man in kwestie doet) en alles naar wens van de klant te optimaliseren.
Waren er maar meer van dit soort mensen/bedrijven in ’tuning-land’
@ Jurrian:
in theorie zit je altijd met het bekende turbogat, echter bij serieus door trappen merk je hier weinig van aangezien je niet onder de 3000 toeren komt dus van een verminderde gasresponds is dan geen sprake. Dit is gewoon een kwestie van de turbo op druk houden.
ja leuk stukje inderdaad een zaak die veel mensen vergeten.
maar ik ben het ook eens met twee vragen die onbeantwoord zijn gebleven:
1. Welke bedrijf? (EDO??)
2. Wat voor auto heb je achtergelaten? ;-)
En die Maserati is natuurlijk de street legal EDO MC12 Versione Corse.
Ik vind het wel een tof bedrijf, die witte 997 Turbo van een tijdje terug vond ik ook een prachtig ding: http://www.autoblog.nl/archive/2007/06/24/porsche-997-shark-door-edo-competition
Ik heb mijn Civic getuned door een chrome pijpje op me uitlaat te schroeven.
Mooi verhaal, Michiel.
In mijn vorige column over de GTX-class heb ik ook al even een aantal racetuners genoemd.
Hier nogmaals, naast de eerder genoemde namen, een aantal specialisten die op vergelijkbare manier werken en als een soort verfijnings-verlengstuk van de autofabrikanten fungeren:
Michelotto (Ferrari)
Prodrive (Aston Martin en Subaru)
Oreca (Chrysler Viper en Saleen S7)
Shelby (Ford)
Saleen (Ford)
RUF (Porsche)
Vullen jullie het lijstje aan?
@ lotus7:
dat valt in de categorie STYLING, aangezien dat chrome pijpje geen positieve effecten op het motorvermogen heeft mag het geen tunen heten.
Leuk om te lezen! het verschil tussen de tuner en tunert komt goed naar voren.
De racetuners zeggen: Met PK’s verkoop je auto’s, maar met NM’s win je races.
Toevallig ook de slogan van Subaru ;)
Ik zit alleen heel diep na te denken wat voor soort naam je dit soort specialisten het beste kan geven.
“Tuner” heeft in de loop der jaren een nogal vieze bijsmaak gekregen, maar “Performance en Dynamics Engineer” is weer een beetje te lang.
Hoe zouden jullie het noemen?
@ Michiel:
Welcome to my world. Voor mij is hetgene wat je hier noemt ook de rede dat ik de tuningswereld een beetje beu begin te worden. Mensen die eigenlijk niet weten waar ze mee bezig zijn. Maar goed, de gemiddelde tuner gaat vaak ook niet verder dan een uitlaat, inlaat en een chippie, wat verder dus ook totaal niet interessant is. De werkwijze komt me ook bekend voor. Ik maak meestal wat snelle schetsen van de buitenkant van de auto, en een paar A4tjes met aantekeningen, om zo tot een plan te komen. Van daaruit ga je prioriteiten aanstrepen en kijken wat er binnen het budget mogelijk is….
@ Fiat Coupe 20v turbo:
Waarom er in de racewreeld over turbo’s en compressor minder wordt gedaan is vanwege het volgende: Turbo’s mogen maar in weinig raceklassen gebruikt worden. Bijna alles is atmosferisch. Verder is een turbo gewoon een makkelijke manier van tunen. Je gaat namelijk over het maximale rendement heen wat je uit de motor kunt halen, doordat je lucht onder druk erin pompt, die de motor onmogelijk zelf zou kunnen inademen. Eigenlijk kun je gewoon stellen dat het geen kunst is om een sterke motor te bouwen met drukvulling. Echte racerijspullen maken is vakwerk, en het is een vrij klein wereldje. De kennis daarvoor is dan ook niet zomaar voorhanden….
@ Michiel:
Vrij simpel:
RACE-ENGINEER
MTM (VAG)
Hamann (BMW)
Autodelta (Alfa Romeo)
JUN (niet merk gebonden)
minder bekend, maar wel een echte racetuner:
Limpex-sport (niet merk gebonden)
@ Kevski: zeer passend inderdaad.
