Special: Mazda RX-8 (SE)

Zo’n auto waarvan je minstens eens per jaar denkt: moet ik er niet ooit eentje bezitten?

Soms worden auto’s opnieuw uitgevonden. Dankzij een paar technische vondsten, slim design, uitgekiende packaging of briljant productieproces kan een auto zijn stempel drukken op de automobielgeschiedenis. Dat kan resulteren in enorme verkoopsucces. Denk aan de Mini, Telsa model 3, VW Golf, Renault Espace, Fiat Panda of Toyota Prius.

Eigenlijk hoort de Mazda RX-8 ook in dat rijtje thuis. Dat is een gewaagd statement, omdat het aanvankelijk pure kolder lijkt te zijn. Toch is het een van de meest miskende auto’s. Een ode aan de laatste auto met wankelmotor.

RX-7 (FD3S)

Voordat we de RX-8 behandelen, moeten we even kijken naar zijn voorganger, de Mazda RX-7. Dat is namelijk een van de best geslaagde sportwagens die ooit gebouwd zijn. In tegenstelling tot de meeste andere Japanse GT’s was de RX-7 relatief kaal, licht en hardcore. De auto kon je met gemak tegen een Porsche 911 zetten. Helaas kon dit niet alleen qua rijkwaliteiten, maar ook qua prijs. We vergeten het vrij snel, maar de Japanse sportwagens uit de jaren ’90 waren zeer prijzig.

Commercieel drama

Dat zorgde ervoor dat Mazda weliswaar een uithangbord had, maar niet eentje die commercieel interessant was. Leuk om in elke folder te vermelden dat je ook een geduchte Porsche concurrent bouwt, maar iedereen die Porsche geld heeft om uit te geven, koopt ook daadwerkelijk een Porsche. Geen Mazda. Zonde, want de RX-7 was eigenlijk op de badge na, de ideale sportwagen. Innovatief, bloedmooi, sportief en zeer uniek.

Florende coupé markt

In de jaren ’90 had Mazda de Roadster revival in gang gezet. De MX-5 was een betaalbare achterwielaangedreven cabriolet in de sfeer van de MGB en Lotus Elan. Aan het einde van de jaren ’90 kwam er nog een revival, ditmaal van de betaalbare coupé. Zoals de crossover nu is, was de coupe toen gedeeltelijk een statussymbool. Een coupe is krapper, minder praktisch en duurder dan een vergelijkbare hatchback of sedan. Maar de Coupé stelt daar relatief gezien betere rijeigenschappen en een fraaier uiterlijk tegenover.

Zoom – Zoom

Ondanks dat de Mazda RX-7 tot 2002 in productie was, waren de meeste mensen de auto alweer vergeten. In Europa en de VS werd de auto al in 1996 van de markt gehaald. Tegelijkertijd was Mazda bezig om zijn gehele merkimago om te zetten. De RX-7 was namelijk een vreemde eend in de bijt tussen de slaappil-concurrerende 323, 626 en Demio. Mazda wilde zich gaan focussen op rijplezier en sportiviteit onder de noemer ‘Zoom-Zoom’. Het zorgde voor de meest irritante reclames, maar het miste zijn uitwerking niet.

RX-01 Concept

In de jaren ’90 had Mazda overigens niet alleen de prijzige RX-7, maar ook de eveneens zeer ambitieuze Cosmo (JC). Mazda kon zo de ooit zo bereikbare rotatiemotor niet lekker verkopen. Mazda was al aan het kijken naar een kleine sportcoupe, tussen de MX-5 en RX-7 gepositioneerd. In 1996 werd daarom de RX-01 getoond. Deze auto leek op een soort RX-7 derivaat, maar was aanzienlijk eenvoudiger.

Niet alleen moest de RX-01 goedkoper zijn om te bouwen (en dus om te kopen), maar de auto moest ook nog eens praktischer zijn met een 2+2 configuratie. Niet alleen qua prijs, maar ook qua prestaties. De RX-01 concept die Mazda in 1996 toonde, leverde namelijk 220 pk. Met die auto peilde Mazda de stemming om te kijken of het model aansloeg bij het grote publiek. Niet alleen qua styling, maar ook qua concept en prijs-propositie.

EX-Evolv Concept

Ondanks dat de Mazda RX-7 in Japan net gefacelift was (in 1998), stond in 1999 op de Tokyo Motor Show de RX-Evolv te schitteren. Het was een overduidelijke concept car, maar rond die periode was het niet vreemd dat concept auto’s zonder al te grote wijzigingen in productie werden genomen.