Maar dan doen ze vaak ook nog straatauto’s…
En die worden niet puur voor racerij geoptimaliseerd, want daarbij gaan ze wel uit van de dagelijkse rij-omstandigheden van de autoeigenaar.
Waar turbo’s op het circuit wel goed handelbaar zijn, is dat op de weg niet altijd het geval.
@ Fiat Coupe 20v turbo: Hamann?
Hmmm, die zou ik zelf juist niet in dat rijtje plaatsen…
@ Fiat Coupe 20v turbo:
Limpex? uhm, als ik me niet vergis verkopen die dingen als de cyclone. Zegt genoeg lijkt me….
@ Michiel:
grootste probleem met turbo’s is dat ze opvallen. En dat ze meer lawaai maken onder het rijden (de uitlaat is wel ietsjes stiller). handelbaar is het grootste probleem niet meer met variabele inlaatspruitstukken van tegenwoordig. zeker met de inspuiting en ontsteking kan je tegenwoordig goed om een turbogat heen programmeren.
Rijtje van tuners:
KS-Engineering: (classic mini en aanverwante auto’s met een A-series erin. Amerikaanse classic muscle cars. Met iets anders mag je me natuurlijk ook verrassen :P )
Ehm, sorry ik ben volgens mij in de war met Hartge (van oa. de z4m coupe die hier laatst voorbij kwam)
Maar ook Hamann maakt mooie technische verbeteringen aan auto’s (eigenlijk vooral motorswaps geloof ik) en levert zeker geen half werk. Of het een echte hardcore race tuner is…. Ik denk het niet idd.
Maar wat is een echte race tuner, iemand die alleen maar straatlegale circuit monsters maakt. Of iemand die ook projecten die net een stapje lager eindigen doet (de laatste stap richting een race monster is vaak enorm duur) en daarnaast ook echte racewagens bouwt?
Hajee zegt wel iets moois:”Met PK’s verkoop je auto’s, maar met NM’s win je races.”. En als turbo’s/compressoren voor die reden gebruikt worden, ben volledig voorsander ervan.
Van die grote turbo’s met meegeleverd groot gat moet ik niets hebben, liever een paar kleintjes.
@ Michiel:
Wat ik nog vergeten was: De klantenauto’s voor op straat brengen nu eenmaal ook het brood op de plank, wat het tegenwoordig noodzakelijk maakt. Liefst bouwen ze alleen maar racewagens die de grenzen verder en verder leggen….
@ Michiel.
Wat dacht je van finetuner? Dat is in feite wat ze als eerste doen met een wagen. Zit helaas wel weer het woord tuner in.
@ Kevski
begin niet over de cyclone hier spreekt een ervaringsdeskundige…
John Ling is iemand die veel ervaring heeft met het bouwen van race motoren, en iemand die bij bijna iedere auto op de Nederlandse wegen een flinke vermogenswinst kan behalen OP DE GOEDE MANIER. Of je gelooft in de werking van de cyclone laat ik even in het midden, maar ook zonder dit onderdeel kun je bij Limpex flink wat extra vermogen uit je auto halen.
@ Kevski
mijn ervaring met de Cyclone is overigens positief
@ Martijn: De man in het artikel is inderdaad Edo Karabegovic van EDO Competition.
De auto die ik daar achter wil laten moet ik nog krijgen, maar ik zeg niet welke. ;)
Edo’s laatste creatie:
@ Kevski: Inderdaad, precies wat Edo zei: “Ik heb een bedrijf te runnen.”
9FF ;) of was die al genoemd?
En in NL oa Wouter Bollen en ik zou DBM engineering zeker aan het rijtje toevoegen (maar dat is wokspul dus die is vanzelfsprekend wel bezig met turbo’s en Nos enz)
Ik zou ze omschrijven als autoverbeteraar maar dat klinkt niet.
Doe dan finetuner ofzo ;-)
zn creaties zijn nou niet allemaal even geniaal trouwens ;)
Meer Hollands glorie op fijn tune/race-engineer gebied:
Paul Vlasblom
Manuel Pelzer Sportwagenspecialist (kijk eens op http://www.sportwagenspecialist.nl voor mooie plaatjes)
@ Fiat turbo:
Mijne niet, en ik heb het dan over testbankervaring (flowbench). Dat ding verkloot de flow compleet. 3 x raden waarom je dat ding alleen in de winkels op de schappen licht en niet op welke racemotor dan ook te vinden is? Omdat het niet werkt. Geld trouwens ook voor zoiets als de Twister van Skytune of van die electrische compressors. Het wordt geadverteerd als de oplossing, maar het is uiteindelijk gebakken lucht. Om het moment dat je dat soort dingen serieus in het assortiment van je winkel op gaat nemen neem ik het bedrijf in kwestie inderdaad niet meer serieus.
En ja, ik kan het weten omdat ik gek genoeg ben om dat soort theorieen ook gewoon uit te testen. Ik bouw namelijk zelf ook blokken voor de racerij, alleen in mijn geval is het niet bedrijfsmatig….
@ BOL: Wat betreft die Cayenne ben ik het wel met je eens. ;)
Maarja… soms is het wel lekker om eens uit de ban te springen met iets geks, iets fouts.
Voor een perfectionistische stijldanser is het stiekum ook wel eens leuk om uit je dak te gaan in de disco.
hahaha ja ok daar zit wat in.. maar ben toch erg benieuwd wat jij naar hem toe gaat brengen..
Een Porsche Cayman? Of iets Italiaans? Misschien je MC12 Corsa? :)
@ Bol Ja, maar vergelijk het dan eens met de cyclone van Hamann. Laten we deze 2 eens op een circuit plaatsen en zien wie het het best doet.
Volgens mij is die Cayenne ook een beetje een showcase. Als je zo’n SUV hard kan laten gaan op een circuit ben je toch wel straf bezig. En die kleurtjes… tja, een racer moet een beetje opvallen natuurlijk.
@ Michiel:
Ik denk dat ik aan 1x raden genoeg heb, maar het zal niet 1 auto zijn waarschijnlijk of wel?
@ Kevski: Mijn compagnon, Robert, wil zijn auto ook door Edo laten vertroetelen. 2 stuks dus.
Ok, dan heb ik het toch mis. Ik dacht dat het de GTO’s zouden worden. Maar waarom doen jullie dat niet zelf? Met die inzichten kan je dan ook verder met de GTO’s….
@Michiel, ik gok:
http://www.autoblog.nl/archive/2007/08/18/ferrari-599-edo-competition
;)
Als we het kaf van het koren scheiden vind ik de meerdere keren genoemde term “Fine Tuning” toch wel het meest gepast en dan kunnen we de rest gewoon met de Autoblog-term “Tunert” blijven omschrijven.
“Fine Tuners” versus “Tunerts”
“Atleten” versus “bodybuilders”
“Spieren voor prestaties” versus “spieren voor spieren”
Ik heb erg veel waardering voor deze vorm van perfectionering. Toch heb ik op de een of andere manier meer met turbo-motoren omdat ik geen genoeg kan krijgen van het ‘ge-bangbang’ en die blow-off onder de kap.
Ik zou dus ook een fijngeslepen meesterwerk van hierboven laten liggen voor een turbo-motor met bijvoorbeeld een Anti-Lag System. Het mag dan niet al te best voor je uitlaat en turbo zijn maar het staat garant voor een mindblowing ride :)
@ Kevski
Ik geloof best dat er zullen gevallen zijn waarbij een cyclone juist negatieve test resultaten veroorzaakt, maar er zijn ook genoeg testen gedaan (oa. in Californië; strenge wetgeving) die wel in het voordeel van de Cyclone uitpakken. Mogelijk ligt dit aan de opbouw van de motor…
Over cyclone en racerij gesproken: ik ken zelf geen voorbeelden maar ik heb van Limpex gehoord dat wanneer je cyclones in een inlaatspruitstuk monteert (vaak moet deze dan eerst doormidden gezaagd worden) het resultaat verbazingwekkend is. En ik vertrouw dhr. Ling genoeg om dat aan te nemen. Een andere toepassing is plaatsing voor de turbo, iets wat ik op mijn auto wil gaan testen, net als plaatsing in de uitlaat.