Denk aan de Audi TT en Chrysler PT Cruiser, bijvoorbeeld. De RX-Evolv werd gezien als de opvolger van de RX-7. Uiteraard met normale deuren, koplampen en kleinere velgen. Onder de kap lag een 1.3 rotatiemotor met 280 pk. Deze was gekoppeld aan een sequentiële versnellingsbak met flippers aan het stuurwiel.

RX-8 Concept

Het vervolg op de RX-EVOLV Concept stond op de North American International Motor Show in Detroit in de vorm van de Mazda RX-8 Concept. Deze moest laten zien hoe een uiteindelijke RX-8 er daadwerkelijk uit zou komen te zien. Die gekke deuren werden mee genomen naar het tweede concept-model. De zogenaamde ‘Freestyle’ deuren.

De RX-8 Concept had conventionelere koplampen, een handbak en een RENESIS rotatiemotor met 250 pk. Dit begon al meer te lijken op een productiemodel. Er braken mooie tijden aan, want niet alleen Mazda ging het de Audi TT lastig maken, ook Nissan en Chrysler hadden hete ijzers in het vuur.

Introductie

De Mazda RX-8 werd begin 2002 onthuld aan de wereld. Na zo veel concept cars was het niet helemaal een verrassing meer. Wel was er bewondering dat Mazda zo halsstarrig aan het concept had vast gehouden. Een vierdeurs coupé met wankelmotor is al bijzonder. Dat de auto relatief goedkoop was, maakt het extra bijzonder.

Voordat we naar de motor gaan, moet de auto zelf behandeld worden. Die was minstens zo bijzonder. In 2002 had de Audi TT een wielbasis van 2,42 meter. De Mazda RX-8 had een wielbasis van 2,70 meter. De Mazda RX-8 stond op een platform dat later gebruikt zou worden door de derde generatie MX-5. De auto was voorzien van achterwielaandrijving. Om te zorgen dat iedereen makkelijk kan in en uitstappen, kon je de kleine deurtjes aan de achterkant in tegengestelde richting openen. Het werkte op geniale wijze.

Twee gradaties

Er waren twee verschillende uitvoeringen: een met 192 pk en een met 231 pk. Beide maakte principe gebruik van dezelfde doorontwikkelde 13B-MSP motor, RENESIS genaamd. Het was een tweeschijfs rotatiemotor, dus niet met klassieke cilinders. Dit motortype kent meer nadelen, dan voordelen. Maar Mazda geloofde heilig in de voordelen van de motor. De Mazda RX-8 kwam in eerste instantie in Japan op de markt als Type-E en (210 pk) en Type-S (250 PK) dit hogere vermogen had te maken met iets andere emissie-eisen.

De Type S was de ‘sportieve’ variant met zesbak. De Type-E had 210 pk met een vijfbak en de versie met automaat had slechts vier versnellingen. Ook was de Type-E voorzien van hele schattige kleine wieltjes. Gezien het zeer beperkte koppel, moet die laatste een kwelling zijn geweest: enorm lange overbrenging en een hele kleine powerband.

Nederland

De Mazda RX-8 kwam in 2003 op de Nederlandse markt. Wij kregen aanzienlijk minder smaakjes. Instappen deed je met de RX-8 Renesis. Deze leverde 192 pk bij 7.000 toeren en 220 Nm bij 5.000 toeren. Je moest dus serieus trappen om de gang erin te houden. De 192 pk versie had een vijfbak. Bijzonder langzaam was deze variant niet. Van 0-100 km/u deed ‘ie in slechts 7,2 seconden en de topsnelheid bedroeg 223 km/u. Vergeleken met de instappers van de concurrentie was dat echt niet verkeerd. Aan het uiterlijk zag je overigens niet dat je ‘beknibbeld’ had. Ook de 192-pk variant had 18″ velgen.

Renesis HP

Maar je wilde de RX-8 Renesis HP. Het scheelde wel meer dan 10 mille (in euro’s!), waardoor de meeste Nederlanders toch voor de 192 pk-versie gingen. De HP had meer power. Bij 8.200 stonden er 231 trappelende paarden klaar. Het maximale koppel was 211 Nm, dat pas bij 5.500 toeren vrijgegeven werd. In dit geval had je een zesversnellingsbak/ Als het gaat om prestaties, leverde deze Mazda wat het uiterlijk beloofde. De standaardsprint was namelijk in 6,4 seconden geklaard. Op de Autobahn kon je 235 km/u rijden.