Op mijn Polo met een aantal kleine tuningsdelen deed de Cyclone prima zijn werk, alle advertentie praat bleek ook werkelijk waar te zijn.
Aan de lijst van Tuners kan Olaf Manthey nog toegevoegd worden.
Hamann is ook geen slechte wat ik gehoord heb. Zijn zeer proffesioneel. De body-kits die zij leveren, mooi of niet mooi, zijn alleen om meer te verdienen. Jammer dat veel mensen daar niet doorheen kijken.
@ Remy: Je zou het van de andere kant ook jammer kunnen vinden dat ze hun eigen professionaliteit naar de buitenwereld geweld aan doen met dit soort kitjes.
Het werkt in mijn ogen negatief en afleidend van de ‘onzichtbare’ sterke kanten van het bedrijf.
Als ze de onderhuidse kwaliteiten inzichtelijk weten te maken hebben ze de kitjes misschien niet zo hard nodig.
Do and show what you do best!
Wat voor de lange termijn ook erg belangrijk is, is of je de donorauto met je upgrades en finetuning goed weet te complimenteren.
Als de merkpuristen je omarmen als een bedrijf dat met respect omgaat met het merk, heb je op de lange termijn een vette streep voor.
Wanneer er twijfel ontstaat onder de ‘echte’ liefhebbers wordt je mogelijk al snel (terecht of onterecht) in de hoek van de tunerTs geduwd.
Waar Porsche Edo ziet als een correcte verrijking van de Porsche-scene, zo zien de liefhebbers van Ferrari het bedrijf Michelotto als de meester op finetuning gebied en een Michelotto auto is dan ook zeer veel waard.
Die (semi)officiele status moet je verdienen en dat kan mijns inziens het beste via de racerij, maar je naam is met kitjes snel verpest, als je niet uitkijkt.
AMG heeft ook de officiele Mercedes-merkstatus verkregen door puur en alleen kwaliteit te blijven tonen en goede prestaties op de baan te blijven neerzetten.
McLaren en Mercedes is een vergelijkbaar verhaal, maar hier vind ik het juist weer heel sterk dat McLaren duidelijk durft te protesteren tegen hetgeen Mercedes ze opdraagt te ontwikkelen, omdat het tegen hun race-engineerings principes ingaat.
Gordon Murray is zijn eigen weg gegaan.
Bij sommige merken is het onmogelijk om een soort van officiele status te verkrijgen, maar dat is vaak om hele andere redenen dan wel of geen kwaliteit of meerwaarde te leveren… helaas…
zo’n wandeling wil ik ook wel maken…..
http://www.autoblog.nl/archive/2007/09/14/edo-competition-911-gt2-r#post-11128
“Veredelaar” is ook geen verkeerde term.
@ Fiat Coupe Turbo:
Een flowbench is een apparaat wat het aantal CFM (in mijn geval althans) meet wat een bepaalde poort kan flowen. Op het moment dat een cyclone daarin zit gaat en het aantal cfm omlaagdoor een teveel turbulentie en tot slot gaat de gassnelheid omlaag. Kortom, hoe je het ook wend of keert. Het werkt absoluut en 100% zeker niet. Het maakt namelijk niet uit wat voor motor je eraan hangt. Want je kunt op een flowbench alles simuleren wat je maar wilt. Die testresultaten zijn leuk, maar geven vaak niks anders aan dan dat het geen schade toebrengt aan het milieu (door de turbulentie wordt benzine tegen de wanden van de inlaat aangeslingert waardoor benzineerbruik en daaraan gelineerd de Co2 uitstoot idd afneemt) en aan de motor. Verder is er bij mijn weten niks getest. Dat je er iets harder mee zou kunnen rijden kan ik misschien ook nog verklaren. Veekl auto’s staan onder vollast te rijk afgesteld. Doordat de cyclone dat mengsel uitdunt gaat hij iets meer naar de 12,75:1 verhouding staan, wat ideaal is. Maar das denken in een omgekeerde wereld. Wanneer je wil testen of iets werkt, doe je dat op een motor die ideaal staat afgesteld (iets wat af fabriek nooit gebeurt). Daarop ga je dan resultaten testen. Ik kan je zeggen dat de resultaten dan overduidelijk zijn. Het is niks anders dan een lapmiddel voor een probleem wat goed opgelost kan worden. Als je als race-engineer achter dat soort dingen staat ben je voor mij echt niet goed bezig. Ik snap dat je een bedrijf te runnen hebt, maar met dat soort spul zet je of je naam ten grabbel, of je weet eigenlijk niet heel veel van motoren af….
Een cyclone hoort in hetzelfde rijtje thuis als de volgende producten: Chiptuning uit de verpakking zonder rollenbank, Weerstandje op je iat sensor, twister, brandstofdruk verhogen als je max dutycycle van je injectors nog niet bereikt is, Dikkere olie gebruiken omdat je blok olie verbruikt, enz….
Voor aanpassingen aan een BMW ben ik zelf altijd erg gecharmeerd van ‘Racing Dynamics’ en ‘Kelleners’. Denk dat zij wel de beste 2 bmw tuners zijn.
De kunst om een auto op de wijze te optimaliseren die Michiel beschrijft in zijn stuk is natuurlijk zeer moeilijk. Slechts een handjevol engineers heeft daar de kennis en kunde voor. Hulde aan dit soort mensen. Dat tupperware plakken en velgen schroeven ben ik nou al zo lang beu.
een mooi verhaal en in zekere zin ben ik het er ook zeker mee eens, maar ik vind EDO toch ook heel goed in staat om auto’s volledig te verkrachten met bodykits… Natuurlijk is het allemaal puur functioneel (mag ik hopen), maar mooi is anders.
Auto’s zoals die EDO GT2 kunnen écht niet wat mij betreft.. Ook al snap ik zijn kritiek op nutteloze bodykits, hij kan nog wel eens wat leren op het gebied van esthetiek.
Michiel van den Brink schrijft,
“Waar Porsche Edo ziet als een correcte verrijking van de Porsche-scene”
En Manthey? Ik had altijd het idee dat Porsche nog closer was met dit bedrijf.
Marcel Manthey is overigens vorige maand overleden tijdens een verkeersongeval. Volgende week maandag om 3 uur ’s middags is de godsdienst in Nürburg zelf.
Tragisch…
Edo technische haute couture noemen voor Porsche…………
pfff, niet helemaal goede smaak. Freisinger of bijv. Roock zijn een tikkie scherper. Zeker wat de techniek betreft op de track.
Aha, weer een paar toevoegingen aan het lijstje! Thanks.
– Freisinger
– Roock
– Manthey
En dan hebben we ook nog Alzen Motorsport, de broer van Uwe Alzen.
Allemaal racers, maar zijn ze ook actief met straatauto’s?
Fijn om te weten hoe we die aanpassers nu moeten noemen:
veredelaars/finetuners en tunerTs. Prima!
Hier vlakbij in Lichtenvoorde zit een bedrijf -Onyx- dat ook het maximale uit motoren weet te halen. Wat zij doen is letterlijk tunen, fijnafstellen.
Bij twee Countach’s van twee vrienden van me (je kent ze wel Michiel) zijn daardoor heel wat paarden tevoorschijn gekomen.