Briljant compromis

De Mazda RX-8 was een briljant compromis. De auto was een stuk praktischer dan zijn concurrenten, zoals de Nissan 350Z en Chrysler Crossfire. Natuurlijk, je ging niet met vier man op vakantie, maar voor korte ritjes was het toereikend. Voor kinderen eveneens. Dankzij het uitgekiende onderstel en de aanwezige hardware was de RX-8 een droom om te rijden. Ondanks het feit dat de RX-8 praktischer was dan zijn tegenstrevers, woog de Japanse familiecoupé niet bijzonder veel. Zelfs de top-uitvoering kwam niet boven de 1.400 kg uit. De meest gehoorde klacht was dat het chassis makkelijk meer vermogen aan kon.

Mazdaspeed RX-8

Een absoluut topmodel is er niet geweest. In Japan kwam in 2003 de Mazdaspeed RX-8. Deze auto kun je het beste beschouwen als een soort RX-8 MPS, maar dan zonder grote turbo. De Mazdaspeed RX-8 kreeg een andere uitlaat, lichter vliegwiel en andere bougies.

De remblokken werden aangepast, er kwam een stijvere anti-rollbar, extra versteviging op het chassis en een schroefset met instelbare dempers en veren. Speciaal voor de Mazdaspeed RX-8 kun je kiezen uit lichtgrijs (Sunlight Silver) en donkerblauw (Strato Blue).

Special Editions

Net als bij de Mazda MX-5 kwamen er een hoop Special Editions, zoals de NR-A, Evolve, Nemesis, Sport Prestige Limited (II) en Shinka. De NR-A was in feite een all-in one kit om van je RX-8 een circuitauto te maken. De Shinka was een special Edition voor de Verenigde Staten met een licht gewijzigd onderstel. De RX-Evolv was voor de Britse markt, waar de RX-8 zeer goed aansloeg. Nu is dit autotype vrij populair in het Verenigd Koninkrijk, de RX-8 was ook nog eens spotgoedkoop: slechts 22.000 pond, waarmee de RX-8 zelfs goedkoper was dan veel hete hatchbacks.

RX-8 PZ

De leukste special edition van onze overzeese buren is de RX-8 PZ. Deze auto was een samenwerking tussen Prodrive en OZ. De RX-8 werd door Prodrive onder handen genomen. De RX-8 kreeg Eibach veren, Bilstein dempers en velgen van OZ Racing. Ook werd er een Prodrive uitlaat gemonteerd. De RX-8 PZ was er alleen in het grijs (Galaxy Grey) of zwart.
RX-8. De RX-8 PZ had een nog betere wegligging dan de standaard RX-8. Het nadeel was dat het duidelijker werd, dat meer vermogen welkom was.

Mazdaspeed M’z Tune

Er zouden nog een hoop speciale modellen volgen. De meeste wijzigingen waren van cosmetische aard of betroffen het luxe niveau. De RX-8 Revelation, Nemisis, Kuro en 40th Anniversary waren technisch gezien nagenoeg identiek. Wel was er een Mazdaspeed M’z Tune, die wederom alleen beschikbaar was voor de Japanse markt. De meeste wijzigingen kenden we al van de ‘reguliere’ Mazdaspeed. In het geval van de M’z Tune krijg je er nog een dikke bumperkit bij. Rond deze tijd (2006) werd de viertraps automaat vervangen door een automaat met zes voorwaartse verzetten.

Facelift

In 2008 wordt de Mazda RX-8 voorzien van een facelift. Voor ons Nederlanders maakte dat niet uit. De RX-8 was geen groot verkoopsucces in Nederland In totaal zijn er meer dan 300 op gele platen gezet. De facelift versie had een subtiel gewijzigd front, waardoor de auto naadloos paste tussen de andere Mazda’s die op dat moment in de showroom stonden. In de tussentijd was het ook niet de nieuwste sportieve Mazda meer. Denk aan de Mazda 3 MPS en de nieuwe Mazda MX-5. Meerdere aanbiedingen voor de liefhebbers van ware Zoom-Zoom.

De Mazda RX-8 kreeg meer dan en hele visuele updates. De stijfheid van de carrosserie werd verhoogd door meer verstevigingen aan het chassis aan te brengen. De RX-8 kreeg niet meer vermogen, maar dankzij een kortere eindreductie accelereerde de auto wel marginaal beter. Om beter de hoek om te gaan werd de geometrie van de achtertrein aangepast. Ook bij de ophanging wijzigde Mazda het een en ander. Uiteraard waren er een heleboel special editions (uiteraard), maar af fabriek kon je ‘ongelimiteerd’ kiezen uit de Sport (basis), Grand Touring (luxe) en R3 (sportief).

RX-8 R3

Aangezien het een sportauto is (en dit Autoblog is), behandelen we de RX-8 apart. De R3 was namelijk het topmodel van de range. Aan de voorkant werd er een verstevigingsbalk aangebracht. Voor een betere (en prettigere) wegligging werden er Bilstein dempers gemonteerd. Je kon de R3 herkennen aan de 19” velgen. Tevens onderscheidde de RX-8 R3 zich met een splitter, aan de voorkant, skirts aan de zijkant en een spoiler aan de achterkant.