Zij zijn ook heel veel voor de racerij bezig, maar doen dus ook straatauto’s…
ik heb er nog wel één….. het zijn amerikanen, maar zij zijn het die ervoor gezorgd hebben dat de Corvettes al die lange afstandraces hebben gewonnen… Dus echte race-pedegree en ook heftige spullen voor op straat (niet goedkoop, maar het is dan ook specialistenwerk) Zij halen meer dan 630pk uit het Corvette LS7 blok zonder compressors of turbo’s (en meer dan 1000pk als je per sé wil met behulp van turbo’s)
Ze doen overigens ook “crate-engines” dus als er nog iemand een leuke vette V8 voor een project nodig heeft…..
http://www.katechengines.com/katech_inc/
oh ja en voor er iemand gaat zeiken over dat Amerikanen er geen *** van snappen (en ander slag gezwam van vergelijkbare strekking….)
http://www.katechengines.com/katech_inc/news_release.php?id=53
“Corvette Racing’s Small-Block V-8 Wins Global Race Engine of the Year Award
COLOGNE, Germany, November 10, 2006– GM’s small-block V-8 added another accolade to a long list of honors when Corvette Racing’s LS7.R was named the Global Motorsport Engine of the Year at the inaugural Professional Motorsport World Expo in Cologne, Germany, on November 9. The race-prepared LS7.R engine, which shares its architecture with the production LS7 small-block V-8, propelled Corvette Racing to its fifth GT1 class victory in the 24 Hours of Le Mans on June 18, 2006. The 7.0-liter engine also powered the Compuware Corvette C6.R race cars to the 2006 American Le Mans Series manufacturers, drivers and team championships with a perfect reliability record.”
Ik ben het zò eens met deze column.
Oké, dit stukje tekst:
“Ik snap nu heel goed waarom, want wat er in dit bedrijf gebeurt heeft niets met bodybuilder-achtige oppepkuren met turbo’s en compressoren te maken. Hier wordt met chirurgische precisie een athleet klaargestoomd voor de strijd op het circuit.”
Ja, een turbo is leuk, maar ik heb altijd het gevoel dat het de weg is van de minste weerstand. Ik begrijp dat het stoer is voor jongens om op te scheppen dat hun Supra 1100pk heeft met turbo´s etc..
Maar eerlijk gezegd interesseert me dat geen meter.
Ik heb liever dat mensen hun fantasie gebruiken of in dit geval alles tot in de puntjes analyseren om te kijken waar winst te behalen valt. Daarom ben ik ook wel een bewonderaar van iemand zoals Gordon Murray. Iemand die naar mijn mening ook zo´n instelling had, getuige het McLaren F1 project.
Ik persoonlijk vind, dat als een autofabrikant de turbo als pepmiddel gebruikt dit een teken van onvermogen is. En dan heb ik het niet zozeer over de gangbare modellen, maar meer over de auto´s die men dan als “sportauto´s” in de markt zet.
En dat zegt dan iemand die zelf een auto heeft met twee turbo´s en zijn persoonlijk favoriete auto de F40 is…… Ach ja, soms moet je dingen oogluikend toestaan. ;)
@ Rick dos:
Opscheppen over veel pk’s is inderdaad wel stoer, maar zoals Pirelli zegt: “Power is nothing without control.”
Een goede Fine Tuner houdt zich ook met die beheersbaarheid bezig en zou zelfs indien nodig een halt durven toeroepen aan de vermogenssteiging.
Veel fabrikanten beteugelen de auto’s met electronische ingrepen om toch maar lekker wel zoveel mogelijk pk’s in de folders te kunnen vermelden.
Dan heb je misschien wel 400 pk, maar deze worden soms wel 80% van de tijd afgeknepen.
Maximaal vermogen in een goede balans met handelbaarheid ZONDER electronische waakhonden en reddende engelen vind ik een mooier streven.
En dat is racetuning ten top.
Maximaal vermogen in een goede balans met handelbaarheid ZONDER electronische waakhonden en reddende engelen vind ik een mooier streven.
Daar ben ik het zo ontzettend mee eens! Maar dat heb ik al heel vaak aangegeven in mijn betogen tegen de stupide pk-wapenwedloop.
Het is trouwens heel boeiend om te merken hoe veel fijner een uitgebalanceerde motor loopt t.o.v. een standaard exemplaar. Dat heb ik mogen ervaren bij de MGB. Dat soort dingen maakt deel uit van echte tuning.
En om daar even wat aan toe te voegen:
Mijn MGB had destijds de minder snelle motor. Maar ik had wel Koni’s rondom i.p.v. de archaïsche Armstrong dempers. De B van een vriend had de snellere motor, maar niet de betere schokdempers.
Op rechte stukken ging hij er vandoor, maar op een bochtige weg bleef ik ‘m met gemak voor.
Ook een onderdeel van echte tuning dus.
nav de tekst van Rick dos: Turbo’s zijn best leuk en zeker effectief. Zeker als de motor fatsoenlijk ontwikkeld is met de turbo’s is er niet veel op tegen in mijn ogen. Ik kan echter het vakwerk van mensen die echt de hele motor optimaliseren wel waarderen en er zullen ongetwijfeld een groot aantal redenen aan te voeren zijn waarom het beter is om conventionele middelen te gebruiken om wat speciaals te maken….
Dat het gebruik van een turbo of compressor makkelijker is daar heb ik als rijder niet veel last van, hooguit is de prijs veel lager dan als ze een waanzinnig geavanceerd atmosferisch blok maken (of later van alles balanceren, lichter maken en verbeteren). De prijs is echter vaak wel een belangrijke factor.
Zo ook bijvoorbeeld de 335i van Dhr. dos. Die auto heeft erg veel vermogen en is qua motor tamelijk ingrijpend onder handen genomen om de dubbele turbo effectief en vooral ook op de lange termijn betrouwbaar en tegen lage(re) kosten te kunnen gebruiken. Nee, het is geen geavaceerde racemotor, maar het is wel een zeer geavanceerde motor.
Bij goedkopere auto’s kan ik me zeer goed voorstellen dat turbo’s worden gebruikt….. een nieuwe Bravo met 1,4 liter turbo heeft 150pk (of straks richting 180pk), een enorme berg koppel over een breed toerenbereik (voor zo’n kleine motor) en blijft ongetwijfeld lang zuinig en betrouwbaar. Zou je hetzelfde resultaat willen bereiken met ouderwets lichter/sterker maken en uitbalanceren van de onderdelen in de motor, dan zou de autoveel te duur worden.
Neemt niet weg dat het opfokken met verstand van zaken hele mooie motoren oplevert die ook heel erg puur aanvoelen….. en dat is zeker ook wat waard. Wat ik jammer vind is dat er zo weinig tuners (bij gebrek aan een beter woord) zijn die lichte wielen, lichte carosseriedelen en andere ingrepen aanbieden die het gewicht van de auto omlaag zouden kunnen brengen en het weggedrag dramatisch verbeteren….. dat heeft mijn voorkeur boven 20pk meer…..
Nog een race-engineer die ook straatauto’s optimaliseert: Reiter Engineering, specialist in Lamborghini.
Heerlijk dat er toch nog vaklui zijn die PK’s vinden op de oude school manier, ik heb zelf ervaring gehad door een MG-B blok van Mahle zuigers te laten voorzien en het geheel te laten blueprinten.
Ik dat dat het echte tunen zo’n beetje uitgestorven was maar gelukkig zijn er nog ambachtslieden die de ‘verborgen paarden uit een motor te weten toveren.
Vroeguh had je niks anders dan je interne wrijving te verminderen, jein en uitlaatgassen optimaal te laten stormen en je motor zo gebalanceerd mogelijk te krijgen. In Italie was ene Mijnheer Carlo Abarth daar een meester in !
@Michiel
Ben het helemaal met je eens. Mijn comment ging wel heel eenzijdig naar de turbo toe, maar waar het me eigenlijk meer omging was het totaal plaatje. En dat had je eigenlijk al verwoord in je column.