RX-8 Spirit R

In 2011 werd de productie van de RX-8 naar beneden geschroefd. Op veel markten werd de auto van de markt gehaald. Speciaal voor de Japanse markt lanceerde Mazda de RX-8 Spirit R. Mazda gebruikte die naam ook voor de laatste serie RX-7. Alle Spirit R’rs zijn grijs, wat op zich niet zo opvallend is. Wel hebben ze een R3-bodykit, 19” gouden velgen en tweekleurige sportstoelen. Als enige RX-8 werd de motor ook voorzien van upgrades. Denk aan intake, brandstofpomp en electronica. Officieel heeft de Spirit R niet meer vermogen dan de standaard RX-8.

Einde productie, einde wankelmotor

In Japan werd de RX-8 tot 2012 verkocht. Op 21 juni 2012 werd de laatste rotatiemotor gebouwd. Deze werd een dag later in de laatste geproduceerde RX-8 Spirit R gemonteerd. Daarna was het over en uit na 192.094 exemplaren.

Mazda heeft enkele keren aangegeven terug te willen naar een auto met wankelmotor, maar tot serieuze productie heeft het nooit geleidt. De motor van de RX-8 heeft zijn sporen nageleten. De RX-8 was namelijk bijzonder dorstig. In relatie tot het geleverde vermogen sloeg het verbruik werkelijk nergens op. Ook was het olieverbruik erg hoog. Uiteraard inherent aan het motorconcept. Maar je moest vaak je oliepeil checken.

Leren Leven

Mocht je denken dat het enige nadeel was: nee. De motor kende een paar serieuze issues. Ten eerste moet je met de Renesis leren leven. Dus rustig warm rijden. Niet alleen om te kunnen rijden, maar ook om hem te kunnen parkeren. Je moest namelijk zijn ideale bedrijfstemperatuur behalen alvorens je de motor uit kon zetten. Daarna even olie bijvullen. Ook bij het tanken even olie bijvullen. Ga je een dagje rijden? Neem extra olie mee om bij te kunnen vullen. Dweilen met de oliekraan open.

Dramatische blokken

Maar we zijn er nog niet. Het blok zelf kende ook de nodige issues. Met name de ‘seals’ die aan vervanging toezijn. Op het moment dat dat zover is, kun je beter meteen alles meepakken. Een issue zorgde voor een complete revisie. Maar alleen focussen op de motor is misschien niet helemaal eerlijk. Er zijn zoveel interessante auto’s waarbij de motor een ontwerpfout heeft. Denk aan de 1.4 TSI uit de Polo GTI, de N45B20S uit de BMW 320si (E90), de ketting-issues van de 2.2 JTS van de Alfa Romeo Brera of een vroege watergekoelde Porsche met IMS issues. Er zijn ook gewoon fixes voor en met preventief onderhoud inplannen kun je een hoop problemen voorblijven. Check hier ons Autoblog Aankoopadvies.

Nog een voordeel, de Mazda RX-8 is gewoon jarenlang in Nederland geleverd, dus in tegenstelling tot veel andere Japanse exoten kun je gewoon bij de dealer nog onderdelen bestellen. Als je de motor niet meerekent, staat de betrouwbaarheid zelf op een zeer hoog peil. De koplampen en achterlichten kunnen wat vocht bevatten. Dat was het wel, eigenlijk.

Verlanglijstje

De Mazda RX-8 mag dus zeker op je verlanglijstje staan. De prijzen zijn nu extreem laag. Daarbij is het een bijzonder praktische en fijn rijdende coupé. Met name die combinatie is zeer zeldzaam. Want gezien de hoeveelheid binnenruimte en de uitrusting valt het gewicht en het formaat heel erg mee. Dat was met een conventionele V6 of 2.3 DISI turbo nooit gelukt. Die motoren hebben meer koeling nodig, zwaardere aandrijflijn, bak en assen.

Ergo: een hoger gewicht. De Mazda RX-8 was een van de zeldzame sportcoupé die kon concurreren met een hatchback, met de wegligging van een coupe. Omdat de wankelmotor erg compact is, ligt deze heel laag en áchter de vooras. De beperkte massa ligt dus tussen de wielen. Dit zorgt ervoor dat er destijds (voor het geld) geen een auto was die instuurde als een RX-8. En weet je, tegenwoordig is die er nog steeds niet.

Meer lezen? Dit zijn de 17 tofste auto’s met wankelmotor.