Ik persoonlijk vind Lotus bijv. een goed voorbeeld. Ik heb ooit eens een paar rondjes met een Elise mogen rijden. In één woord: subliem! Als dagelijks vervoer ben ik er niet zo zeker van, maar als een rijdersauto echt fantastisch. Maar je ziet ook dat er aan elk detail gedacht is om alles zoveel mogelijk te maximaliseren.
@wOoOdy
De achterliggende gedachte van de strekking van mijn verhaal is ook niet op de “gewone” productieauto gericht. Daar is mijn volle begrip aanwezig. Aan de ander kant van het spectrum heb je de sportauto´s en daar bedoel ik elke auto mee die door de autofabrikant proclameert een sportauto te zijn en die daar dan ook navennant een prijskaartje aanhangt.
Als je de bedragen tegenwoordig ziet van deze auto´s, dan mag ik toch wel aannemen dat er goed en lang over nagedacht is? En niet de weg van de minste weerstand is genomen?
@ Michiel : Deze simpele info was voor nix, meer gedetailleerde know how of data zijn alleen tegen het inruilen van neuronen beschikbaar…. :-)
@ Turbopaultje: welke info?
@Michiel: heb je misschien een idee hoe het zit met de acceleratietijden van die LP663 van EDO? http://www.autoblog.nl/archive/2007/06/21/lamborghini-murcilago-lp640-door-edo-competition
Waarom vermeld je niet gewoon de naam EDO competition in je verhaal of mag dat niet?
Late reactie (kwam t tegen via nieuws over de uitgestelde introductie van de nieuwe Fiat 500 Abarth -> grrr):
Lijstje van veredelaars/tuners/../ ../ [url=http://www.novitec.com]Novitec[/url] doet t ook niet slecht (Italiaanse auto’s), al hebben ze bv met de Seicento vermogenswinst geboekt met bi-turbo en lachgas. Desalnietemin lache dat je met zo’n Seicento iedereen snot rijdt. Weet niet hoe ie precies rijdt, maar schijnt wel goed te zijn. Ze hebben op de site bij projecten wel een verslag staan. Seicento is wel helemaal gestript en verstevigd.
@ michiel van den brink
nog een paar echte fine tuners:
MINE’S (nissan skyline, mitsubishi lancer evo)
Top Secret (niet merkgebonden maar ze doen een hoop supra’s en skyline’s)
zoals eerder gezegt, Michelotto (ferrari)
Mugen (Honda) ze gebruiken wel een hoop tupperware….
Willy Koenig (Ferrari, BMW, Jaguar, Mercedes-Benz)
JUN Auto (niet merkgebonden)
RE – Amemiya (mazda RX-7)
Voorend (Ford Mustang, De Tomaso) niet echt een seriueze tuner, ze restaureren, en onderhouden vooral mustangs… maar je kunt ook bij hun terecht voor serieuze tuning…. (ze hebben een pantera met 700 PK zonder turbo’s)
en dat was het wel….
vriendelijke groet
The Devil Tuner A.K.A. De Tuner Uit De Hel
ik voeg er nog
Abarth (fiat)
Nismo (nissan)
TRD (toyota)
Alpina (BMW)
Year One (muscle cars)
Yenko (chevrolet camaro)
Royal Bobcat (pontiac)
Saleen (ford) (al eerder genoemt)
Shelby (ford) (ook al eerder genoemt)
Speed Shop Shinohara (nissan/datsun 240Z) (hebben ooit 17 240Z’s gemaakt met 620pk… Deze z’s zouden later pas bekent gaan staan als de Devil/Akuma Z’s)
HKS (geen seriueze tuner)
Uras (vering en drift auto’s)
toevoeging aan de lijst:
Carly Motors (bmw)
Prepareerd onder andere de bmw’s uit de 130cup en heeft meerdere winnende toerwagens geprepareerd, waaronder de Macau racers van bmw.
en nog een paar :
Tomei (motoren bouwer voor japanners)
Steeda (Ford Mustang)
“Mannen met Passie”
zo heten die kerels
Die onderste foto! Een Ferrari Dino! Geweldige auto,